REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pozorna umowa o pracę

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Sarek-Sadurska
Radca prawny w kancelarii Raczkowski Paruch sp.k. Posiada bogate doświadczenie we wszystkich obszarach indywidualnego i zbiorowego prawa pracy, w tym doświadczenie procesowe. Doradza klientom m.in. w procesach restrukturyzacyjnych, zwolnień grupowych oraz w sprawach związanych z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników, w tym w szczególności wyższej kadry menadżerskiej. Jest absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Pantheon-Assas (Paris II). Laureatka nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za pracę magisterską. Związana z Kancelarią od 2007 r. Autorka publikacji w zakresie prawa pracy i prawa cywilnego m.in. w pracach pod redakcją prof. dr hab. M. Safjana i prof. dr hab. K. Pietrzykowskiego.
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Zdarza się, że strony, zawierając umowę o pracę, nie mają na celu jej wykonywania, a jedynie objęcie pracownika ubezpieczeniami społecznymi. Taka umowa może być uznana za umowę pozorną.

Oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru jest nieważne.

REKLAMA

Z pozornością mamy do czynienia, jeżeli:

• osoba składająca oświadczenie woli nie chce wywołać skutków prawnych z niego płynących,

• druga strona wie o tym zamiarze oraz godzi się na to.

Sankcja nieważności jest bardzo dotkliwa. Na nieważność oświadczenia woli może powołać się każdy, w każdym czasie, a w razie sporu sąd ma obowiązek brać nieważność pod rozwagę nawet, jeżeli nikt nie zgłosi takiego zarzutu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak rozumieć pozorność

REKLAMA

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą z pozorną umową o pracę mamy do czynienia, jeżeli strony przy jej zawarciu przewidują, że pracownik nie będzie świadczył pracy, a pracodawca nie ma zamiaru z tej pracy korzystać. Jedynym celem stron jest umożliwienie pracownikowi korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego (wyrok SN z 23 lutego 2005 r., III UK 200/04).

Okolicznościami, które mogą wskazywać na pozorność złożonych oświadczeń woli, są np. zły stan zdrowia pracownika uniemożliwiający mu podjęcie jakiejkolwiek pracy, nieokreślenie w umowie o pracę zakresu jego obowiązków lub obiektywny brak zapotrzebowania na jego pracę ze względu na brak zamówień (wyrok SN z 2 lutego 2000 r., II UKN 359/99).

W praktyce pozorne umowy o pracę najczęściej zawierane są między osobami bliskimi. Należy jednak zauważyć, że samo zatrudnienie przez osobę bliską nie stanowi podstawy do uznania, że umowa jest pozorna (wyrok SN z 13 maja 2004 r., II UK 365/03).

Przykład

Joanna K. została zatrudniona przez swojego teścia na stanowisku księgowej. W dniu zawarcia umowy o pracę była w ciąży. Po zawarciu umowy nie wykonywała ona pracy, lecz korzystała ze zwolnień lekarskich. Obowiązki związane z księgowością wykonywała na podstawie umowy cywilnoprawnej zewnętrzna firma. Joanna K. wykonywała jednak na rzecz firmy teścia drobne czynności porządkowe. ZUS uznał, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru i odmówił wypłacenia zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego. Wskazuje na to niewykonywanie przez Joannę K. swoich obowiązków oraz trwałe przekazanie obowiązków związanych z jej stanowiskiem zewnętrznej firmie rachunkowej. Nie zmienia również tej interpretacji to, że Joanna K. wykonywała drobne prace na rzecz firmy. Nie były one związane ze stosunkiem pracy i stanowiskiem wskazanym w umowie o pracę (wyrok SN z 10 lutego 2006 r., I UK 186/05).

Wykonywanie pracy

Umowa nie jest pozorna, jeżeli na jej podstawie praca jest rzeczywiście wykonywana. Nie zmienia tego nawet ustalenie, że głównym celem jej zawarcia było objęcie pracownika ubezpieczeniem społecznym (wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z 21 stycznia 2005 r., I U 3919/04). Jest to bowiem jeden z legalnych celów zawierania umowy o pracę (wyrok SN z 10 lutego 2006 r., I UK 186/05).

Przykład

Anna M. prowadziła zakład fryzjerski. W tym samym budynku zakład fryzjerski prowadziła jej matka Maria Z. Obie panie zatrudniły się nawzajem i zgłosiły się do ubezpieczenia społecznego. Obie też w rzeczywistości świadczyły usługi fryzjerskie zarówno w swoim zakładzie, jak i w sąsiadującym zakładzie fryzjerskim. Oba zakłady otwarte były w tych samych godzinach i wykonywanie wzajemnie usług uzależnione było od zwiększonej w danej chwili liczby klientów. Przeprowadzona kontrola ZUS wykazała, że żadna z pań nie prowadziła ewidencji czasu pracy, brak było dokumentacji pracowniczej oraz określenia zakresu obowiązków pracowniczych. Mimo że każda z pań wykonywała usługi fryzjerskie w zakładzie fryzjerskim drugiej, umowy o pracę były wadliwe. Wskazywał na to brak podstawowych elementów stosunku pracy między obiema paniami, tj. podporządkowania organizacyjnego i służbowego, wykonywania pracy w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę, w stałych godzinach pracy. Nie zmienia tego ustalenia to, że praca była wykonywana, ponieważ jej wykonywanie miało inną niż stosunek pracy podstawę. Należy wspomnieć, że sąd w podanym wyżej stanie faktycznym ustalił, iż obie panie łączyła nienazwana umowa cywilnoprawna, na podstawie której współpracowały w ramach prowadzonej przez nie działalności gospodarczej (wyrok SN z 5 października 2006 r., I UK 120/06).

 

Zatrudnianie kobiet w ciąży

REKLAMA

W orzecznictwie słusznie zauważono, że nie można automatycznie domniemywać pozorności umów o pracę zawieranych z kobietami w ciąży. Doprowadziłoby to bowiem do praktycznego zakazu zawierania z nimi umów o pracę. W konsekwencji doszłoby do naruszenia w sposób zasadniczy podstawowych regulacji antydyskryminacyjnych.

Jeżeli zatem kobieta w ciąży zawiera umowę o pracę i w rzeczywistości ją wykonuje, to umowa taka nie może zostać uznana za pozorną nawet, jeżeli głównym celem jej zawarcia było objęcie pracownicy ubezpieczeniem społecznym. W praktyce jednak zdarza się, że w takich sytuacjach kwestionowana jest wysokość wynagrodzenia pracownicy stanowiąca podstawę wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych (wyrok SN z 6 lutego 2006 r., III UK 156/05).

Konsekwencje zawarcia umowy dla pozoru

Jak już wskazano powyżej, pozorna umowa o pracę jest nieważna. W konsekwencji wadliwe jest również zgłoszenie na jej podstawie pracownika do ubezpieczenia. Jakiekolwiek świadczenia otrzymane przez pracownika będą tzw. świadczeniami nienależnie pobranymi. Będzie on zobowiązany zwrócić je wraz z odsetkami.

Poważne konsekwencje grożą również pracodawcy. Zgłoszenie pracownika do ubezpieczeń społecznych na podstawie pozornej umowy o pracę jest zgłoszeniem nieprawidłowym. Jeżeli na tej podstawie pracownik uzyskał świadczenie z ubezpieczenia, a działanie pracodawcy miało na celu osiągnięcie korzyści majątkowej, wyczerpuje ono znamiona przestępstwa oszustwa. Zagrożone jest ono karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Katarzyna Sarek

prawnik „Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy”

 

Podstawa prawna:

• art. 83 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (DzU nr 16, poz. 63 ze zm.),

• art. 86 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),

• art. 286 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (DzU nr 88, poz. 553 ze zm.),

• orzecznictwo sądowe:

- wyrok SN z 2 lutego 2000 r. (II UKN 359/99, OSNP 2001/13/447),

- wyrok SN z 13 maja 2004 r. (II UK 365/03,Mon.Prawn. 2006/5/260),

- wyrok SN z 23 lutego 2005 r. (III UK 200/04, OSNP 2005/18/292),

- wyrok SN z 6 lutego 2006 r. (III UK 156/05, niepubl.),

- wyrok SN z 10 lutego 2006 r. (I UK 186/05, niepubl.),

- wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z 21 stycznia 2005 r. (V U 3919/04, OSAB 2005/3/65).

