Jak dokonać zmian warunków wynagrodzenia

Zagadnienie możliwości bezkonfliktowej zmiany warunków wynagrodzenia nabiera szczególnego znaczenia w czasach kryzysu gospodarczego. Niektórzy pracodawcy wprawdzie wolą zwolnić pracowników, aby w ten sposób poprawić sytuację finansową firmy, inni jednak szukają oszczędności w płacach pracowniczych bez jednoczesnego pozbawiania ich zatrudnienia. Prześledźmy różne możliwości, jakie dają przepisy prawa, ułatwiające skutecznie cięcie zarobków.

Porozumienie zmieniające jest porozumieniem stron stosunku pracy i najkorzystniejszą dla pracownika formą dokonania zmian w wysokości wynagrodzenia, czy to jego podniesienia czy obniżenia. Następuje przez złożenie propozycji przez któregokolwiek z partnerów, a następnie wypracowanie wspólnego stanowiska. Musi być ono zaakceptowane zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę. W przeciwnym razie, jeśli jego inicjatorem był pracodawca, pracownik może liczyć się z wypowiedzeniem zmieniającym.

Z tą formą zmiany, a w zasadzie uszczuplania wynagrodzenia w praktyce spotykamy się najczęściej. Jego celem nie jest rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem, lecz dalsze jego zatrudnianie, z tym że na zmodyfikowanych warunkach. Sprowadza się to do tego, że w razie niewyrażenia przez pracownika zgody na nowe warunki płacy, następuje rozwiązanie stosunku pracy.

Należy podkreślić, że wypowiedzenie zmieniające nie będzie potrzebne, jeśli chcemy wprowadzić korzystniejsze od dotychczasowych warunki płacy. W praktyce przyjmuje się, że pracownik raczej nie zakwestionuje zwiększonego wynagrodzenia i wyraża w sposób dorozumiany zgodę na zmianę treści umowy o pracę w tym zakresie. W tej sytuacji zmiana wynagrodzenia pociąga zmianę umowy, ale jest czynnością jednostronną.

Przykład

Pracownik miał określone w umowie prawo do premii. Pracodawca zmienił na niekorzyść regulamin premiowania i zastosował go do wszystkich pracowników. Takie działanie pracodawcy jest niezgodne z prawem.

W sytuacji gdy prawo do premii wynika z umowy, to zmiana regulaminu premiowania, polegająca na zmianie podstawy obliczania premii lub wprowadzeniu nowych przesłanek warunkujących nabycie prawa lub określających jej wysokość, wymaga wypowiedzenia zmieniającego.

To kolejny sposób wpływania pracodawcy na kształtowanie warunków wynagrodzeń swoich pracowników. Możliwość taką przewiduje art. 9¹ k.p. Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, może być zawarte porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Jednak zawieszenie nie może dotyczyć przepisów Kodeksu pracy oraz przepisów innych ustaw i aktów wykonawczych. Zawieszeniu mogą ulec w ten sposób prawa i obowiązki stron, wynikające z przepisów wewnątrzzakładowych, np. regulaminu pracy, regulaminu wynagradzania, statutów oraz innych porozumień zbiorowych.