Większość ubezpieczycieli zawyża wartość pojazdu w momencie jego ubezpieczania średnio o 7-10 proc. Oznacza to, że rocznie do ich kieszeni trafia dodatkowo około 400 mln zł składki.
Klienci dziwią się, że na polisie wystawionej w lutym widnieje np. kwota 20 tys. zł, a po kradzieży czy całkowitym rozbiciu pojazdu w lipcu towarzystwo określa, że jest on wart np. 17 tys. zł. Nie koniecznie może to oznaczać, że pojazd właśnie tyle stracił na wartości. Okazuje się, że w większości przypadków może to być efekt zawyżenia wartości pojazdu już przy zawieraniu ubezpieczenia. Według danych zgromadzonych przez firmę Ogma, która w lipcu zadzwoniła do 989 agentów i pracowników towarzystw ubezpieczeniowych z pytaniem, ile kosztowałaby polisa, okazało się, że różnica między najniższą a najwyższą wartością pojazdu wynosi 10-15 proc.
– Można oszacować, że składka jest zawyżana średnio o 7-10 proc. – mówi Marcin Z. Broda, wiceprezes Ogmy.
W 2004 roku ubezpieczyciele zebrali 4,4 mld zł z tytułu ubezpieczeń AC komunikacyjnego. Oznacza to, że do ich kieszeni z tego tytułu trafiło około 400 mln zł składki, która nie wiąże się z ryzykiem wypłaty odszkodowania.
Dwa systemy
Ubezpieczyciele przy określeniu wartości pojazdu dla celów zawieranego ubezpieczenia korzystają z danych dostarczanych przez dwie firmy: Info-Ekspert i Eurotax. Różnice mogą więc wynikać z korzystania z innych źródeł. Obie firmy opierają się na swoich badaniach rynku. Obserwują zawierane transakcje, ceny w komisach, na giełdach, a pracownicy negocjują też cenę pojazdu, udając klientów.
– Nie widzę możliwości powstania aż takich rozbieżności, jeśli pośrednik właściwie posługiwał się czy to książką z tabelami, czy to programem informatycznym – mówi Ryszard Cota, prezes Info-Ekspert.
Przypomina, że przy określeniu ceny pojazdu bierze się pod uwagę nie tylko jego rocznik czy model, ale przebieg pojazdu, wyposażenie czy stan techniczny. Krzysztof Kipert, z biura zarządzania produktami PZU, zauważa, że zapytanie telefoniczne jest z reguły pospieszne, stąd mogą pojawić się rozbieżności wynikające np. z nietrafnych korekt wartości katalogowej, bez oględzin pojazdu, użycia różnych lub nieaktualnych katalogów czy nieścisłego ustalenia parametrów samochodu
– Jednak nie zawsze nasi ankieterzy byli pytani o te wszystkie szczegóły – mówi Marcin Z. Broda.
Zauważa też, że zawyżanie wartości aut ma głównie miejsce w przypadku droższych aut. Być może sprzedający polisy wychodzą z założenia, że bogatszy klient nie będzie liczył składki. Zaniżenia są obserwowane w przypadku tańszych pojazdów.
Klient nieświadomy
Większość, bo ponad 99 proc. kierowców, nie dowie się, że ubezpieczyciel zawyża wartość jego pojazdu. Przekonują się o tym tylko ci, którym pojazd skradziono albo został on rozbity. Wtedy wyceniana jest wartość pojazdu z dnia szkody i pojawia się istotna różnica, nawet jeśli szkoda miała miejsce kilka dni po zawarciu umowy.
– Może ona wynikać z tego, że na wartość samochodu najbardziej wpływa jego stan techniczny, a tego nie jest w stanie ocenić agent wystawiający polisę – mówi Ryszard Cota.
Dopiero rzeczoznawca oglądający samochód po szkodzie jest w stanie określić jego zużycie, stwierdzić, czy brał już udział w wypadku, i jak poważnym.
Przetargowe sztuczki
Mechanizm zawyżania wartości pojazdów jest wykorzystywany przez ubezpieczycieli przy przetargach organizowanych przez firmy. Towarzystwa podają niską stawkę, ale rekompensują sobie to potem, zawyżając wartość pojazdu. Brokerzy podpowiadają, że można się przed tym bronić, określając ją samemu.
– Wyceniamy pojazdy na bazie informacji z Info-Eksperta, propozycje przesyłamy do klienta, który nanosi swoje uwagi i razem ostatecznie uzgadniamy wartości – mówi Agnieszka Pieczyńska, senior account manager z firmy Marsh.
Klientom indywidualnym pozostaje przy zawieraniu umowy ubezpieczenia samodzielne sprawdzenie wartości pojazdu, np. na stronach Info-Ekspert albo Eurotaksu.