Zobacz wzory umów o pracę w językach angielskim i niemieckim na www.kadry.infor.pl » Niezbędnik kadrowca » Wzory umów i formularzy » Umowy w języku obcym

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

Family Business Future Summit - podsumowanie po konferencji

Pod koniec kwietnia niniejszego roku, odbyła się druga edycja wydarzenia Family Business Future Summit, które dedykowane jest przedsiębiorczości rodzinnej. Stolica Warmii i Mazur przez dwa dni gościła firmy rodzinne z całej Polski, aby esencjonalnie, inspirująco i innowacyjne opowiadać i rozmawiać o sukcesach oraz wyzwaniach stojących przed pionierami polskiej przedsiębiorczości.

Fundacja rodzinna po dwóch latach – jak zmienia się myślenie o sukcesji?

Jeszcze kilka lat temu o sukcesji w firmach mówiło się niewiele. Przedsiębiorcy odsuwali tę kwestię na później, często z uwagi na brak gotowości, aby się z nią zmierzyć. Mówienie o śmierci właściciela, przekazaniu firmy i zabezpieczeniu rodziny wciąż należało do tematów „na później”.

Potencjał 33 GW z wiatraków na polskim morzu. To 57% zapotrzebowania kraju na energię. Co dalej z farmami wiatrowymi w 2026 i 2027 r.

Polski potencjał na wytwarzanie energii elektrycznej z wiatraków na morzu (offshore) wynosi 33 GW. To aż 57% rocznego zapotrzebowania kraju na energię. W 2026 i 2027 r. powstaną nowe farmy wiatrowe Baltic Power i Baltica 2. Jak zmieniają się przepisy? Co dalej?

REKLAMA

Jak zwiększyć rentowność biura rachunkowego bez dodatkowych wydatków?

Branża księgowa to jedna z dziedzin, w których wynagrodzenie za świadczone usługi często jest mocno niedoszacowane, mimo tego, że błędy w księgowości mogą skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami dla przedsiębiorców. W związku z tak doniosłą rolą biur rachunkowych powinny one dbać o poziom rentowności, który pozwoli właścicielom skupić się na podnoszeniu jakości świadczonych usług oraz większego spokoju, co niewątpliwie pozytywnie wpływa na dobrostan właścicieli biur oraz ich pracowników.

Samozatrudnieni i małe firmy w odwrocie? wzrasta liczba likwidowanych i zawieszanych działalności gospodarczych, co się dzieje

Według znawców tematu, czynniki decydujące ostatnio o likwidacji takich firm nie różnią się od tych sprzed roku. Znaczenie mają m.in. koszty prowadzenia biznesu, w tym składki zusowskie, a także oczekiwania finansowe pracowników.

Szybki wzrost e-commerce mocno zależny od rozwoju nowych technologii: co pozwoli na zwiększenie zainteresowania zakupami online ze strony klientów

E-commerce czyli zakupy internetowe przestają być jedynie wygodną alternatywą dla handlu tradycyjnego – stają się doświadczeniem, którego jakość wyznaczają nie tylko oferta i cena, lecz także szybkość, elastyczność i przewidywalność dostawy oraz prostota ewentualnego zwrotu.

Przedsiębiorczość w Polsce ma się dobrze, mikroprzedsiębiorstwa minimalizując ryzyko działalności gospodarczej coraz częściej zaczynają od franczyzy

Najliczniejszą grupę firm zarejestrowanych w Polsce stanowią mikroprzedsiębiorstwa, a wśród nich ponad 87 tys. to podmioty działające w modelu franczyzowym. Jak zwracają uwagę ekonomiści ze Szkoły Głównej Handlowej, Polska jest liderem franczyzy w Europie Środkowo-Wschodniej.

REKLAMA

Rewolucyjne zmiany w prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowego rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (KPiR), co oznacza, że już od 1 stycznia 2026 r. zmieni się sposób ich prowadzenia.

Apteki odzyskają prawo reklamowania swojej działalności. bo obecne zakazy są sprzeczne z prawem unijnym

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-200/24, w którym jednoznacznie uznał, że obowiązujący w Polsce całkowity zakaz reklamy aptek narusza prawo Unii Europejskiej. To ważny moment dla rynku aptecznego i swobody działalności gospodarczej w Polsce.

REKLAMA