REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy pracodawca nie może zlecić nadgodzin

Marta Jendrasik
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych, gdy wynika to ze szczególnych potrzeb. Jednak taka praca powinna mieć charakter incydentalny, a liczba przepracowanych nadgodzin mieścić się w limicie określonym w Kodeksie pracy.

Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych jest dla pracownika wiążące i nie może odmówić jej wykonywania. Jednak w niektórych przypadkach świadczenie pracy w takich okolicznościach będzie niemożliwe ze względu na ograniczenia wynikające z przepisów prawa pracy. A zatem nie każdemu pracownikowi można zlecić pracę w godzinach nadliczbowych, nawet jeśli wyrazi na to zgodę.

REKLAMA

Limit godzin nadliczbowych

Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w przypadku:

• gdy istnieje konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• gdy wynika to ze szczególnych potrzeb pracodawcy (art. 151 § 1 k.p.).

Nawet jeżeli praca nadliczbowa wynika ze szczególnych potrzeb pracodawcy, to podlega ograniczeniom w postaci ustalonego w art. 151 § 3 k.p. limitu pracy w godzinach nadliczbowych. Limit ten określa, że pracownik nie może przekroczyć w roku kalendarzowym 150 godzin pracy nadliczbowej. Limit ten może być zwiększony w regulaminie pracy (jeżeli istnieje obowiązek jego wydania), układzie zbiorowym lub umowie o pracę.

WAŻNE!

Pracownik ma prawo do odmowy wykonywania pracy nadliczbowej ponad limit 150 godzin w roku kalendarzowym.

Kto nie może pracować w nadgodzinach

Praca w godzinach nadliczbowych z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy jest niedopuszczalna w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia (art. 151 § 2 k.p.). Zakaz ten nie dotyczy pracy w godzinach nadliczbowych spowodowanych koniecznością prowadzenia akcji ratowniczej lub usuwania awarii.

W godzinach nadliczbowych nie można zatrudniać również innych grup pracowników. Ograniczenia te wynikają wprost z przepisów Kodeksu pracy.

W godzinach nadliczbowych nie wolno zatrudniać:

• kobiet w ciąży (art. 178 § 1 k.p.),

• pracowników młodocianych (art. 203 § 1 k.p.),

• pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4 (art. 178 § 2 k.p.),

REKLAMA

• pracowników niepełnosprawnych, z wyjątkiem zatrudnionych przy pilnowaniu oraz tych, na których wniosek lekarz wyraził zgodę na pracę w nadgodzinach (art. 15 i 16 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Pracodawcy powinni pamiętać, że również do kadry kierowniczej odnoszą się zakazy zatrudniania w godzinach nadliczbowych oraz przepisy w zakresie limitów pracy w godzinach nadliczbowych.

Przepisy Kodeksu pracy, a w szczególności art. 1514 k.p. nie upoważnia pracodawcy do stosowania rozwiązań organizacyjnych, które w założeniu stwarzają konieczność wykonywania pracy stale w godzinach nadliczbowych przez pracowników zajmujących stanowiska kierownicze. Praca takich pracowników w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna również tylko wyjątkowo, „w razie konieczności” (wyrok SN z 5 lutego 1976 r., I PRN 58/75).

WAŻNE!

Kobiety w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych nawet w sytuacji, gdy jest ona zatrudniona na stanowisku kierowniczym.

Poza tym powodowane względami organizacyjnymi, stałe wykonywanie pracy ponad normę czasu pracy przez pracownika zajmującego stanowisko kierownicze nie pozbawia go prawa do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych (wyrok SN z 14 grudnia 2004 r., II PK 106/04).

Bezwzględny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych

Zakaz zatrudnienia kobiet w ciąży w godzinach nadliczbowych ma charakter bezwzględny, co oznacza, że nawet zgoda na taką pracę wyrażona przez pracownicę nie będzie skuteczna. Pracodawca nie może również wyciągać jakichkolwiek negatywnych konsekwencji w razie odmowy wykonywania pracy nadliczbowej przez kobietę w ciąży. Tego typu działanie pracodawcy jest wykroczeniem przeciwko prawom pracowniczym zagrożonym karą grzywny od 1000 do 30 000 zł (art. 281 k.p.). Należy również pamiętać, że zgodnie z art. 148 k.p. pracownic w ciąży nie wolno zatrudniać w systemach i rozkładach czasu pracy, o których mowa w art. 135-138 i art. 143-144, a ich czas pracy nie może przekraczać 8 godzin.

Bezwzględny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych odnosi się również do pracowników młodocianych, o których mowa w art. 190 k.p.

 

Względny zakaz zatrudniania

Praca nadliczbowa pracownika opiekującego się dzieckiem do lat 4 jest dopuszczalna jedynie za jego zgodą. Odmowa wykonywania pracy nadliczbowej nie może skutkować ujemnymi konsekwencjami dla takiego pracownika.

REKLAMA

O zamiarze korzystania z uprawnień pracowniczych w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem do 4 lat pracownik informuje pracodawcę, składając stosowne oświadczenie. W jego treści powinien wyraźnie określić, z jakich uprawnień zamierza korzystać. Jeżeli oboje rodzice (opiekunowie) dziecka pracują, wówczas zakaz zatrudniania w nadgodzinach dotyczy tylko jednego z nich (art. 1891 k.p.).

