REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pozorna umowa o pracę

Katarzyna Sarek-Sadurska
Radca prawny w kancelarii Raczkowski Paruch sp.k. Posiada bogate doświadczenie we wszystkich obszarach indywidualnego i zbiorowego prawa pracy, w tym doświadczenie procesowe. Doradza klientom m.in. w procesach restrukturyzacyjnych, zwolnień grupowych oraz w sprawach związanych z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników, w tym w szczególności wyższej kadry menadżerskiej. Jest absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Pantheon-Assas (Paris II). Laureatka nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za pracę magisterską. Związana z Kancelarią od 2007 r. Autorka publikacji w zakresie prawa pracy i prawa cywilnego m.in. w pracach pod redakcją prof. dr hab. M. Safjana i prof. dr hab. K. Pietrzykowskiego.
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Zdarza się, że strony, zawierając umowę o pracę, nie mają na celu jej wykonywania, a jedynie objęcie pracownika ubezpieczeniami społecznymi. Taka umowa może być uznana za umowę pozorną.

Oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru jest nieważne.

REKLAMA

Z pozornością mamy do czynienia, jeżeli:

• osoba składająca oświadczenie woli nie chce wywołać skutków prawnych z niego płynących,

• druga strona wie o tym zamiarze oraz godzi się na to.

Sankcja nieważności jest bardzo dotkliwa. Na nieważność oświadczenia woli może powołać się każdy, w każdym czasie, a w razie sporu sąd ma obowiązek brać nieważność pod rozwagę nawet, jeżeli nikt nie zgłosi takiego zarzutu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak rozumieć pozorność

REKLAMA

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą z pozorną umową o pracę mamy do czynienia, jeżeli strony przy jej zawarciu przewidują, że pracownik nie będzie świadczył pracy, a pracodawca nie ma zamiaru z tej pracy korzystać. Jedynym celem stron jest umożliwienie pracownikowi korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego (wyrok SN z 23 lutego 2005 r., III UK 200/04).

Okolicznościami, które mogą wskazywać na pozorność złożonych oświadczeń woli, są np. zły stan zdrowia pracownika uniemożliwiający mu podjęcie jakiejkolwiek pracy, nieokreślenie w umowie o pracę zakresu jego obowiązków lub obiektywny brak zapotrzebowania na jego pracę ze względu na brak zamówień (wyrok SN z 2 lutego 2000 r., II UKN 359/99).

W praktyce pozorne umowy o pracę najczęściej zawierane są między osobami bliskimi. Należy jednak zauważyć, że samo zatrudnienie przez osobę bliską nie stanowi podstawy do uznania, że umowa jest pozorna (wyrok SN z 13 maja 2004 r., II UK 365/03).

Przykład

Joanna K. została zatrudniona przez swojego teścia na stanowisku księgowej. W dniu zawarcia umowy o pracę była w ciąży. Po zawarciu umowy nie wykonywała ona pracy, lecz korzystała ze zwolnień lekarskich. Obowiązki związane z księgowością wykonywała na podstawie umowy cywilnoprawnej zewnętrzna firma. Joanna K. wykonywała jednak na rzecz firmy teścia drobne czynności porządkowe. ZUS uznał, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru i odmówił wypłacenia zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego. Wskazuje na to niewykonywanie przez Joannę K. swoich obowiązków oraz trwałe przekazanie obowiązków związanych z jej stanowiskiem zewnętrznej firmie rachunkowej. Nie zmienia również tej interpretacji to, że Joanna K. wykonywała drobne prace na rzecz firmy. Nie były one związane ze stosunkiem pracy i stanowiskiem wskazanym w umowie o pracę (wyrok SN z 10 lutego 2006 r., I UK 186/05).

Wykonywanie pracy

Umowa nie jest pozorna, jeżeli na jej podstawie praca jest rzeczywiście wykonywana. Nie zmienia tego nawet ustalenie, że głównym celem jej zawarcia było objęcie pracownika ubezpieczeniem społecznym (wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z 21 stycznia 2005 r., I U 3919/04). Jest to bowiem jeden z legalnych celów zawierania umowy o pracę (wyrok SN z 10 lutego 2006 r., I UK 186/05).

