REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zabezpieczenie wekslowe w prawie pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Adam Malinowski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Weksel w prawie pracy może być bardzo silnym instrumentem dyscyplinującym pracownika. Nie zawsze jest on jednak legalny - w zasadzie można zabezpieczyć w ten sposób tylko roszczenia pracodawcy z tytułu wyrządzenia szkody pracowniczej.

Przepisy nie wyłączają możliwości zabezpieczenia wekslowego roszczeń pracodawcy przeciwko pracownikowi. Jest to zatem prawnie dopuszczalne, jeśli pracodawca nie działał w niedozwolony sposób - np. stosując groźbę lub podstęp. Nie każdy jednak weksel pracowniczy korzysta z przymiotu legalności, co wynika z ochronnej funkcji prawa pracy. Można wskazać, że w przypadku szkód powstałych w wyniku nieuzasadnionego rozwiązania stosunku pracy przez pracownika żądanie wcześniejszego wekslowego zabezpieczenia tych roszczeń jest nieważne z mocy prawa (art. 18 § 2 k.p.), ponieważ jest sprzeczne z zasadą wolności pracy i konsekwencjami tej zasady w postaci pracowniczej wolności rozwiązania umowy (wyrok SN z 19 marca 1998 r., I PKN 560/97, OSNP 1999/5/160). Podobnie ocenimy np. zabezpieczenie roszczeń mogących powstać na skutek czasowej niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub ciążą albo zabezpieczenie roszczeń o zwrot nadpłaty wynagrodzenia.

REKLAMA

Ważne!

Nieważny jest weksel zabezpieczający potencjalne roszczenia pracodawcy przysługujące mu na wypadek odejścia pracownika z pracy.

Odpowiedzialność odszkodowawcza

Zazwyczaj pracodawca chce zabezpieczyć roszczenia odszkodowawcze za mienie powierzone. Co do zasady jest to możliwe, ponieważ stosowanie weksli jest dopuszczalne w relacjach między pracodawcą a pracownikiem, ale tylko w przypadku odpowiedzialności odszkodowawczej i to nie tylko za mienie powierzone (art. 124 i nast. k.p.), ale także przy zwykłej szkodzie pracowniczej. Co oczywiste, weksle nie mogą zmieniać kodeksowych zasad odpowiedzialności - np. niedopuszczalny byłby weksel statuujący nieograniczoną odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy nieumyślnej. W takiej sytuacji pracownik odpowiada do wysokości trzykrotnego wynagrodzenia i do wysokości wyrządzonej szkody. Niedopuszczalne jest zatem rozszerzanie tej odpowiedzialności za pomocą weksla.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Weksel in blanco

Najczęściej pracodawca będzie żądał wystawienia i podpisania weksla własnego in blanco. Od 1 stycznia 2007 r. w związku ze zniesieniem opłaty skarbowej można to zrobić na zwykłej kartce papieru. Podpis złożony na takim wekslu uprawnia pracodawcę do wpisania w nim dowolnej kwoty, z czego może wynikać ryzyko, że pracodawca zbędzie weksel, a po nadejściu terminu płatności nabywca przedstawi dokument do zapłaty. Zobowiązanie zawarte w wekslu nie jest bowiem uzależnione od przyczyny wystawienia. Dlatego określenie okoliczności uprawniających do wypełnienia powinna zawierać deklaracja, w której zostaną wpisane brakujące elementy - suma zobowiązania, data wystawienia i termin zapłaty. Jej istnienie może też ułatwić pracodawcy odparcie ewentualnych zarzutów, że weksel został uzupełniony niezgodnie z porozumieniem. W wyroku z 18 marca 1998 r. (I PKN 436/97, OSNP 1999/4/126) Sąd Najwyższy stwierdził, że abstrakcyjny charakter zobowiązania z weksla in blanco nie zwalnia sądu pracy z obowiązku ustalenia, czy i w jakim zakresie pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w powierzonym mieniu, a w konsekwencji czy wypełnienie weksla jest zgodne z deklaracją.

Ważne!

