Sankcja za brak kasy to błąd

Już 1 grudnia z ustawy o podatku od towarów i usług zniknie ogólna 30-proc. sankcja za niewłaściwe rozliczenie VAT. Ta zmiana była konieczna. Jej zgodność z konstytucją podważył Trybunał Konstytucyjny i za naruszającą prawo wspólnotowe uznał Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Niestety z lekcji TK i ETS nasz ustawodawca nie do końca wyciągnął wnioski. W ustawie o VAT nadal zostanie utrzymana 30-proc. sankcja za brak kasy fiskalnej. Co więcej, od początku grudnia będzie ona obowiązywać w zmienionej formie. Nie będzie ona jak dziś sankcją za nieewidencjonowanie obrotów na kasie, a będzie dodatkowym zobowiązaniem podatkowym, które w decyzji określi fiskus. Nowy przepis w tym zakresie jest wręcz kopią dzisiejszej ogólnej sankcji VAT.

Eksperci twierdzą, że to błąd, który znów może być przedmiotem oceny Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

- Projektodawca trafił kulą w płot. Propozycja dotycząca sankcji z tytułu niedopełnienia obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kas fiskalnych, która znalazła się w noweli ustawy o VAT, to wielki błąd - ocenia zmianę Marcin Chomiuk, dyrektor w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers.

Likwidacja 30-proc. sankcji VAT związanej z nieprawidłowym deklarowaniem kwot VAT jest rozwiązaniem właściwym. Sankcja 30-proc. VAT naliczonego za brak kas rejestrujących wynikająca z art. 111 ust. 2 ustawy o VAT cały czas jednak zostaje w ustawie, choć zmodyfikowano w nowelizacji nieco jej nazewnictwo. Nie jest to już utrata prawa do odliczenia 30 proc. podatku naliczonego, ale dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30 proc. podatku naliczonego. Zdaniem Władysława Vargi, doradcy podatkowego w Taxpoint, sam mechanizm pozostanie jednak praktycznie bez zmian, a należy pamiętać, że w świetle orzecznictwa polskich sądów administracyjnych sankcja za brak kas jest sprzeczna z prawem wspólnotowym (np. wyrok z 3 czerwca 2008 r., sygn. akt I SA/Bd 146/08; wyrok z 12 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Bd 280/08). Sądy powołują tutaj zasadę neutralności VAT dla podatników oraz zasadę proporcjonalności, zgodnie z którą podjęte środki muszą być właściwe dla zagwarantowania osiągnięcia zamierzonego celu (np. zapobiegania nadużyciom), nie mogą wykraczać poza to, co jest konieczne dla jego osiągnięcia i powodować nadmiernych obciążeń.

- Zmiana nazewnictwa dokonana w nowelizacji z wyłączenia prawa do odliczenia 30 proc. podatku naliczonego na dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30 proc. kwoty podatku naliczonego niczego tu nie zmienia - stwierdza Władysław Varga.