REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Tajemnica przedsiębiorstwa a pracownik

Krzysztof Czerwiński
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Pracownik niejednokrotnie ma dostęp do wiadomości istotnych dla funkcjonowania zakładu pracy. Dlatego pracodawca powinien zabezpieczyć się przed ujawnieniem poufnych informacji – zarówno konkurentom, jak i innym niepowołanym osobom.

REKLAMA

Żadnego pracodawcy nie trzeba przekonywać o tym, jak istotne jest odpowiednie zabezpieczenie jego interesów w związku z możliwością ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa przez pracownika. Ważne jest, aby pracodawca, chroniąc swoje interesy, brał pod uwagę dość istotne ograniczenia wynikające z prawa pracy. W szczególności wynikają one z definiowania zakazu konkurencji czy obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa, jak również zakazu wprowadzania w umowach z pracownikami kar umownych czy innych zabezpieczeń, które choć są dopuszczalne w szeroko rozumianym obrocie handlowym, to w prawie pracy - zakazane.

REKLAMA

Źródła obowiązku pracownika do nieujawniania informacji poufnych można podzielić na te wynikające z prawa powszechnego oraz na zobowiązania umowne. Pierwsze będą regulowane w szczególności przez Kodeks pracy oraz ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (zwaną dalej u.z.n.k.). Natomiast zobowiązania umowne wynikają z oświadczeń pracownika i pracodawcy. Należy jednak pamiętać, że także i one - w zakresie podstawowych ram - są kształtowane przez Kodeks pracy.

Przepisy powszechnie obowiązujące

REKLAMA

Zobowiązania zawarte w Kodeksie pracy są dość ogólne i wynikają głównie z art. 100 k.p. Została w nim ustanowiona podstawowa zasada dbałości pracownika o dobro zakładu pracy, z jednoczesnym wskazaniem, że dbałość ta obejmuje zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Regulacja kodeksowa ma zastosowanie w przypadku każdej umowy o pracę, niezależnie od postanowień stron w umowie pracowniczej. Jest szeroka - nie ogranicza bowiem zarówno podmiotowego (np. tylko do poszczególnych grup pracowników), jak i przedmiotowego (np. do określonego rodzaju informacji poufnych) zakresu regulacji.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża to lub narusza interes przedsiębiorcy. Powyższa definicja czynu nieuczciwej konkurencji ma zastosowanie nie tylko do informacji uzyskanych od pracownika, ale również od osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego przez okres 3 lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy (art. 11 ust. 1 i 2 u.z.n.k.). Regulacja mówi nie tylko o pracownikach, ale o każdej osobie wykonującej pracę, a zatem także i o zleceniobiorcach. Ważne jest to, że zakaz ujawniania takich informacji nie obowiązuje tylko w trakcie stosunku umownego, ale i po jego ustaniu, podczas gdy przepisy Kodeksu pracy (regulujące relacje pracodawcy i pracownika) co do zasady nie mogą być stosowane po ustaniu stosunku umownego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Umowa zawierana z pracownikiem

W drodze umowy pracodawca i pracownik mogą doprecyzować zakres obowiązującej ich poufności oraz wskazać podmioty uprawnione do uzyskiwania określonych informacji itp. Należy jednak pamiętać, że zakaz ujawniania informacji poufnych wynika z samego art. 100 k.p. W związku z tym odbieranie od pracowników dodatkowych oświadczeń, jakkolwiek jest wskazane i praktykowane ze względu na walory „wyjaśniające”, nie jest konieczne.

Jeżeli natomiast pracownik ma dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, warto zastanowić się nad zawarciem umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Umowę taką można zawrzeć na okres dłuższy niż 3 lata, który wynika z art. 11 u.z.n.k.

WAŻNE!

Istotą umowy o zakazie konkurencji jest nie tyle zakazywanie pracownikowi rozpowszechniania informacji, ile raczej zakaz ich wykorzystywania.

Należy również pamiętać, że zakazu nie można sformułować dowolnie czy zbyt ogólnie. Często spotykane zakazy konkurencji „globalne”, np. zakazujące jakiejkolwiek działalności zbieżnej z tą wykonywaną przez pracodawcę, są wątpliwe i trudne do obrony w sądzie. Zakaz konkurencji powinien dotyczyć tylko takich zagadnień, które są szczególnie istotne dla pracodawcy i zostały powierzone pracownikowi, a nie tych, z którymi miał on incydentalną styczność. Poza tym umowa o zakazie konkurencji - a zatem zapewnienie poufności po ustaniu stosunku pracy - pod rygorem nieważności musi być zawarta w formie pisemnej (art. 1013 k.p.).