REKLAMA

Zmiana lub ustanie umowy o pracę skutkuje uchyleniem odpowiedzialności dłużników wekslowych, w szczególności pracownika - wystawcy weksla in blanco i poręczycieli, chyba że z treści deklaracji wynika wyraźnie, iż zobowiązanie zabezpiecza roszczenia, jakie mogą wynikać ze zmienionej lub kolejnej umowy o pracę.

Wskazane uwagi odnoszą się również do poręczenia wekslowego (aval) - może się bowiem zdarzyć, że pracodawca nakaże podpisanie przedniej strony cudzego weksla. Trzeba pamiętać, że taki podpis to poręczenie złożone za głównego zobowiązanego (przy wekslu własnym za wystawcę), a zobowiązanie poręczyciela jest w zasadzie niezależne od istnienia głównego długu. W wypadku nieprawidłowości weksla może ono zostać uznane przez sąd za zwykłe poręczenie cywilnoprawne, co powoduje solidarną odpowiedzialność poręczyciela i dłużnika głównego.

Nakaz zapłaty

W wypadku odmowy zapłaty pracodawca może skorzystać z postępowania nakazowego, które jest szybkim i tanim sposobem dochodzenia należności. Charakteryzuje się uproszczonym badaniem sprawy, a ponadto powód płaci tylko 1/4 opłaty stosunkowej. Przy wekslu o wartości 12 000 zł pracodawca zapłaci tylko 150 zł, chyba że znajdzie zastosowanie postępowanie uproszczone. Rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym, co oznacza, że nakaz jest wydawany bez obecności, a nawet wiedzy pozwanego pracownika. Co więcej, nakaz staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia - może zostać zaopatrzony w klauzulę wykonalności i skierowany do egzekucji przed uprawomocnieniem. W razie wniesienia zarzutów sąd może jednak wstrzymać wykonanie na wniosek pozwanego. Roszczenie wynikające z niedoboru w powierzonym mieniu może być rozdrobnione na postępowanie nakazowe i zwykłe, jeżeli wysokość niedoboru przekracza sumę wynikającą z zabezpieczenia wekslowego.

Przykład

Zatrudniony w magazynie pracownik podpisał weksel własny in blanco (wedle deklaracji górny pułap odpowiedzialności to 5000 zł). W wyniku kontroli stwierdzono jednak niedobór w wysokości 9000 zł. Pracodawca może więc wystąpić na drogę postępowania nakazowego (i to uproszczonego), a pozostałych 4000 zł dochodzić w zwykłym procesie (również uproszczonym).

Przedawnienie roszczenia

Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.). Jednakże roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody, wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków, ulegają przedawnieniu z upływem roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia (art. 291 § 2 k.p.). Z kolei z art. 70 prawa wekslowego wynika podstawowy 3-letni termin przedawnienia. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 21 maja 1981 r. (IV PRN 6/81, OSNC 1981/11/225) roszczenie zakładu pracy z weksla gwarancyjnego o zapłatę oznaczonej w nim sumy pieniężnej, stanowiącej równowartość szkody powstałej w mieniu powierzonym pracownikowi do wyliczenia się lub do zwrotu, nie ulega przedawnieniu w okresie przewidzianym w art. 291 § 2 k.p., lecz w okresie przewidzianym w art. 70 prawa wekslowego. Mówiąc inaczej - pomimo przedawnienia roszczenia odszkodowawczego pracodawca w dalszym ciągu może odzyskać pieniądze na podstawie weksla.

Adam Malinowski

radca prawny

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiany w amortyzacji aut od 2026 r. – jak nie stracić 20 tys. zł na samochodzie firmowym?

Od 1 stycznia 2026 r. nadchodzi rewolucja dla przedsiębiorców. Zmiany w przepisach sprawią, że auta spalinowe staną się znacznie droższe w rozliczeniu podatkowym. Nowe, niższe limity amortyzacji i leasingu mogą uszczuplić kieszeń firmy o nawet 20 tys. zł w ciągu kilku lat. Co zrobić jeszcze w 2025 r., żeby uniknąć dodatkowych kosztów i utrzymać maksymalne odliczenia? Poniżej znajdziesz praktyczny poradnik.