Przykład

Anna M. prowadziła zakład fryzjerski. W tym samym budynku zakład fryzjerski prowadziła jej matka Maria Z. Obie panie zatrudniły się nawzajem i zgłosiły się do ubezpieczenia społecznego. Obie też w rzeczywistości świadczyły usługi fryzjerskie zarówno w swoim zakładzie, jak i w sąsiadującym zakładzie fryzjerskim. Oba zakłady otwarte były w tych samych godzinach i wykonywanie wzajemnie usług uzależnione było od zwiększonej w danej chwili liczby klientów. Przeprowadzona kontrola ZUS wykazała, że żadna z pań nie prowadziła ewidencji czasu pracy, brak było dokumentacji pracowniczej oraz określenia zakresu obowiązków pracowniczych. Mimo że każda z pań wykonywała usługi fryzjerskie w zakładzie fryzjerskim drugiej, umowy o pracę były wadliwe. Wskazywał na to brak podstawowych elementów stosunku pracy między obiema paniami, tj. podporządkowania organizacyjnego i służbowego, wykonywania pracy w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę, w stałych godzinach pracy. Nie zmienia tego ustalenia to, że praca była wykonywana, ponieważ jej wykonywanie miało inną niż stosunek pracy podstawę. Należy wspomnieć, że sąd w podanym wyżej stanie faktycznym ustalił, iż obie panie łączyła nienazwana umowa cywilnoprawna, na podstawie której współpracowały w ramach prowadzonej przez nie działalności gospodarczej (wyrok SN z 5 października 2006 r., I UK 120/06).

 

Zatrudnianie kobiet w ciąży

REKLAMA

W orzecznictwie słusznie zauważono, że nie można automatycznie domniemywać pozorności umów o pracę zawieranych z kobietami w ciąży. Doprowadziłoby to bowiem do praktycznego zakazu zawierania z nimi umów o pracę. W konsekwencji doszłoby do naruszenia w sposób zasadniczy podstawowych regulacji antydyskryminacyjnych.

Jeżeli zatem kobieta w ciąży zawiera umowę o pracę i w rzeczywistości ją wykonuje, to umowa taka nie może zostać uznana za pozorną nawet, jeżeli głównym celem jej zawarcia było objęcie pracownicy ubezpieczeniem społecznym. W praktyce jednak zdarza się, że w takich sytuacjach kwestionowana jest wysokość wynagrodzenia pracownicy stanowiąca podstawę wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych (wyrok SN z 6 lutego 2006 r., III UK 156/05).

Konsekwencje zawarcia umowy dla pozoru

Jak już wskazano powyżej, pozorna umowa o pracę jest nieważna. W konsekwencji wadliwe jest również zgłoszenie na jej podstawie pracownika do ubezpieczenia. Jakiekolwiek świadczenia otrzymane przez pracownika będą tzw. świadczeniami nienależnie pobranymi. Będzie on zobowiązany zwrócić je wraz z odsetkami.

Poważne konsekwencje grożą również pracodawcy. Zgłoszenie pracownika do ubezpieczeń społecznych na podstawie pozornej umowy o pracę jest zgłoszeniem nieprawidłowym. Jeżeli na tej podstawie pracownik uzyskał świadczenie z ubezpieczenia, a działanie pracodawcy miało na celu osiągnięcie korzyści majątkowej, wyczerpuje ono znamiona przestępstwa oszustwa. Zagrożone jest ono karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Katarzyna Sarek

prawnik „Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy”

 

Podstawa prawna:

• art. 83 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (DzU nr 16, poz. 63 ze zm.),

• art. 86 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),

• art. 286 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (DzU nr 88, poz. 553 ze zm.),

• orzecznictwo sądowe:

- wyrok SN z 2 lutego 2000 r. (II UKN 359/99, OSNP 2001/13/447),

- wyrok SN z 13 maja 2004 r. (II UK 365/03,Mon.Prawn. 2006/5/260),

- wyrok SN z 23 lutego 2005 r. (III UK 200/04, OSNP 2005/18/292),

- wyrok SN z 6 lutego 2006 r. (III UK 156/05, niepubl.),

- wyrok SN z 10 lutego 2006 r. (I UK 186/05, niepubl.),

- wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z 21 stycznia 2005 r. (V U 3919/04, OSAB 2005/3/65).

Zobacz wzory umów o pracę w językach angielskim i niemieckim na www.kadry.infor.pl » Niezbędnik kadrowca » Wzory umów i formularzy » Umowy w języku obcym

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ważna zmiana w prawie: 3499,50 zł co miesiąc można zarobić bez rejestrowania działalności gospodarczej w 2025 roku

Działalność nierejestrowana czyli bez obowiązku wpisu do CEIDG – Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej ma tę unikalną zaletę, że nie trzeba płacić składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i składki zdrowotnej. To duża ulga, zwłaszcza więc dla osób chcących dorobić działalność nierejestrowana to wygodne rozwiązanie.

Wakacje składkowe. Przedsiębiorcy złożyli już ponad 333 tys. wniosków

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że od 1 do 12 listopada przedsiębiorcy złożyli ponad 333 tys. wniosków o wakacje składkowe. W jakim województwie było ich najwiecej, a w jakim najmniej? 

Świadczenie interwencyjne: dla kogo, warunki, gdzie złożyć wniosek?

Świadczenie interwencyjne: dla kogo, warunki, gdzie złożyć wniosek? Czym jest świadczenie interwencyjne? Komu przysługuje? Jakie warunki należy spełniać by je otrzymać? Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku?

Polska prezydencja w UE 2025: priorytety przedsiębiorców to m.in. wzmocnienie i ochrona jednolitego rynku UE w związku z rosnącą rolą Chin i wyborami prezydenckimi w USA

Już z początkiem 2025 roku Polska obejmie prezydencję w Radzie UE. Przedsiębiorcy widzą w tym szanse na kształtowanie unijnej polityki, wspieranie jednolitego rynku oraz odpowiedź na wyzwania związane z globalną konkurencją, rosnącą rolą Chin i zmianami politycznymi w USA. Wśród priorytetów są zwiększenie konkurencyjności UE, bezpieczeństwo energetyczne i poszerzenie Unii o Ukrainę i Mołdawię.

REKLAMA

Regulacje ESG w transporcie. Z czym to się wiąże?

Branża TSL nie ma łatwo. Firmy z tego sektora muszą zmierzyć się z nowymi wymogami regulacyjnymi i raportowymi – ESG (Environmental, Social, Governance). Chodzi o poprawę standardów środowiskowych, społecznych i zarządzania korporacyjnego. Któe regulacje już są w Europie obowiązkowe, a na które jeszcze czekamy? I najważniejsze - ile trzeba na to wydać i co grozi za ignorowanie tych zmian? 

Na jakie reformy czeka rynek pracy?

Przedsiębiorcy oczekują większego wsparcia od rządu, zwłaszcza w kwestii aktywizacji grup niedoreprezentowanych na rynku pracy. Chcieliby również zmniejszenia kosztów zatrudnienia i zapewnienia dostępu do kandydatów z państw trzecich. Nawołują także do stworzenia warunków sprzyjających rozwojowi kompetencji i kwalifikacji zawodowych. 

Maksymalizacja bezpieczeństwa: Dlaczego oprogramowanie on-premise ma kluczowe znaczenie w świecie zdominowanym przez SaaS?

Jak wynika z szacunków Gartnera, już za 3 lata aż 75 proc. przedsiębiorstw będzie traktować tworzenie kopii zapasowych aplikacji typu SaaS (Oprogramowanie jako Usługa) jako wymóg krytyczny. Jeszcze w tym roku było to 15 proc . Ta istotna różnica wynika z oceny ryzyka. O ile oprogramowanie dostępne w modelu SaaS jest coraz częstszym wyborem organizacji na całym świecie, kluczowe staje się zapewnienie, że przechowywane tam dane są zarówno dobrze chronione, jak i możliwe do odzyskania. W tym kontekście zasadne może być pytanie o dostępne alternatywy, a zwłaszcza możliwość korzystania z tradycyjnego oprogramowania on-premise, które jest instalowane i zarządzane lokalnie.

3 cechy innowacyjnego przedsiębiorstwa. Jak ważna jest ochrona środowiska? [WYWIAD]

Co dziś często przesądza o wyborze kontrahenta? Jak ważna jest ochrona środowiska w świecie biznesu? Jakie proste rozwiązania mogą wprowadzić wszystkie przedsiębiorstwa branży ogrodniczej? O 3 głównych cechach innowacyjności opowiada członek zarządu przedsiębiorstwa W.Legutko, Adam Legutko.

REKLAMA

Jak chronić firmowe pieniądze przez utratą wartości

Wielu przedsiębiorców zastanawia się jak uchronić swój kapitał w czasach wysokiej inflacji. Podobnie jak oni, ich pieniądze powinny pracować. Bank Pekao ma propozycję dla prowadzących działalność gospodarczą, spółkę cywilną lub osobową z uproszczoną księgowością, pozwalającą łączyć wysokie oprocentowanie z elastycznością

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni?

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni? Szacuje się, że z tego rozwiązania skorzysta ok. 2,4 mln przedsiębiorców. Rada ministrów przyjęła projekt nowelizacji.

REKLAMA