REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zabezpieczenie wekslowe w prawie pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Adam Malinowski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Weksel w prawie pracy może być bardzo silnym instrumentem dyscyplinującym pracownika. Nie zawsze jest on jednak legalny - w zasadzie można zabezpieczyć w ten sposób tylko roszczenia pracodawcy z tytułu wyrządzenia szkody pracowniczej.

Przepisy nie wyłączają możliwości zabezpieczenia wekslowego roszczeń pracodawcy przeciwko pracownikowi. Jest to zatem prawnie dopuszczalne, jeśli pracodawca nie działał w niedozwolony sposób - np. stosując groźbę lub podstęp. Nie każdy jednak weksel pracowniczy korzysta z przymiotu legalności, co wynika z ochronnej funkcji prawa pracy. Można wskazać, że w przypadku szkód powstałych w wyniku nieuzasadnionego rozwiązania stosunku pracy przez pracownika żądanie wcześniejszego wekslowego zabezpieczenia tych roszczeń jest nieważne z mocy prawa (art. 18 § 2 k.p.), ponieważ jest sprzeczne z zasadą wolności pracy i konsekwencjami tej zasady w postaci pracowniczej wolności rozwiązania umowy (wyrok SN z 19 marca 1998 r., I PKN 560/97, OSNP 1999/5/160). Podobnie ocenimy np. zabezpieczenie roszczeń mogących powstać na skutek czasowej niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub ciążą albo zabezpieczenie roszczeń o zwrot nadpłaty wynagrodzenia.

REKLAMA

Ważne!

Nieważny jest weksel zabezpieczający potencjalne roszczenia pracodawcy przysługujące mu na wypadek odejścia pracownika z pracy.

Odpowiedzialność odszkodowawcza

Zazwyczaj pracodawca chce zabezpieczyć roszczenia odszkodowawcze za mienie powierzone. Co do zasady jest to możliwe, ponieważ stosowanie weksli jest dopuszczalne w relacjach między pracodawcą a pracownikiem, ale tylko w przypadku odpowiedzialności odszkodowawczej i to nie tylko za mienie powierzone (art. 124 i nast. k.p.), ale także przy zwykłej szkodzie pracowniczej. Co oczywiste, weksle nie mogą zmieniać kodeksowych zasad odpowiedzialności - np. niedopuszczalny byłby weksel statuujący nieograniczoną odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy nieumyślnej. W takiej sytuacji pracownik odpowiada do wysokości trzykrotnego wynagrodzenia i do wysokości wyrządzonej szkody. Niedopuszczalne jest zatem rozszerzanie tej odpowiedzialności za pomocą weksla.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Weksel in blanco

Najczęściej pracodawca będzie żądał wystawienia i podpisania weksla własnego in blanco. Od 1 stycznia 2007 r. w związku ze zniesieniem opłaty skarbowej można to zrobić na zwykłej kartce papieru. Podpis złożony na takim wekslu uprawnia pracodawcę do wpisania w nim dowolnej kwoty, z czego może wynikać ryzyko, że pracodawca zbędzie weksel, a po nadejściu terminu płatności nabywca przedstawi dokument do zapłaty. Zobowiązanie zawarte w wekslu nie jest bowiem uzależnione od przyczyny wystawienia. Dlatego określenie okoliczności uprawniających do wypełnienia powinna zawierać deklaracja, w której zostaną wpisane brakujące elementy - suma zobowiązania, data wystawienia i termin zapłaty. Jej istnienie może też ułatwić pracodawcy odparcie ewentualnych zarzutów, że weksel został uzupełniony niezgodnie z porozumieniem. W wyroku z 18 marca 1998 r. (I PKN 436/97, OSNP 1999/4/126) Sąd Najwyższy stwierdził, że abstrakcyjny charakter zobowiązania z weksla in blanco nie zwalnia sądu pracy z obowiązku ustalenia, czy i w jakim zakresie pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w powierzonym mieniu, a w konsekwencji czy wypełnienie weksla jest zgodne z deklaracją.

Ważne!

REKLAMA

Zmiana lub ustanie umowy o pracę skutkuje uchyleniem odpowiedzialności dłużników wekslowych, w szczególności pracownika - wystawcy weksla in blanco i poręczycieli, chyba że z treści deklaracji wynika wyraźnie, iż zobowiązanie zabezpiecza roszczenia, jakie mogą wynikać ze zmienionej lub kolejnej umowy o pracę.