Obcokrajowcy wciąż chętnie zakładają w Polsce małe firmy. Głównie są to Ukraińcy i Białorusini [DANE Z CEIDG]

Obcokrajowcy wciąż chętnie zakładają w Polsce małe firmy. Głównie są to Ukraińcy i Białorusini [DANE Z CEIDG]. W pierwszej połowie br. 21,5 tys. wniosków dotyczących założenia jednoosobowej działalności gospodarczej wpłynęło do rejestru CEIDG od osób, które mają obywatelstwo innego państwa. To 14,4% wszystkich zgłoszeń w tym zakresie.

Hossa na giełdzie w 2025 r. Dlaczego Polacy nie korzystają z tego okresu? Najwięcej zarabiają zagraniczni inwestorzy

Na warszawskiej giełdzie trwa hossa. Dlaczego Polacy nie korzystają z tego okresu? Najwięcej zarabiają u nas zagraniczni inwestorzy. Co musi się w Polsce zmienić, aby ludzie zaczęli inwestować na giełdzie?

Umowy PPA w 2025 r. – korzyści i ryzyka dla małych i średnich firm w Polsce

Płacisz coraz wyższe rachunki za prąd? Coraz więcej firm w Polsce decyduje się na umowy PPA, czyli długoterminowe kontrakty na energię z OZE, które mogą zagwarantować stałą cenę nawet na 20 lat. To szansa na przewidywalne koszty i lepszy wizerunek, ale też zobowiązanie wymagające spełnienia konkretnych warunków. Sprawdź, czy Twoja firma może na tym skorzystać.

REKLAMA

Rezygnują z własnej działalności na rzecz umowy o pracę. Sytuacja jest trudna

Sytuacja jednoosobowych działalności gospodarczych jest trudna. Coraz więcej osób rezygnuje i wybiera umowę o pracę. W 2025 r. wpłynęło blisko 100 tysięcy wniosków o zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej. Jakie są bezpośrednie przyczyny takiego stanu rzeczy?

Umowa Mercosur może osłabić rynek UE. O co chodzi? Jeszcze 40 umów handlowych należy przejrzeć

Umowa z krajami Mercosur (Argentyną, Brazylią, Paragwajem i Urugwajem) dotyczy partnerstwa w obszarze handlu, dialogu politycznego i współpracy sektorowej. Otwiera rynek UE na produkty z tych państw, przede wszystkim mięso i zboża. Rolnicy obawiają się napływu tańszych, słabszej jakości produktów, które zdestabilizują rynek. UE ma jeszcze ponad 40 umów handlowych. Należy je przejrzeć.

1 października 2025 r. w Polsce wchodzi system kaucyjny. Jest pomysł przesunięcia terminu lub odstąpienia od kar

Dnia 1 października 2025 r. w Polsce wchodzi w życie system kaucyjny. Rzecznik MŚP przedstawia szereg obaw i wątpliwości dotyczących funkcjonowania nowych przepisów. Jest pomysł przesunięcia terminu wejścia w życie systemu kaucyjnego albo odstąpienia od nakładania kar na jego początkowym etapie.

Paragony grozy a wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny

Wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny. Mimo pojawiających się w mediach “paragonów grozy”, sierpniowy wypoczynek wciąż można zaplanować w korzystnej cenie, zwłaszcza rezerwując nocleg bezpośrednio.

REKLAMA

150 tys. zł dofinansowania! Dla kogo i od kiedy można składać wnioski?

Zakładasz własny biznes, ale brakuje Ci środków na start? Nie musisz od razu brać drogiego kredytu. W Polsce jest kilka źródeł finansowania, które mogą pomóc w uruchomieniu działalności – od dotacji i tanich pożyczek, po prywatnych inwestorów i crowdfunding. Wybór zależy m.in. od tego, czy jesteś bezrobotny, mieszkasz na wsi, czy może planujesz innowacyjny startup.

W pół roku otwarto ponad 149 tys. jednoosobowych firm. Do tego wznowiono przeszło 102 tys. [DANE Z CEIDG]

Jak wynika z danych Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT), w pierwszej połowie 2025 roku do rejestru CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) wpłynęło 149,1 tys. wniosków dotyczących założenia jednoosobowej działalności gospodarczej. To o 1% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, kiedy takich przypadków było 150,7 tys. Co to oznacza?

REKLAMA