Sprawca szkody ekologicznej poniesie koszty jej zapobieżenia lub naprawy

Wponiedziałek, 30 kwietnia 2007 r., zacznie obowiązywać ustawa z 7 marca 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie określająca nowe zasady odpowiedzialności za szkody w środowisku. Ma na celu wdrożenie postanowień dyrektywy 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 r. Wśród głównych adresatów obowiązków wynikających z nowej ustawy znajdą się m.in. przedsiębiorstwa energetyczne.

Ustawa rozróżnia dwie sytuacje, w związku z którymi wymaga określonego działania: wystąpienie szkody w środowisku oraz stan bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku. W pierwszym przypadku nakłada na podmioty korzystające ze środowiska obowiązek przeprowadzenia działań naprawczych, natomiast w drugim wymaga podjęcia działań zapobiegających powstaniu szkody. W każdym przypadku sprawca szkody poniesie koszty jej zapobieżenia lub naprawy.

Grupa, do której przede wszystkim kierowane są nakazy, to podmioty korzystające ze środowiska prowadzące działalność stwarzającą ryzyko szkody w środowisku. Pojęcie tego rodzaju działalności jest dość szerokie i obejmuje eksploatację instalacji wymagającą uzyskania pozwolenia zintegrowanego, pozwolenia sektorowego na emisję do powietrza lub pozwolenia wodnoprawnego (tu w zakresie wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, poboru oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych, retencjonowania śródlądowych wód powierzchniowych) lub działalność w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Stąd podmiotami zobowiązanymi do podjęcia działań naprawczych lub zapobiegawczych w myśl nowej ustawy będą, bez wyjątku, elektrownie, elektrociepłownie, ciepłownie, rafinerie i petrochemie.

Ustawa ma na celu przede wszystkim pełne wdrożenie do polskiego systemu prawnego zasady, iż za szkody w środowisku odpowiedzialność ponosi podmiot, który je spowodował. W szczególności, zasadnicze zmiany w tym zakresie dotyczą reżimu odpowiedzialności za zanieczyszczenie gleby lub ziemi i w tym przypadku można mówić o pewnej liberalizacji przepisów.

Zgodnie z dotychczasową regulacją, odpowiedzialność administracyjna za zanieczyszczenie nieruchomości obciążała, co do zasady, podmiot mający do niej tytuł prawny, tj. właściciela lub użytkownika wieczystego, bez względu na okoliczność, czy to jego działalność była źródłem zanieczyszczenia. W konsekwencji wraz ze zbyciem tytułu prawnego do zanieczyszczonej nieruchomości następowało przeniesienie na nabywcę odpowiedzialności i obowiązku przeprowadzania rekultywacji. W myśl nowej ustawy, podmiotem odpowiedzialnym za zanieczyszczenie gleby lub ziemi będzie sprawca zanieczyszczenia.