Spory powyżej 100 tys. zł w sądach okręgowych

Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego wejdzie w życie 20 marca. Ma ona na celu przyspieszenie rozpoznawania spraw gospodarczych. Ale zmiany te nie dotyczą tylko przepisów o postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Obejmują również ogólne zasady procesu, ustawę o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawę o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych.

Artykuł 17 kodeksu postępowania cywilnego określa przypadki, w których właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd okręgowy. Przedmiotem zmiany jest dodanie zapisu, zgodnie z którym do właściwości sądów okręgowych będą należeć także sprawy o prawa majątkowe w sprawach gospodarczych, jeżeli wartość przedmiotu sporu przewyższa sto tysięcy złotych. Dotychczas kwestia ta uregulowana była w art. 479

, który jednak został uchylony. Zapis ten zaś przeniesiono z uchylonego art. 479

do art. 17 pkt 4 k.p.c. Tak więc zmiana ta ma charakter raczej porządkujący i utrzymuje dotychczasowy wyższy próg kwotowy dla spraw gospodarczych rozpoznawanych przez sądy okręgowe (100 tys. zamiast 75 tys.).

Uchylony artykuł 479

k.p.c. wprowadzał dodatkowo domniemanie właściwości sądów okręgowych w sprawach gospodarczych. W praktyce wywoływało to nieporozumienia w zakresie relacji tego przepisu do artykułów 16 i 17 k.p.c., określających ogólne zasady właściwości rzeczowej sądów. Niektórzy przyjmowali, że ww. przepis ma charakter szczególny i tym samym wyłącza zasady z art. 16 i 17. Z drugiej natomiast strony - zdaniem autorów nowelizacji - znaczenie normatywne tego przepisu było raczej niewielkie. Celem zlikwidowania występującej niepewności oraz zażegnania doktrynalnych sporów, ustawodawca zdecydował się na uchylenie ww. przepisu.

Ponadto w wyniku nowelizacji dodano do art. 17 punkt 4

i 4

k.p.c. Celem zmiany było zlikwidowanie niepewności co do właściwości rzeczowej sądów w przypadku wytoczenia powództwa o uchylenie czy też stwierdzenie nieważności uchwały. Dotychczas celem ustalenia właściwości rzeczowej sądy stawały przed koniecznością określenia charakteru zaskarżonej uchwały. To jest tego, czy ma ona charakter majątkowy czy też nie. W praktyce bywało to trudne, ponieważ wiele z uchwał łączy w sobie element majątkowy i niemajątkowy (z przewagą jednego lub drugiego). Gdy uchwała miała charakter majątkowy, sąd stawał dodatkowo przed koniecznością ustalenia wartości przedmiotu sporu, której wysokość decydowała o właściwości rzeczowej sądu rejonowego lub okręgowego. Kryteria, według których powinno to następować, też często nastręczały trudności. W konsekwencji ustalenie właściwości rzeczowej sądu obarczone było elementem niepewności. To zaś nieraz skutkowało nieważnością postępowania, w przypadku gdy okazało się, że sprawa została rozpoznana przez sąd rejonowy, a nie przez sąd okręgowy. Celem zlikwidowania występujących w praktyce niepewności ustawodawca zdecydował się na przekazanie sądom okręgowym wszystkich spraw w przedmiocie: uchylenia, stwierdzenia nieważności, ustalenia nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub tzw. ułomnych osób prawnych. Dodatkowo do właściwości sądów okręgowych przekazano sprawy z zakresu zapobiegania i zwalczania nieuczciwej konkurencji.