Skomplikowane procedury blokują odszkodowania

Podstawę prawną roszczenia o wynagrodzenie za szkodę wyrządzoną przez niezgodną z prawem ostateczną decyzję administracyjną stanowi art. 417¹ par. 2 kodeksu cywilnego.

- Odszkodowania można domagać się od Skarbu Państwa albo od jednostki samorządu, w zależności od tego, który podmiot w zakresie wykonywania władzy publicznej wydał kwestionowaną decyzję - tłumaczy Bartosz Frączyk, radca prawny i partner w Kancelarii Frączyk & Frączyk w Krakowie.

- Aby uzyskać odszkodowanie, trzeba spełnić kilka warunków: uzyskać ostateczne rozstrzygnięcie sprawy (decyzję) stwierdzające niezgodne z prawem działanie organu; wykazać, że wydanie pierwotnej decyzji (względnie jej niewydanie) lub wyegzekwowanie kwot z niej wynikających doprowadziło do powstania szkody; udowodnić wielkość szkody. Można dochodzić zarówno szkody rzeczywistej, jak i utraconych korzyści - tłumaczy Bartłomiej Jankowski. Dodaje, że istnieją formalne warunki do dochodzenia odszkodowania za szkody spowodowane działaniami władzy, jednak jest to trudne w praktyce.

- Dochodzenie odszkodowania wymaga przeprowadzenia odpowiednich procedur administracyjnych czy też sądowych. To z kolei wiąże się z koniecznością przygotowania często skomplikowanych spraw, ponoszeniem kosztów doradztwa prawnego czy kosztów sądowych. Tak więc sytuacja jednostki poszkodowanej niezgodną z prawem decyzją, która nie ma pieniędzy czy też czasu na zajmowanie się sprawą, jest bardzo niekorzystna - podsumowuje Bartłomiej Jankowski.

Dzisiaj urzędnik za wydanie błędnej decyzji nie ponosi praktycznie odpowiedzialności materialnej. Zgodnie z przepisami pracownik, który wskutek nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę. - Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody - mówi Bartosz Frączyk. Dodaje, że w praktyce pracownik mimo wyrządzenia kilkumilionowej szkody, zwróci swojemu pracodawcy jedynie znikomą część tej kwoty.

Zmienić to mają projektowane przepisy o odpowiedzialności majątkowej urzędników. Zgodnie z nimi urzędnicy mają odpowiadać za bezprawne decyzje swoim majątkiem. Zdaniem ekspertów rządowy pomysł wprowadzenia odpowiedzialności majątkowej do końca nie rozwiąże problemu. Wskazują na potrzebę zmian w procedurach.