Młodociani pracownicy nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej

Młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie osiągnęła jeszcze pełnoletności, tj. nie przekroczyła 18 roku życia. Zatrudnianie w ramach stosunku pracy osoby, która nie ukończyła 16 lat, jest zabronione. Młodociani, jako osoby nieposiadające jeszcze kwalifikacji zawodowych, powinni być zatrudniani tylko w celu przygotowania zawodowego. Wyjątkowo jednak przepisy kodeksu pracy zezwalają na zatrudnianie młodocianych także w celach zarobkowych. W związku z tym przepisy o czasie pracy i urlopach wypoczynkowych pracowników młodocianych są dostosowane do tych dwóch, całkowicie odmiennych form ich zatrudnienia.

Czas pracy pracownika młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego (nauka zawodu, przyuczenia do wykonywania określonej pracy) - nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę. Do czasu pracy takiego pracownika wlicza się cały czas nauki, w wymiarze wynikającym z obowiązującego programu zajęć szkolnych. Nie ma przy tym znaczenia, czy nauka odbywała się w godzinach pracy czy też po godzinach pracy.

Pracownik młodociany ma prawo do 30-minutowej przerwy w pracy wliczanej do czasu pracy, jeżeli jego dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny.

Obowiązuje bezwzględny zakaz zatrudniania pracowników młodocianych w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej. Natomiast wykonywanie przez nich prac, które są wzbronione pracownikom młodocianym, jest dopuszczalne tylko wyjątkowo, jeżeli jest to potrzebne do odbycia przygotowania zawodowego. W takich przypadkach pracodawca powinien tak organizować pracę, aby pracownik młodociany mógł korzystać z przerw w pracy wliczanych do czasu pracy i odpoczywać w pomieszczeniach odizolowanych od czynników szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych.

Przykładowo pracownik młodociany uczący się zawodu posadzkarza wykonuje czynności polegające na układaniu podłóg przez czas nie przekraczający 3 godzin na dobę. Pracodawca powinien organizować młodocianemu pracę w sposób umożliwiający korzystanie z przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracodawca, prowadząc kartę ewidencji czasu pracy pracownika młodocianego, powinien uwzględniać także czas, przez który wykonywał on pracę, co do zasady wzbronioną młodocianemu, a dozwoloną jedynie w celu odbycia przez niego przygotowania zawodowego. Taki obowiązek wynika z przepisów dotyczących prowadzenia dokumentacji pracowniczej.

Pracownik młodociany powinien korzystać z dłuższych niż pozostali pracownicy okresów odpoczynku. Dobowy okres odpoczynku powinien obejmować porę nocną (która w przypadku młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22.00 a 6.00) i powinien trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin. Natomiast tygodniowy okres odpoczynku powinien trwać nieprzerwanie przez co najmniej 48 godzin i obejmować niedzielę.