Czy odmowa ogłoszenia upadłości ma wpływ na odpowiedzialność członka zarządu spółki?

Co od zasady odpowiedzialność członka zarządu spółki nie jest uzależniona od tego, czy sąd ogłosi upadłość spółki, lecz od samego skutecznego złożenia wniosku w przedmiocie ogłoszenie upadłości.

Na wstępie należy zauważyć, że do spółek reprezentowanych przez zarząd należą spółka partnerska (opcjonalnie), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna.

Jak wynika z art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (u.p.u.n.), każdy z członków zarządu spółki ma obowiązek zgłosić wniosek o ogłoszenie jej upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia, gdy spółka zaprzestanie wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych lub gdy zobowiązania spółki przekroczą wartość jej majątku.

Zgodnie z art. 21 ust. 3 u.p.u.n., w przypadku nie dopełnienia powyższego obowiązku, członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą.

Niezależnie, zgodnie z art. 373 ust. 1 pkt 1 u.p.u.n., wobec członka zarządu, który będąc do tego zobowiązanym ze swej winy nie złożył w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości może zostać orzeczone pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu.

Polecamy: Co powinieneś wiedzieć o umowach prowadząc firmę budowlaną?

Ponadto, zgodnie z art. 586 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (k.s.h.), członek zarządu, który nie dopełnienia obowiązku zgłoszenia wniosku o upadłość spółki popełnia przestępstwo zagrożone grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Należy również pamiętać o regulacji art. 299 § 1-2 k.s.h., która przewiduje szczególny reżim odpowiedzialności w odniesieniu do członków zarządów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania, przy czym członek zarządu może się uwolnić od tej odpowiedzialności, m.in. jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości.

Należy zauważyć, że wszystkie ww. rodzaje odpowiedzialności uzależnione są od samego złożenia wniosku w przedmiocie ogłoszenie upadłości spółki, a nie od uwzględnienia tego wniosku przez sąd. Członek zarządu, który w przepisanym terminie złożył skutecznie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki jest zwolniony od odpowiedzialności niezależnie od tego, czy sąd taki wniosek oddali, czy uwzględni. Ponadto, w przypadku odpowiedzialności na podstawie art. 299 § 1-2 k.s.h., członek zarządu może się również powoływać na złożenie wniosku w przedmiocie ogłoszenia upadłości przez inne podmioty, tj. np. wierzyciela.

Polecamy: Kiedy można wznowić postępowanie- fałszywe dowody?

Wymaga podkreślenia, że w każdym z powyższych reżimów odpowiedzialności zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości zwalnia członka zarządu od odpowiedzialności jedynie pod warunkiem, że jest ono skuteczne, tj. złożony wniosek w przedmiocie ogłoszenia upadłości nie został zwrócony przez sąd. Co do zasady, zwracane są wnioski, które nie spełniają wymogów formalnych. Wniosek, który został zwrócony jest traktowany w sensie formalno-prawnym, tak jakby nigdy nie został wniesiony i nie wywołuje on żadnych skutków prawnych.

Mikołaj Zdyb
Radca prawny w Kancelarii KPMG D.Dobkowski