REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy przedsiębiorca może ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Rafał R. Wasilewski
doktor nauk prawnych, radca prawny prowadzący w Szczecinie kancelarię prawa gospodarczego Kancelaria Radcy Prawnego dr Rafał R. Wasilewski

REKLAMA

Spory z kontrahentami mogą nie zakończyć się na wezwaniu do zapłaty i konieczne będzie wystąpienie do sądu z pozwem o zapłatę. Jeżeli zaległość z otrzymaniem pieniędzy z przeterminowanej faktury jest dla firmy dotkliwa, zwłaszcza w przypadku młodych przedsiębiorstw, samo poniesienie kosztów sądowych może okazać się blokadą w dochodzeniu należności. Można usłyszeć, że osoby w trudnej sytuacji majątkowej mogą ubiegać się o zwolnienie z kosztów sądowych. Czy firmy także mogą liczyć na takie udogodnienie? Pytanie to jest o tyle aktualne, że wobec pandemii, wcześniejszych lockdownów oraz ograniczeń sytuacja majątkowa wielu firm znacznie się pogorszyła.

Zwolnienie od kosztów sądowych przedsiębiorców – uwagi ogólne

REKLAMA

Zasadniczo udział w postępowaniu sądowym wiąże się z obowiązkiem ponoszenia opłaty sądowej, której podlegają nie tylko pozew, ale także apelacja, zarzuty od nakazu zapłaty i inne pisma wymienione w przepisach ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach cywilnych (u.k.s.c.).

REKLAMA

Obowiązek poniesienia opłaty sądowej może zostać ograniczony na podstawie wyłączeń zawartych w ustawie (art. 94-98a u.k.s.c.) albo na podstawie rozstrzygnięcia sądowego. Trzeba bowiem wskazać, że można ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych i taki wniosek nie przysługuje jedynie osobom fizycznym. Odnosząc się do tematu artykułu „firma w sądzie” trzeba pamiętać, że przedsiębiorca może działać w różnych formach – osobiście tzn. jako osoba fizyczna (tzw. jednoosobowa działalność gospodarcza – wpis do CEiDG), w ramach spółki cywilnej (podobnie – osobami fizycznymi będą wszyscy wspólnicy), w formie osoby prawnej (np. sp. z o.o.) oraz „innej jednostki organizacyjnej” (np. sp. j.). W zależności od tego, jaką formę organizacyjną posiada firma, różne będą reguły ubiegania się o zwolnienie od kosztów sądowych, o czym w dalszej części artykułu.

REKLAMA

Trzeba zwrócić również uwagę, że zwolnienie od kosztów sądowych przez sąd może dotyczyć albo całości tych kosztów albo części – wówczas firma ponosić będzie koszty w tej części, która nie została objęta zwolnieniem (art. 101 u.k.s.c.).

Przedsiębiorcy powinni mieć na względzie, że udzielenie im zwolnienia od kosztów sądowych będzie szczegółowo rozważane. W przypadku zwolnienia od kosztów sądowych przedsiębiorców przyjmuje się, że zwolnienie takie ma charakter absolutnie wyjątkowy, ponieważ co do zasady przedsiębiorca powinien przewidzieć konieczność odzyskiwania swoich należności na drodze postępowania sądowego i w ramach gospodarki finansowej firmy zabezpieczyć na taką ewentualność środki finansowe: „W przypadku zwolnienia od kosztów sądowych przedsiębiorców należy mieć na względzie, że koszty dochodzenia przed sądem roszczeń związanych z prowadzoną działalnością stanowią koszty, które strona musi uwzględniać w racjonalnym planowaniu swoich wydatków […]. W orzecznictwie podkreśla się, że przedsiębiorcy powinni uwzględniać koszty postępowania sądowego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą przy planowaniu przyszłych wydatków; wydatki związane z tą działalnością powinno traktować się równoważnie z innymi obowiązkami finansowymi” (postanowienie SN z 24 lutego 2021 r., V CZ 33/20).

Jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych nie przyniesie oczekiwanego skutku, można postanowienie o odmowie zwolnienia zaskarżyć zażaleniem – nie podlega ono opłacie sądowej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zwolnienie od kosztów sądowych przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną

Zgodnie z art. 102 u.k.s.c. zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru.

Ponadto sąd może odebrać od osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych przyrzeczenie o treści: "Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone przeze mnie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe i rzetelne". Przed odebraniem przyrzeczenia należy pouczyć osobę ubiegającą się o zwolnienie od kosztów sądowych o treści art. 111 u.k.s.c. przewidującego grzywnę za uzyskanie zwolnienia na podstawie świadomego podania nieprawdziwych okoliczności.

Zwolnienie od kosztów sądowych przedsiębiorców innych niż osoba fizyczna

W przypadku innych firm (przede wszystkim spółek) zastosowanie znajduje art. 103 u.k.s.c., według którego sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.

Jak można zauważyć, ustawa w tym przypadku nie wymaga złożenia żadnego oświadczenia na formularzu. Przyjmuje się, że wykazanie braku dostatecznych środków na uiszczenie kosztów sądowych może zostać wykazane na podstawie różnego rodzaju dokumentów: „należy przyjąć, że może tego dokonać przedstawiając dokumenty, które pozwalają określić jej sytuację majątkową, np. bilans roczny, sprawozdanie finansowe, wyciągi z rachunków bankowych, raporty kasowe, deklaracje podatkowe, umowy kredytowe, opinie banku oceniające zdolność kredytową, dokumenty stwierdzające obciążenie majątku ograniczonymi prawami rzeczowymi, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań itp. […] Charakter koniecznych dokumentów zależy od rodzaju podmiotu ubiegającego się o zwolnienie od kosztów i charakteru prowadzonej przezeń działalności, przy czym dokumenty te - w powiązaniu z twierdzeniami wniosku - powinny służyć wykazaniu konkretnych faktów przesądzających o braku środków na uiszczenie kosztów sądowych.” (postanowienie SN z 26 stycznia 2018 r., II CZ 95/17).

W odniesieniu do spółek handlowych (z wyjątkiem spółek, w których jedynym wspólnikiem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa) pamiętać również należy, że spółka ma obowiązek także wykazać, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki.

Podsumowanie

Przedsiębiorcy mogą w postępowaniu cywilnym ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych. Regulacje dotyczące zwolnienia od kosztów sądowych są różne w zależności od tego, jaki jest status organizacyjny danej firmy (działalność jednoosobowa, spółka itp.). Trzeba przy tym uwzględnić, że orzecznictwo uznaje zwolnienie od kosztów sądowych przedsiębiorców za środek absolutnie wyjątkowy, więc sądy nieczęsto decydują się na zwolnienie przedsiębiorców od kosztów sądowych.

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Tego zawodu nie zastąpi AI. A które czeka zagłada? Ekspert: Programiści są pierwsi w kolejce

Sztuczna inteligencja na rynku pracy to temat, który budzi coraz większe emocje. W dobie dynamicznego rozwoju technologii jedno jest pewne – wiele profesji czeka poważna transformacja, a niektóre wręcz znikną. Ale są też takie zawody, których AI nie zastąpi – i to raczej nigdy. Jakie branże są najbardziej zagrożone? A gdzie ludzka praca pozostanie niezastąpiona? O tym mówi Jan Oleszczuk - Zygmuntowski z Polskiej Sieci Ekonomii.

Branża handlowa traci coraz więcej na kradzieżach w sklepach. Jak handlowcy rozwiązują ten problem

Zmorą branży handlowej wciąż są kradzieże sklepowe. Nasiliły się one w okresie wysokiej inflacji, ale teraz nie słabną w oczekiwanym tempie. Kradzieży z powodów ekonomicznych jest mniej, natomiast rozzuchwalili się złodzieje kradnący dla zysku.

Nadchodzi czas pożegnań z papierowymi fakturami. Wszystko co trzeba wiedzieć o e-fakturowaniu i KSeF

Krajowy System eFaktur powstał by ułatwić życie przedsiębiorcom, ale jest też nowym obowiązkiem, którego przestrzeganie narzuca prawo. Firmy, które nie będą przestrzegać jego zasad, muszą liczyć się z dotkliwymi karami, wynoszącymi nawet 100% kwoty podatku z faktury wystawionej poza KSeF.

Dlaczego rezygnują z założenia własnej firmy: kobiety mają inny powód niż mężczyźni

Aż 47 proc. ankietowanych Polaków nie chciałoby prowadzić własnej firmy – wskazują dane z raportu „Polki i przedsiębiorczość 2024: Bariery w zakładaniu firmy”. Kobiety przed założeniem własnej firmy powstrzymuje sytuacja rodzinna, a mężczyzn – stan zdrowia. Nowe dane.

REKLAMA

Branża meblarska mocno traci przez zagraniczną konkurencję, końca kłopotów nie widać

Wysokie koszty produkcji, spadający popyt i silna konkurencja z Azji osłabiają pozycję polskiej branży meblarskiej. Długi sektora, notowane w Krajowym Rejestrze Długów, sięgają już prawie 130 mln zł – coraz więcej przedsiębiorstw musi wybierać między utrzymaniem płynności a spłatą zobowiązań.

Prezydent zawetował. Przedsiębiorcy będą dalej płacić wysoką składkę zdrowotną a może rząd podejmie drugą próbę zmiany

Prezydent zawetował ustawę obniżającą składki zdrowotne dla przedsiębiorców. Rząd jednak nie ustępuje i podejmie kolejną próbę, powtarzając rozwiązania przyjęte w ustawie dokładnie w takiej samej treści. Jaka więc ma być składka zdrowotna gdy uda się przeprowadzić zmiany.

Rolnicy wierzą w dobrą koniunkturę - po dłuższej przerwie znów inwestują w maszyny rolnicze

W I kwartale 2025 roku rolnictwo było branżą z największym udziałem w finansowaniu maszyn i urządzeń przez firmy leasingowe – 28%, wynika z danych Związku Polskiego Leasingu. Rolnicy wracają do inwestowania wierząc w poprawę koniunktury w branży.

Mała firma, duże ryzyko. Dlaczego system ochrony to dziś inwestycja, nie koszt [WYWIAD]

Choć wielu właścicieli małych firm wciąż traktuje ochronę jako zbędny wydatek, rosnąca liczba incydentów – zarówno fizycznych, jak i cyfrowych – pokazuje, że to podejście bywa kosztowne. Dziś zagrożeniem może być nie tylko włamanie, ale też wyciek danych czy przestój operacyjny. W rozmowie z Adamem Śliwińskim, wiceprezesem Seris Konsalnet Security, sprawdzamy, jak MŚP mogą skutecznie zadbać o swoje bezpieczeństwo – bez milionowych budżetów, za to z myśleniem przyszłościowym.

REKLAMA

Polskie firmy chcą eksportować do USA, co z cłami

Polska gospodarka łapie drugi oddech czy walczy o utrzymanie na powierzchni? Jaka będzie przyszłość eksportu do USA? Eksperci podsumowali pierwszy kwartał 2025. Analizie poddany został nie tylko eksport polskich firm, ale i ogólny bilans handlu zagranicznego.

Teraz płatności odroczone także przy zakupach dla firmy

Polskie firmy uzyskują dostęp do płatności odroczonych oraz ratalnych w standardzie zbliżonym do tego oferowanego konsumentom. To duże ułatwienie, z którego skorzystają w pierwszej kolejności małe i średnie firmy.

REKLAMA