Cena „milczenia” pracownika

Za taką umowę trzeba będzie zapłacić pracownikowi odszkodowanie w wysokości nie mniejszej niż 25% miesięcznego wynagrodzenia, które przysługiwało pracownikowi przed ustaniem stosunku pracy (art. 1012 § 3 k.p.). Wynagrodzenie można zapłacić jednorazowo lub w miesięcznych ratach. W celu ustalenia wysokości odszkodowania liczbę miesięcy (czas obowiązywania zakazu) mnożymy przez miesięczne odszkodowanie. Nieopłacanie przez pracodawcę pracownika tytułem przedmiotowego odszkodowania skutkuje wygaśnięciem zakazu konkurencji.

Odpowiedzialność pracownika

Odpowiedzialność pracownika za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa jest określona ustawowo. W żadnej innej formie pracodawca i pracownik nie mogą ustalić odrębnych zasad odpowiedzialności pracownika. W szczególności niedopuszczalne jest np. zrzekanie się wynagrodzenia lub jego części, wprowadzanie jakichkolwiek kar umownych za nieprzestrzeganie zakazu (choć co do zasady kary umowne są jedyną skuteczną metodą egzekwowania zapisów o poufności) itp.

Jedynym kryterium odpowiedzialności odszkodowawczej pracownika jest szkoda poniesiona przez pracodawcę. Odpowiedzialność ta wynika z odpowiednich przepisów Kodeksu pracy dotyczących odpowiedzialności materialnej pracownika. Pracownik może ponieść także odpowiedzialność dyscyplinarną czy służbową włącznie z rozwiązaniem umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub bez jego zachowania z winy pracownika. Należy pamiętać, że bezprawne wstrzymanie pracownikowi wynagrodzenia stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika i jest sankcjonowane także przez przepisy karne.

Jeżeli natomiast pracownik naruszył zakaz ujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa wynikający z art. 11 u.z.n.k., wówczas pracodawcy przysługuje od pracownika wiele roszczeń, m.in.:

• naprawienie szkody,

• zwrot uzyskanych korzyści,

• złożenie odpowiedniego oświadczenia,

• zaprzestanie dalszych naruszeń,

• zasądzenie odpowiedniej kwoty pieniężnej na cel związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego (art. 18 ust. 1 u.z.n.k.).

Krzysztof Czerwiński

Podstawa prawna:

• art. 100, 1012 § 3, art. 1013 Kodeksu pracy,

• ustawa z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (DzU z 2003 r. nr 153, poz. 1503 ze zm.).

 

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Człowiek ponad algorytmy. Czyli rola umiejętności miękkich w świecie automatyzacji

W miarę jak automatyzacja i sztuczna inteligencja zmieniają całe branże, firmy i miejsca pracy – umiejętności miękkie postrzegane jako jedyna rzecz, której maszyny nie mogą zastąpić, stają się absolutnie niezbędne. Które zatem z kompetencji będą szczególnie cenione przez pracodawców i mogą zadecydować o przewadze konkurencyjnej w 2025 r.?

ZUS: Zmiany w składce zdrowotnej. Jak skorzystają przedsiębiorcy?

Od nowego roku zmieniły się zasady obliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, kto skorzysta z nowych przepisów i kiedy pierwsze płatności według nowych zasad.

Piękny umysł. Wiedza o mózgu w analizie preferencji zachowań i postaw człowieka

W dzisiejszym świecie, w którym wiedza neuronaukowa jest coraz bardziej dostępna, a tematyczne publikacje wychodzą poza ramę dyskursu naukowego i pisane są przystępnym językiem, wiedza o mózgu staje się niebywale wartościowym obszarem do codziennego wykorzystania. Warto, aby sięgali po nią również ci, którzy wspierają wzrost ludzi w biznesie i rozwoju indywidualnym.

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Wnioski można składać do 10 marca 2025 r. Gdzie złożyć wniosek? Kto może ubiegać się o dofinansowanie? Co podlega dofinansowaniu?

REKLAMA

Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

REKLAMA