Udział kobiet we władzach spółek - KE proponuje cel 40 % do 2020 roku

Równouprawnienie płci - także we władzach spółek

Kompetencje UE w zakresie stanowienia prawa w dziedzinie równouprawnienia płci sięgają roku 1957 (zob. SPEECH/12/702). Z kolei zalecenia Rady w sprawie promowania zrównoważonego uczestnictwa mężczyzn i kobiet w procesie decyzyjnym zostały przyjęte w 1984 i 1996 roku. Również Parlament Europejski w kilku swoich rezolucjach wezwał do wprowadzenia prawnie wiążących kwot w tej dziedzinie na poziomie UE.

Wspieranie równości kobiet i mężczyzn w procesie decyzyjnym jest jednym z celów wymienionych w europejskiej Karcie kobiet (zob. IP/10/237), którą w marcu 2010 r. ogłosili przewodniczący José Manuel Barroso i wiceprzewodnicząca Viviane Reding. Komisja wypełniła te zobowiązania, przyjmując we wrześniu 2010 r. strategię na rzecz równości płci na kolejne pięć lat (zob. IP/10/1149 i MEMO/10/430).

Sprawozdanie Komisji z marca 2012 r. wykazało, że władze spółek w całej UE są obecnie zdominowane przez jedną płeć. Istnieją również znaczne różnice między poszczególnymi krajami, np. w dużych spółkach fińskich i łotewskich kobiety stanowią odpowiednio 27 i 26 % członków władz, podczas gdy na Malcie i Cyprze − jedynie 3 i 4 %.

W ujęciu długoterminowym w ciągu ostatniego roku odnotowano największe postępy w zakresie poprawy równowagi płci we władzach europejskich spółek (wzrost o 1,9 % w okresie od października 2010 r. do stycznia 2012 r., podczas gdy długoterminowy średni wzrost w ciągu ostatniego dziesięciolecia wynosił 0,6 % rocznie). Wzrost ten można przypisać wezwaniom ze strony Komisji i Parlamentu Europejskiego (MEMO/11/487) oraz szeregowi krajowych inicjatyw ustawodawczych w państwach członkowskich. Jednak w ogólnym ujęciu zmiany następują niezwykle powoli. Liczba kobiet na stanowiskach prezesów dużych spółek wręcz spadła do 3,2 % w styczniu 2012 r. z 3,4 % w 2010 r.

Wymierne postępy są w tej dziedzinie wyjątkiem, a nie regułą. Są one widoczne tylko w tych państwach, w których wprowadzono prawnie wiążące przepisy dotyczące zarządów spółek. Ponad 40 % łączna zmiana odnotowana w całej UE w okresie od października 2010 r. do stycznia 2012 r. w całości wynika z przepisów prawnych przewidujących kwoty, jakie wprowadziła Francja w styczniu 2011 r.

W marcu 2011 r. unijna komisarz ds. sprawiedliwości Viviane Reding wezwała europejskie spółki notowane na giełdzie, by podpisały zobowiązanie do dobrowolnego zwiększenia liczby kobiet w swoich władzach„Kobiety w zarządzie – zobowiązanie dla Europy” (MEMO/11/124). Podpisując to zobowiązanie, spółki miały podjąć się zwiększenia reprezentacji kobiet zasiadających w ich władzach do 30 % do 2015 r. i do 40 % do 2020 r. Jednakże po roku okazało się, że zobowiązanie podpisały zaledwie 24 spółki w Europie.

Aby znaleźć właściwe środki rozwiązania problemu utrzymującego się braku równowagi płci we władzach europejskich spółek notowanych na giełdzie, Komisja ogłosiła konsultacje społeczne (zob. IP/12/213). Na podstawie nadesłanych odpowiedzi Komisja dokonała oceny różnych wariantów działania.

Z coraz większej liczby badań wynika, że równowaga kobiet i mężczyzn w składzie władz firm może mieć pozytywny wpływ na ich wyniki finansowe. Większa liczba kobiet na najwyższych stanowiskach może poprawić efektywność i innowacyjność środowiska pracy oraz ogólne wyniki spółki. Wynika to głównie z faktu, że im większa różnorodność sposobów myślenia, im szerszy wachlarz punktów widzenia, tym bardziej wyważone są wspólnie podejmowane decyzje. W dodatku kobiety stanowią 60 % absolwentów uczelni wyższych, a mimo to bardzo niewiele spośród nich trafia na najwyższe stanowiska. Możliwość obejmowania tego rodzaju stanowisk może być z punktu widzenia kobiet zachętą do wchodzenia na rynek pracy i pozostawania na nim, co przyczyni się do podniesienia stopy zatrudnienia wśród kobiet. Zwiększenie liczby kobiet na rynku pracy pomoże osiągnąć cel określony w unijnej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego – „Europa 2020” – polegający na podwyższeniu stopy zatrudnienia kobiet i mężczyzn w wieku 20−64 lat do 75 %.

Badanie Eurobarometru dotyczące równości płci

Równość płci w Komisji Europejskiej

Równość płci w państwach członkowskich UE

Podstawa prawna inicjatywy europejskiej w sprawie równouprawnienia płci we władzach spółek

Uzasadnienie ekonomiczne dla prawodawstwa w zakresie równości płci

Baza danych Komisji Europejskiej dotycząca udziału kobiet i mężczyzn w procesie decyzyjnym

Źródło: Komisja Europejska