Nieuczciwi zarabiają na niepełnosprawności

– Zakład pracy chronionej (ZPChr) z okolic Wałcza wyłudził w ten sposób około 20 mln zł – mówi były pracownik działu kontroli PFRON. – Dziś skala tego zjawiska to już prawdziwy kataklizm – dodaje. Z informacji uzyskanych w Prokuraturze Krajowej wynika, że tylko w samym Poznaniu prowadzone są dochodzenia dotyczące firm „PW Komplex” (300 zatrudnionych i podejrzenie wyłudzenia 5 mln zł), „Piątka” (600 zatrudnionych i podejrzenie 2 mln zł wyłudzeń) oraz „PNP” (również 2 mln zł). Śledztwa w podobnych sprawach prowadzą prokuratury w całym kraju, a oddzielne postępowania trwają także w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Centralnym Biurze Śledczym.

– W latach 2004-2005 fundusz wstrzymał wypłaty dofinansowań dla 79 pracodawców, którzy otrzymali dotacje w wysokości 55 mln zł – mówi Szczepan Wroński, zastępca dyrektora wydziału finansowego PFRON. – Powodem zawieszenia wypłat były nieprawidłowości w zarządzaniu otrzymanymi z funduszu środkami. Nie dotyczyły więc one wyłącznie fikcyjnego zatrudnienia ale także np. nieprawidłowości przy zarządzaniu środkami zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) – dodaje.

Sposób postępowania nieuczciwych pracodawców jest podobny. Zatrudniają oni kilkuset niepełnosprawnych, najczęściej do prac chałupniczych. I nie zlecają im żadnych zadań. Osoby te są zobowiązane wyłącznie do pozostawania do dyspozycji pracodawcy we własnym domu. Do wynagrodzenia każdego niepełnosprawnego podwładnego przełożeni otrzymują z PFRON, w zależności od stopnia jego niepełnosprawności, od kilkuset do 1,8 tys. zł dofinansowania.

– Pracownik dostaje zazwyczaj 150–200 zł, ale kwituje odbiór wyższej pensji – tłumaczy Jerzy Zawisza, były szef działu kontroli funduszu. Jeśli pracodawca zatrudnia 100 podwładnych i otrzymuje 1 tys. zł dofinansowania do wynagrodzenia każdego z nich, może w ten sposób wyłudzić nawet 1 mln zł dotacji rocznie.

Niepełnosprawni godzą się na takie praktyki. Dzięki nim bowiem otrzymują niewielkie wynagrodzenie nic nie robiąc i nie tracąc przy tym prawa do renty.

Zgodnie z ustawą z dnia 27 czerwca 1997 roku o rehabilitacji i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, poz. 776 z późn. zm.), jeśli dofinansowanie otrzymywane z PFRON przekroczy wysokość ustalonej w umowie o pracę pensji pracownika, pracodawca jest zobowiązany do przekazania powstałej nadwyżki na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON).