Umowa agencyjna sposobem na działalność bez środków własnych

Najczęściej posługują się nią banki, firmy ubezpieczeniowe, firmy świadczące usługi pocztowe, kolporterzy prasy, sieci sklepów spożywczych.

Umowa agencyjna jest umową specyficzną, gdyż opiera się na wzajemnym zaufaniu stron. Dający zlecenie przekazuje agentowi swój towar, usługi, udostępnia zazwyczaj lokal i opłaca za niego rachunki, udostępnia swój wizerunek i know - how. Z drugiej natomiast strony, agent odpowiada materialnie za podejmowane działania i jest uzależniony od procedur wprowadzanych przez zlecającego, mających na celu właściwe naliczanie prowizji, przeprowadzanie inwentaryzacji czy innych majątkowych rozliczeń między stronami. Agent jest także uzależniony i ograniczony do tych produktów, które udostępni mu dający zlecenie. Ma to bezpośrednie przełożenie na wysokość dochodów osiąganych przez agenta. Dlatego też, tak ważne jest wzajemne zaufanie stron w tym stosunku prawnym.    

Osoba zamierzająca rozpocząć działalność jako agent, zazwyczaj nie musi angażować własnych środków finansowych. Dający zlecenie powinien udostępnić wszystko, co jest niezbędne do właściwego wykonywania umowy. Agent ponosi jedynie koszty związane z założeniem i prowadzeniem działalności gospodarczej: opłaty za telefon, opłaty związane z prowadzeniem konta bankowego, koszt zakupu usług księgowych, zakup materiałów biurowych, ZUS, koszty pracownicze itp. Czasami musi ponosić także niektóre koszty związane z wykonywaniem umowy np.: koszt adaptacji lokalu, drobnych remontów, środków utrzymania czystości, bhp i innych przewidzianych w umowie. W pozostałym zakresie, całe ryzyko finansowe przedsięwzięcia, leży po stronie dającego zlecenie.  

Agent musi się natomiast liczyć z tym, iż dający zlecenie będzie żądał zabezpieczenia umowy w postaci np.: weksla, poręczenia czy też hipoteki, a nawet czasami określonej kwoty pieniężnej. Dający zlecenie, zanim podejmie współpracę, często sprawdza przyszłego agenta pod względem jego wiarygodności finansowej, historii kredytowej, niezalegania z podatkami i ZUS.

Umowa agencyjna polega na tym, iż przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się do stałego pośredniczenia przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie albo do zawierania ich w jego imieniu. Jest umową o charakterze handlowym. Jej strony zajmują się profesjonalnie prowadzeniem działalności gospodarczej. Oznacza to, że stroną może być tylko przedsiębiorca, a więc osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą albo osoba prawna.

Agent jest podmiotem samodzielnym, a co za tym idzie, nie występuje w umowie agencyjnej stosunek podporządkowania właściwy umowie o pracę. W przypadku agenta można mówić wyłącznie o zależności ekonomicznej. Jego wynagrodzeniem jest prowizja od faktycznie wykonanych czynności: wartości lub ilości zawartych umów, sprzedanego towaru itp.

Dający zlecenie jest w tym stosunku prawnym podmiotem mającym zazwyczaj przewagę ekonomiczną. Istnieje więc groźba nadużywania silniejszej pozycji, dlatego też przepisy regulujące tę instytucję kładą

szczególny nacisk na ochronę agenta, jako podmiotu słabszego.  

Agent zobowiązany jest w szczególności do:

- przekazywania wszelkich informacji o umowach, które zawarł w imieniu dającego zlecenie, otrzymanych propozycjach zawarcia umowy i ofertach, rozmiarze popytu na towary bądź usługi objęte działalnością agenta, preferencji klientów, zwyczajów handlowych w zakresie prowadzonej przez dającego zlecenie działalności, działaniach na rynku podmiotów konkurencyjnych i innych ważnych dla uzasadnionego interesu gospodarczego dającego zlecenie;

- przestrzegania wskazówek dającego zlecenie;

- ochrony praw dającego zlecenie, do których należy np.: zawiadomienie o wadzie towaru, wniesienie reklamacji, sporządzanie protokołów szkód transportowych, zebranie i zabezpieczenie dowodów, zawiadomienie dającego zlecenie o stanie majątkowym klientów, powstrzymanie się ze spełnieniem świadczenia, wykonanie prawa zatrzymania;

Do najważniejszych obowiązków dającego zlecenie należy:

- zapłata wynagrodzenia (prowizji);

- udzielanie informacji niezbędnych do obliczenia należnej agentowi prowizji. Agent może domagać się dostarczenia wyciągu z ksiąg handlowych albo żądać, aby wgląd i wyciąg z tych ksiąg został zapewniony biegłemu rewidentowi wybranemu przez strony;

- przekazywanie agentowi dokumentów i informacji niezbędnych do prawidłowego wykonywania umowy agencyjnej. Chodzi tutaj o charakterystykę towarów, usług, ich cenie, warunkach płatności itp.;

- zawiadamianie agenta o przyjęciu albo odrzuceniu propozycji zawarcia umowy, o niewykonaniu umowy, przy której agent pośredniczył oraz o tym, że liczba umów, lub ich wartość będzie znacznie niższa, niż ta której agent normalnie mógłby się spodziewać.

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych