Jak wygrać sprawę w sądzie administracyjnym

Nie jest to proste działanie, a od jej treści zależy późniejsze rozstrzygnięcie, które często nosi charakter ostateczny. Skarga do NSA jest bowiem środkiem nadzwyczajnym i trudno liczyć tam na szybkie korzystne rozstrzygnięcie.

Warunki poprawności pisma

Bardzo ważne jest prawidłowe sporządzenie skargi, bo od jej treści zależy przebieg dalszego postępowania w sądzie. Każde pismo strony wnoszone do sądu administracyjnego powinno zawierać:

• oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników; wskazane jest tu wymienienie adresów stron wraz z kodami pocztowymi, tak by sąd mógł prawidłowo dokonywać doręczeń;

• oznaczenie rodzaju pisma; zaraz za nagłówkiem należy wpisać, z jakim pismem występujemy; powszechna jest też praktyka umieszczania za nazwą pisma dokładnego określenia decyzji, od której się odwołujemy;

• osnowę wniosku lub oświadczenia; osnowa to w prawniczym języku po prostu opis stanu faktycznego wraz z przytoczeniem argumentacji prawnej dla poparcia zgłoszonych żądań; trzeba też napisać dokładnie, jakiego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd administracyjny oczekujemy;

• podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika; podpis musi być własnoręczny; przyjmuje się, że nie musi być czytelny, choć lepiej jest podpisać się czytelnie (co najmniej pierwszą literą imienia i nazwiskiem), bo podpis ma w sposób niebudzący wątpliwości identyfikować skarżącego;

• wymienienie załączników; ten wymóg ma charakter porządkowy; chodzi o to by strona poinformowała sąd o dołączonych do pozwu dokumentach (art. 46 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.; dalej „p.p.s.a.”).

Gdy pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sprawy, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa. Do pisma strony należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich stronom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Odpisami mogą być także uwierzytelnione fotokopie bądź uwierzytelnione wydruki poczty elektronicznej.

ZAPAMIĘTAJ

Strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie sądu złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą.

Jak wnieść skargę do sądu

Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Kilku uprawnionych może w jednej sprawie występować w roli skarżących, jeżeli ich skargi dotyczą tej samej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności albo bezczynności organu.

Bardzo ważna jest zasada, zgodnie którą skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a¹, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa.

PRZYKŁAD

Pracownik biurowy zatrudniony w spółce jawnej na podstawie umowy o świadczenie usług i prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą wystąpił z pytaniem do Izby Skarbowej w Warszawie w sprawie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu zakupu okularów korekcyjnych. Uzyskał interpretację odmowną i może wystąpić ze stosowną skargą do WSA.

CO NA TO SĄD?

Skarga na bezczynność organu w przedmiocie wydania zaświadczenia, w myśl art. 37 § 1 k.p.a., musi być poprzedzona zażaleniem na bezczynność organu. W przeciwnym razie jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu, na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a. Niezasadny jest bowiem pogląd, iż wyłącznie dopuszczalną drogą kwestionowania bezczynności organu w przedmiocie wydania zaświadczenia jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, określone w art. 52 § 3 p.p.s.a., z pominięciem regulacji zawartej w art. 37 k.p.a.

Postanowienie WSA z 29 stycznia 2008 r. sygn. akt II SAB/Ol 28/07, niepublikowane

Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Termin ten może być też liczony od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem urzędu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Urząd przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia. Może on też w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Jest to zatem szansa dla urzędników na poprawienie niezgodnej z prawem lub niesprawiedliwej decyzji. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać:

• wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności,

• oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy,

• określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

Odrzucenie lub przekazanie skargi

Podobnie jak w procedurze cywilnej, po stwierdzeniu określonych uchybień WSA może odrzucić skargę, nie wdając się w merytoryczne rozpoznawanie sprawy. Sąd odrzuca skargę:

• jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego, sąd nie może jednak odrzucić skargi z tej przyczyny, jeśli sąd powszechny (np. cywilny) stał się niewłaściwy,

• wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia,

• gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi,

• jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona,

• jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie,

• jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne.

Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej skarżącego i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej skarżącym, uniemożliwiającego jego działanie, sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak nie zostanie uzupełniony. Jeżeli do rozpoznania sprawy właściwy jest inny sąd administracyjny, sąd, który stwierdzi swą niewłaściwość, przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

ZAPAMIĘTAJ

Skarżący może cofnąć skargę. Cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności.

Wstrzymanie wykonania

Podstawową zasadą jest, że wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Może to być uczynione na wniosek skarżącego, choć oczywiście sąd nie musi go uwzględnić. Po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. W razie wniesienia skargi:

• na decyzję lub postanowienie - organ, który wydał decyzję lub postanowienie, może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki, od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania,

• na inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie aktu lub czynności w całości lub w części,

• na uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz na akty terenowych organów administracji rządowej - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie uchwały lub aktu w całości lub w części, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie.

CO NA TO SĄD?

Nie spełnia funkcji uzasadnienia wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu administracyjnego powołanie się na przesłankę ustawową niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub niebezpieczeństwa spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Strona powinna wskazać we wniosku konkretny stan faktyczny oraz materiał dowodowy na jego poparcie.

Postanowienie WSA w Gdańsku z 5 września 2008 r. sygn. akt II SA/Gd 652/08, niepublikowane

Strony postępowania

Osoba fizyczna i osoba prawna ma zdolność występowania przed sądem administracyjnym jako strona (zdolność sądowa). Zdolność sądową mają także państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz organizacje społeczne nieposiadające osobowości prawnej. Zdolność sądową mają także inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa dopuszczają możliwość nałożenia na te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień lub skierowania do nich nakazów i zakazów, a także stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Zdolność sądową mają ponadto organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób (art. 25 p.p.s.a.).

ZAPAMIĘTAJ

W postępowaniu w sprawie sądowoadministracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi.

Tabela 1. Najważniejsze uprawnienia strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

ADAM MALINOWSKI - radca prawny 

¹ Inne niż określone w art. 3 § 2 pkt 1-3 p.p.s.a. akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, a także pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach.