REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlopy przymusowe

Katarzyna Piecyk
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Pracodawca w określonych przypadkach może polecić pracownikowi wykorzystanie urlopu wypoczynkowego bez uzgodnienia terminu.

Pracodawca niezależnie od liczby zatrudnianych pracowników powinien tworzyć plan urlopów. Może on - za zgodą związków zawodowych - zrezygnować z tworzenia planu urlopowego. Jeśli pracodawca nie tworzy planu urlopów, wówczas udziela urlopu po porozumieniu z pracownikiem. Ustalając plan urlopów, pracodawca bierze pod uwagę wnioski pracowników co do terminu urlopu oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

REKLAMA

Ustalając termin urlopu pracownika zarówno w planie urlopów, jak i po porozumieniu z pracownikiem, pracodawca co do zasady nie jest związany wnioskami pracowników dotyczącymi terminu urlopu lub podziału urlopu na części. Szczególnie dotyczy to sytuacji, w której udzielenie urlopu w proponowanym przez pracownika okresie powodowałoby - w ocenie pracodawcy - zakłócenie normalnego toku funkcjonowania zakładu.

Konsekwencje samowolnego wykorzystania urlopu

REKLAMA

Wykorzystanie urlopu wypoczynkowego niezgodnie z decyzją pracodawcy należy kwalifikować jako naruszenie obowiązków pracowniczych, którego skutkiem może być nałożenie sankcji porządkowych, w poważniejszych przypadkach - wypowiedzenie stosunku pracy, a w sytuacjach ekstremalnych - nawet rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Może to nastąpić w sytuacji, gdy pracownik samowolnie zdecydował o wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego, czy też uznał, że przy braku planu urlopów samo złożenie wniosku jest wystarczające, aby rozpocząć wykorzystywanie urlopu. Zawiadomienie pracodawcy o rozpoczęciu zaległego urlopu wypoczynkowego nie usprawiedliwia bowiem nieobecności pracownika w pracy. Nawet naruszenie przez pracodawcę obowiązku udzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego za dany rok do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego nie uprawnia pracownika do rozpoczęcia po tym terminie urlopu bez zgody pracodawcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Udzielanie zaległego urlopu

Odstępstwa od zasady udzielania pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym nabył on do niego prawo, dopuszczalne są tylko wyjątkowo i są ściśle określone w przepisach. Przesunięcie terminu urlopu może więc nastąpić zarówno na wniosek pracownika, umotywowany ważnymi przyczynami, jak i ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy.

REKLAMA

Urlopu niewykorzystanego do końca roku kalendarzowego, w którym pracownik nabył do niego prawo, należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca I kwartału następnego roku kalendarzowego. W przypadku gdy pracownik posiada zaległy urlop, pracodawca nie ma obowiązku uzgadniania z pracownikiem terminu wykorzystania urlopu, lecz musi udzielić mu urlopu w terminie określonym w art. 168 k.p., tj. do końca I kwartału następnego roku kalendarzowego.

Pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody. Przepis art. 168 k.p. dopełnia regulację kodeksową co do czasu, w jakim urlopy powinny być udzielane, nie uzależniając swojego postanowienia, że ma to nastąpić „najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego”, żadnymi warunkami i nie przewidując żadnych wyjątków. Zastosowanie art. 168 k.p. nie jest więc zależne od zgody pracownika. Prawo do urlopu wypoczynkowego określone jest przepisami o charakterze bezwzględnie obowiązującym i to w odniesieniu do obu stron stosunku pracy. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego w rozmiarze i terminie określonym według ustalonych zasad, a z drugiej strony pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu (art. 152 § 2 k.p.) i nie może odmówić wykorzystania urlopu udzielonego zgodnie z przepisami prawa pracy.

 

Urlop w okresie wypowiedzenia

W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracodawca ma prawo do udzielenia pracownikowi urlopu. Decyzja o udzieleniu urlopu w okresie wypowiedzenia umowy o pracę została pozostawiona uznaniu pracodawcy, bez konieczności porozumienia czy uzgodnienia jej z pracownikiem. Obowiązkiem pracownika jest zaś wykorzystanie przysługującego mu urlopu w okresie wypowiedzenia, jeśli pracodawca udzieli mu w tym czasie urlopu. Jeżeli pracodawca zdecyduje o udzieleniu pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia, to jego wymiar nie może przekraczać urlopu w wymiarze proporcjonalnym, który przysługuje pracownikowi do dnia ustania stosunku pracy. Pracodawca może też w okresie wypowiedzenia udzielić pracownikowi urlopu zaległego.

Przykład

Pracownikowi z 7-letnim stażem pracy pracodawca wręczył wypowiedzenie umowy o pracę, którego bieg rozpoczął się 1 czerwca. Pracodawca zobowiązał pracownika do wykorzystania w okresie 3-miesięcznego wypowiedzenia urlopu wypoczynkowego. Należy zaznaczyć, że pracownik ten ma urlop zaległy za 2008 r. w wymiarze 8 dni, a wymiar przysługującego mu urlopu wypoczynkowego wynosi 26 dni.

W opisanej sytuacji pracownik ma obowiązek wykorzystania w okresie wypowiedzenia 8 dni urlopu zaległego oraz 18 dni urlopu, obliczonego proporcjonalnie do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy (8/12 x 26 dni = 18 dni, gdyż umowa zostanie rozwiązana z końcem sierpnia). W sumie pracownik ma do wykorzystania 26 dni urlopu.

Możliwe jest również podjęcie przez pracodawcę decyzji o nieskorzystaniu z powyższego uprawnienia i wypłacenie pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy po rozwiązaniu umowy o pracę.

Wyżej wymieniony przepis stanowi wyjątek od zasady, że udzielenie urlopu następuje w terminie uzgodnionym z pracownikiem. W okresie wypowiedzenia może dojść do sytuacji, w której pracownik zostanie zobowiązany do wykorzystania urlopu, niezależnie od tego czy, w okresie tym urlop był przewidziany w planie urlopów lub wcześniej uzgodniony. Udzielenie urlopu w okresie wypowiedzenia jest w tym przypadku jednostronną czynnością, do której dokonania jest upoważniony pracodawca.

Porozumienie stron a wykorzystanie urlopu

Udzielenie urlopu pracownikowi w okresie wypowiedzenia nie dotyczy przypadków, gdy do rozwiązania umowy o pracę dochodzi w innym trybie, np. na mocy porozumienia stron. Kodeks pracy wyraźnie mówi o uprawnieniu pracodawcy do udzielenia „przymusowego” urlopu tylko w okresie wypowiedzenia. Przy rozwiązaniu za porozumieniem stron nie ma okresu wypowiedzenia. Pracodawca nie może więc, w okresie poprzedzającym ustalony w porozumieniu termin rozwiązania umowy, nakazać pracownikowi wykorzystania urlopu. Taki sposób postępowania pracodawcy jest niezgodny z prawem.

Podobnie w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę pracodawca nie może udzielić pracownikowi „przymusowego” urlopu w okresie po złożeniu oświadczenia woli o wypowiedzeniu, ale przed rozpoczęciem biegu okresu wypowiedzenia.

Skorzystanie przez pracodawcę z możliwości udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia nie powinno kolidować z innymi uprawnieniami pracownika, takimi jak prawo do płatnego zwolnienia na poszukiwanie pracy czy do 2 dni na opiekę nad dzieckiem w wieku do 14 lat. W przypadku niewykorzystania przez pracownika części urlopu z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby pracodawca będzie zobowiązany zrealizować niewykorzystany urlop w postaci ekwiwalentu pieniężnego.

Katarzyna Piecyk

specjalista ds. prawa pracy

Podstawa prawna:

• art. 81,152, 161,163, 164, 165, 1671-1673, 168, 174 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),

• wyroki Sądu Najwyższego:

- z 5 grudnia 2000 r. (I PKN 121/00, OSNP 2002/15/353),

- z 2 września 2003 r. (I PK 403/02, OSNP 2004/18/310),

- z 24 stycznia 2006 r. (I PK 124/05, OSNP 2006/23-24/354),

• wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 15 października 1996 r. (III AUa 34/96, OSA 1997/10/35).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Posiadanie własnej firmy to plan na przyszłość ponad 80 proc. młodych w wieku 8-14 lat

    Młode pokolenie już zarabia. Ma też sprecyzowane plany dotyczące tego, co chce robić w przyszłości. I tak, 81 proc. osób z Polski w wieku 8-14 lat chce posiadać przedsiębiorstwo, prowadzić małą firmę albo mieć poboczny biznes. Pracę dla kogoś innego wybrałoby natomiast 11 proc. badanych.