Wskazane uwagi odnoszą się również do poręczenia wekslowego (aval) - może się bowiem zdarzyć, że pracodawca nakaże podpisanie przedniej strony cudzego weksla. Trzeba pamiętać, że taki podpis to poręczenie złożone za głównego zobowiązanego (przy wekslu własnym za wystawcę), a zobowiązanie poręczyciela jest w zasadzie niezależne od istnienia głównego długu. W wypadku nieprawidłowości weksla może ono zostać uznane przez sąd za zwykłe poręczenie cywilnoprawne, co powoduje solidarną odpowiedzialność poręczyciela i dłużnika głównego.

Nakaz zapłaty

W wypadku odmowy zapłaty pracodawca może skorzystać z postępowania nakazowego, które jest szybkim i tanim sposobem dochodzenia należności. Charakteryzuje się uproszczonym badaniem sprawy, a ponadto powód płaci tylko 1/4 opłaty stosunkowej. Przy wekslu o wartości 12 000 zł pracodawca zapłaci tylko 150 zł, chyba że znajdzie zastosowanie postępowanie uproszczone. Rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym, co oznacza, że nakaz jest wydawany bez obecności, a nawet wiedzy pozwanego pracownika. Co więcej, nakaz staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia - może zostać zaopatrzony w klauzulę wykonalności i skierowany do egzekucji przed uprawomocnieniem. W razie wniesienia zarzutów sąd może jednak wstrzymać wykonanie na wniosek pozwanego. Roszczenie wynikające z niedoboru w powierzonym mieniu może być rozdrobnione na postępowanie nakazowe i zwykłe, jeżeli wysokość niedoboru przekracza sumę wynikającą z zabezpieczenia wekslowego.

Przykład

Zatrudniony w magazynie pracownik podpisał weksel własny in blanco (wedle deklaracji górny pułap odpowiedzialności to 5000 zł). W wyniku kontroli stwierdzono jednak niedobór w wysokości 9000 zł. Pracodawca może więc wystąpić na drogę postępowania nakazowego (i to uproszczonego), a pozostałych 4000 zł dochodzić w zwykłym procesie (również uproszczonym).

Przedawnienie roszczenia

Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.). Jednakże roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody, wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków, ulegają przedawnieniu z upływem roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia (art. 291 § 2 k.p.). Z kolei z art. 70 prawa wekslowego wynika podstawowy 3-letni termin przedawnienia. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 21 maja 1981 r. (IV PRN 6/81, OSNC 1981/11/225) roszczenie zakładu pracy z weksla gwarancyjnego o zapłatę oznaczonej w nim sumy pieniężnej, stanowiącej równowartość szkody powstałej w mieniu powierzonym pracownikowi do wyliczenia się lub do zwrotu, nie ulega przedawnieniu w okresie przewidzianym w art. 291 § 2 k.p., lecz w okresie przewidzianym w art. 70 prawa wekslowego. Mówiąc inaczej - pomimo przedawnienia roszczenia odszkodowawczego pracodawca w dalszym ciągu może odzyskać pieniądze na podstawie weksla.

Adam Malinowski

radca prawny

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Spółka cywilna – kto jest odpowiedzialny za zobowiązania, kogo pozwać?

Spółka cywilna jest stosunkowo często spotykaną w praktyce formą prowadzenia działalności gospodarczej. Warto wiedzieć, że taka spółka nie ma osobowości prawnej i tak naprawdę nie jest generalnie żadnym samodzielnym podmiotem prawa. Jedynie niektóre ustawy (np. ustawy podatkowe) nadają spółce cywilnej przymiot podmiotu praw i obowiązków. W jaki sposób można pozwać kontrahenta, który prowadzi działalność w formie spółki cywilnej?

Polskie sklepy internetowe nie wykorzystują możliwości sprzedaży produktów w innych krajach - do zyskania jest wiele

43% sklepów internetowych nie prowadzi sprzedaży zagranicznej, a 40% posiada wyłącznie polską wersję językową. Tracą przez to ogromną możliwość rozwoju, bo w przypadku firm e-handlowych stawiających na globalizację z obrotów poza krajem zyskuje się średnio o 25% wyższe przychody.

Tego zawodu nie zastąpi AI. A które czeka zagłada? Ekspert: Programiści są pierwsi w kolejce

Sztuczna inteligencja na rynku pracy to temat, który budzi coraz większe emocje. W dobie dynamicznego rozwoju technologii jedno jest pewne – wiele profesji czeka poważna transformacja, a niektóre wręcz znikną. Ale są też takie zawody, których AI nie zastąpi – i to raczej nigdy. Jakie branże są najbardziej zagrożone? A gdzie ludzka praca pozostanie niezastąpiona? O tym mówi Jan Oleszczuk - Zygmuntowski z Polskiej Sieci Ekonomii.

Branża handlowa traci coraz więcej na kradzieżach w sklepach. Jak handlowcy rozwiązują ten problem

Zmorą branży handlowej wciąż są kradzieże sklepowe. Nasiliły się one w okresie wysokiej inflacji, ale teraz nie słabną w oczekiwanym tempie. Kradzieży z powodów ekonomicznych jest mniej, natomiast rozzuchwalili się złodzieje kradnący dla zysku.

REKLAMA

Nadchodzi czas pożegnań z papierowymi fakturami. Wszystko co trzeba wiedzieć o e-fakturowaniu i KSeF

Krajowy System eFaktur powstał by ułatwić życie przedsiębiorcom, ale jest też nowym obowiązkiem, którego przestrzeganie narzuca prawo. Firmy, które nie będą przestrzegać jego zasad, muszą liczyć się z dotkliwymi karami, wynoszącymi nawet 100% kwoty podatku z faktury wystawionej poza KSeF.

Dlaczego rezygnują z założenia własnej firmy: kobiety mają inny powód niż mężczyźni

Aż 47 proc. ankietowanych Polaków nie chciałoby prowadzić własnej firmy – wskazują dane z raportu „Polki i przedsiębiorczość 2024: Bariery w zakładaniu firmy”. Kobiety przed założeniem własnej firmy powstrzymuje sytuacja rodzinna, a mężczyzn – stan zdrowia. Nowe dane.

Branża meblarska mocno traci przez zagraniczną konkurencję, końca kłopotów nie widać

Wysokie koszty produkcji, spadający popyt i silna konkurencja z Azji osłabiają pozycję polskiej branży meblarskiej. Długi sektora, notowane w Krajowym Rejestrze Długów, sięgają już prawie 130 mln zł – coraz więcej przedsiębiorstw musi wybierać między utrzymaniem płynności a spłatą zobowiązań.

Prezydent zawetował. Przedsiębiorcy będą dalej płacić wysoką składkę zdrowotną a może rząd podejmie drugą próbę zmiany

Prezydent zawetował ustawę obniżającą składki zdrowotne dla przedsiębiorców. Rząd jednak nie ustępuje i podejmie kolejną próbę, powtarzając rozwiązania przyjęte w ustawie dokładnie w takiej samej treści. Jaka więc ma być składka zdrowotna gdy uda się przeprowadzić zmiany.

REKLAMA

Rolnicy wierzą w dobrą koniunkturę - po dłuższej przerwie znów inwestują w maszyny rolnicze

W I kwartale 2025 roku rolnictwo było branżą z największym udziałem w finansowaniu maszyn i urządzeń przez firmy leasingowe – 28%, wynika z danych Związku Polskiego Leasingu. Rolnicy wracają do inwestowania wierząc w poprawę koniunktury w branży.

Mała firma, duże ryzyko. Dlaczego system ochrony to dziś inwestycja, nie koszt [WYWIAD]

Choć wielu właścicieli małych firm wciąż traktuje ochronę jako zbędny wydatek, rosnąca liczba incydentów – zarówno fizycznych, jak i cyfrowych – pokazuje, że to podejście bywa kosztowne. Dziś zagrożeniem może być nie tylko włamanie, ale też wyciek danych czy przestój operacyjny. W rozmowie z Adamem Śliwińskim, wiceprezesem Seris Konsalnet Security, sprawdzamy, jak MŚP mogą skutecznie zadbać o swoje bezpieczeństwo – bez milionowych budżetów, za to z myśleniem przyszłościowym.

REKLAMA