Ograniczenie w zakresie możliwości zlecania pracy nadliczbowej dotyczy wszystkich niepełnosprawnych, bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności. Od powyższej zasady istnieje wyjątek, jeżeli pracowników niepełnosprawnych zatrudnia się przy pilnowaniu mienia. Jeżeli lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną wyrazi na to zgodę, wówczas pracownika takiego można zatrudniać w godzinach nadliczbowych.

Warto dodać, że ustalenie w umowie o pracę zawartej z pracownikiem niepełnosprawnym w stopniu umiarkowanym 8-godzinnego dnia pracy zamiast zgodnego z prawem 7-godzinnego oznacza, że za każdą przepracowaną ósmą godzinę ma on prawo do wynagrodzenia w wysokości 1/7 dziennego wynagrodzenia wynikającego z umowy i do dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (wyrok SN z 6 lipca 2005 r., III PK 51/05).

Marta Jendrasik

Podstawa prawna:

• art. 148, 151, 1514, 178, 1891, 190, 203, 281 Kodeksu pracy,

• art. 15 i 16 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.).

Orzecznictwo:

• wyrok SN z 5 lutego 1976 r. (I PRN 58/75, OSNC 1976/10/223),

• wyrok SN z 14 grudnia 2004 r. (II PK 106/04, OSNP 2005/15/221),

• wyrok SN z 6 lipca 2005 r. (III PK 51/05, OSNP 2006/5-6/85).

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Jak przedsiębiorcy mogą skorzystać na nowelizacji ustawy o OZE?

    Co zmieni nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii? Kto chce inwestować w OZE? Jak firmy mogą skorzystać na nowych regulacjach? 

    W wakacje Polacy odpuścili chodzenie do pizzerii i fast foodów. Winna inflacja?

    Wizyty w restauracjach typu fast food i w pizzeriach stały się mniej popularne. Skrócił się też statystyczny czas przebywania w lokalach. Eksperci winą za to obarczają inflację i, co za tym idzie, zmianę zachowań konsumentów. 

    Unia Europejska zainwestuje 90 mln euro na 17 nowych projektów wspierających zdrowe gleby

    Unia Europejska zainwestuje 90 mln euro w 17 nowych projektów badawczych. Celem projektów będzie odbudowa i ochrona zdrowia gleby na potrzeby zrównoważonej produkcji zdrowej żywności, ochrony różnorodności biologicznej, budowania odporności na zmianę klimatu oraz realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu - podała KE.

    Prezes PAIH: polskie firmy powinny dostarczać na rynek ukraiński żywność przetworzoną

    Ukraina, podobnie jak Polska, jest dużym producentem żywności, ale z powodu sytuacji wojennej, w większości nieprzetworzonej - mówi prezes PAIH Paweł Kurtasz. Według niego polskie firmy powinny dostarczać na rynek ukraiński żywność przetworzoną.

    REKLAMA

    UE chce chronić wzory przemysłowe wytwarzane w drukarkach 3D

    Rada UE przyjęła w poniedziałek stanowisko negocjacyjne w sprawie proponowanej nowelizacji dyrektywy o ochronie prawnej wzorów. Nowe prawo ma na celu wprowadzenie ochrony wzorów przemysłowych wytwarzanych w drukarkach 3D.

    SENT z nowymi rodzajami odpadów? Projekt ma ograniczać szarą strefę

    System Elektronicznego Nadzoru Transportu (SENT) ma zostać rozszerzony o 11 rodzajów odpadów, takich jak farby, lakiery czy kleje. Takie zmiany przewiduje projekt rozporządzenia opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Jak dodano, rozszerzenie SENT ma ograniczyć szarą strefę w gospodarce odpadowej.

    Wsparcie inwestycji energetycznych. Projekt rozporządzenia

    Projekt rozporządzenia umożliwiającego wsparcie inwestycji w obszarze energetyki i środowiska w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027, opublikowano w poniedziałek 25 września na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

    Projekt innowacyjny, czyli jaki? Kryteria oceny i szans na otrzymanie dofinansowania

    Innowacja stanowi jedną z największych sił napędowych gospodarki, przynosząc szereg korzyści zarówno przedsiębiorstwom, jak i konsumentom. Szczególnie duży wpływ na społeczeństwo mają innowacje przełomowe tj. rozwiązania oparte na zaawansowanych technologiach dotyczące istotnych problemów współczesnego świata, w tym m.in. środowiska czy zdrowia. Nic więc dziwnego, że to właśnie innowacyjność jest kluczowym kryterium oceny w krajowych oraz międzynarodowych projektach dotacyjnych.

    REKLAMA

    Klienci chcieliby inteligentnych wózków, które zastąpią kasę samoobsługową

    Sprzedawcy detaliczni są gotowi na technologiczne zmiany. Az 60 proc. badanych firm planuje się w przyszłym roku inwestycje w sztuczną inteligencję. A czego oczekują klienci? 

    Premie kadry kierowniczej powinny być powiązane z dobrostanem pracowników?

    Pracownicy są gotowi zmienić pracę, jeśli w nowa będzie miała lepszy wpływ na samopoczucie. Dobra informacja jest taka że coraz więcej firm zauważa potrzebę wprowadzenia rozwiązań sprzyjających dobrostanowi pracowników. 

    REKLAMA