    Szef OPZZ: dodatkowe niedziele handlowe w grudniu zaskoczeniem dla pracowników

    Wprowadzenie dodatkowych niedziel handlowych jest zaskoczeniem dla pracowników, którzy niemal w ostatniej chwili dowiadują się, że muszą stawić się do pracy 10 i 17 grudnia - powiedział PAP przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Piotr Ostrowski.

    Nawet 130 - z tylu różnych aplikacji SaaS korzystały firmy w 2022 r.

    Rosnący poziom cyfryzacji i powszechny model pracy rozproszonej niesie duże wyzwania związane z ochroną danych poufnych i wrażliwych. W 2022 r. firmy korzystały przeciętnie nawet ze 130 różnych aplikacji SaaS. Jak zapewnić ochronę danych poufnych w tak rozbudowanym środowisku?

    Jak karty podarunkowe mogą uchronić przed poświątecznym spadkiem sprzedaży

    Karta podarunkowa jako narzędzie generowania przychodów? Jak najbardziej. Specjaliści od marketingu nie mają wątpliwości, że nowoczesne technologie wykorzystywane w kartach mogą być kluczem do zwiększania lojalności klientów i zapewniania stałego źródła dochodów. 

    REKLAMA

    Zaskakujący rok na giełdzie. Czego spodziewać się na ostatniej prostej 2023 r.?

    To był zaskakujący rok dla rynków, wyjątkowo pomyślny. Zwłaszcza biorąc pod uwagę widmo recesji, które groziło nam jeszcze na jego początku. Czy ostatnie tygodnie roku znów są obiecujące dla giełdy?

    Branża gastronomiczna chętnie korzysta z nowych technologii. Kody QR zamiast tradycyjnego menu będą już standardem?

    Nowe technologie napędzają branżę gastronomiczną. Usprawniają pracę, zmniejszają marnowanie produktów, ułatwiają kontakt z klientem. Rozwój będzie postępował i digitalizacja to jeden z najważniejszych kierunków w rozwoju tego biznesu.

    Firmy nie są zainteresowane ulgą B+R? A może nie wiedzą, że mogą skorzystać

    Ulga B+R. Dane dotyczące wybranych ulg z rozliczenia PIT za 2022 rok są zaskakujące. W porównaniu z rokiem wcześniejszym, skorzystano z ponad 36% mniej odliczeń zmniejszających podstawę opodatkowania z tytułu kosztów uzyskania przychodów, poniesionych na działalność badawczo-rozwojową. Jak komentują to eksperci?

    Wzrost płacy minimalnej: pracodawcy będą ciąć koszty a pracownicy stracą zapał do pracy?

    Wzrost płacy minimalnej w 2024 r. będzie wyzwaniem dla przedsiębiorców. Niektórzy eksperci prognozują, że paradoksalnie może wpłynąć negatywnie na nastroje pracowników i spowodować kolejne podwyżki. 

    REKLAMA

    Akcje, obligacje, giełda, rynek kapitałowy – komentarz rynkowy - listopad 2023 r. Jak rynek zareagował na wynik wyborów?

    W listopadowym komentarzu rynkowym eksperciVIG/C-QUADRAT TFI sprawdzają jak zachowują się obligacje korporacyjne oraz skarbowe w aktualnym otoczeniu makroekonomicznym; zastanawiają się, czy rynki akcji mogą kontynuować wzrosty z początku listopada. A także analizują jak wynik wyborów przełożył się na krajowy rynek akcji. 

    Złota jesień dla branży reklamowej. Politycy dali zarobić. Nowe trendy w bilboardach

    Politycy zapewnili polskiej branży reklamowej w 2023 roku owocne jesienne zbiory. W przypadku reklamy outdoor przychody wzrosły o 25% w porównaniu z anabolicznym okresem minionego roku. To dla tego segmentu rynku dobry znak, choćby dlatego, że niebawem czekają nas dwie kampanie wyborcze. Jednak najważniejsze dla branży reklamy jest to, że nie musi ona “wisieć” na pasku polityków. Nadal tę formę reklamy najczęściej wybierają firmy z sektora handlowego. To on stoi za najbardziej kreatywnymi rozwiązaniami i inwestycjami w cyfrową część reklamy zewnętrznej. 

    REKLAMA