Na jakich warunkach mogą przejść na wcześniejszą emeryturę osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność
REKLAMA
REKLAMA
Do uzyskania wcześniejszej emerytury wystarczy często ukończenie wymaganego wieku i przebycie określonego stażu, w tym stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jednak w niektórych przypadkach konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków. Osoby, aby uzyskać wcześniejszą emeryturę, nie mogą być członkami otwartego funduszu emerytalnego. A jeśli przystąpiły do takiego funduszu, muszą złożyć wniosek o przekazanie składek z otwartego funduszu emerytalnego, za pośrednictwem ZUS, na konto budżetu państwa.
REKLAMA
(?) Zajmuję się sprawami kadrowymi w jednej z firm reklamowych. Pracownica, która ma 32-letni okres ubezpieczenia, w grudniu 2007 r. ukończy 55 lat. W naszej firmie pracownica jest zatrudniona w niepełnym wymiarze czasu pracy (pracuje od 4 lat na 1/3 etatu z wynagrodzeniem 3200 zł). Jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i z tego tytułu przystąpiła dobrowolnie do ubezpieczenia. Osoba ta nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Czy pracownica będzie miała prawo do wcześniejszej emerytury?
Państwa pracownica w dniu ukończenia 55 lat spełni warunki wymagane do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej. Jednak ważne jest, aby przed dniem poprzedzającym zgłoszenie wniosku o emeryturę pracownica była zatrudniona na podstawie umowy o pracę.
Kobieta urodzona po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury, jeżeli nie później niż 31 grudnia 2008 r. spełni wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury:
• ukończy 55 lat,
• udokumentuje co najmniej 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych (a jeżeli jest całkowicie niezdolna do pracy - 20 lat tych okresów).
Kolejnym warunkiem przyznania emerytury pracowniczej osobie, która nie jest uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy, jest pozostawanie ostatnio przed dniem zgłoszenia wniosku o emeryturę w ubezpieczeniu pracowniczym przez okres co najmniej 6 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniom społecznym. Warunek ten nie musi być spełniony do 31 grudnia 2008 r.
Pracownica nie może być członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE). Jeżeli jednak przystąpiła do OFE, to może wraz z wnioskiem o emeryturę złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.
Państwa pracownica już dzisiaj ma wymagany staż, a 55 lat ukończy w grudniu 2007 r. Dlatego do 31 grudnia 2008 r. spełni warunki do przyznania emerytury. Nie jest również członkiem OFE. Oprócz zawartej z Państwem umowy o pracę (nie ma tu znaczenia wymiar czasu pracy) jest ubezpieczona również z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Równoczesne podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz stosunku pracy nie jest przeszkodą do uznania, że ostatnim ubezpieczeniem było ubezpieczenie pracownicze. Pracownica spełni warunek ubezpieczenia pracowniczego, jeżeli będzie zatrudniona na podstawie umowy o pracę co najmniej do dnia złożenia wniosku o emeryturę.
(?) Ukończę 55 lat 12 stycznia 2008 r. W latach 1971-2004 pracowałam w państwowym zakładzie (umowa o pracę), a od 2005 r. współpracuję przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. W 1999 r. przystąpiłam do jednego z otwartych funduszy emerytalnych. Czy będzie mi przysługiwała wcześniejsza emerytura?
Uprawnienia do emerytury uzyska Pani już 12 stycznia 2008 r. W tym dniu spełni Pani wszystkie warunki uprawniające do wcześniejszej emerytury. 12 stycznia 2008 r. ukończy Pani wymagany wiek, który dla kobiety wynosi 55 lat. Wymagany dla kobiet do przyznania emerytury 30-letni staż ubezpieczeniowy już Pani osiągnęła.
WAŻNE!
Nie wymaga się, aby przed złożeniem wniosku o wcześniejszą emeryturę osoba, która prowadzi pozarolniczą działalność, była ubezpieczona jako pracownik, jeżeli podlegała ubezpieczeniom pracowniczym przez cały okres wymagany do przyznania emerytury.
Ma Pani więcej niż wymagane 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych z tytułu ubezpieczenia pracowniczego (33 lata), dlatego nie wymaga się, aby przed dniem złożenia wniosku była Pani pracownikiem. Ponieważ do 31 grudnia 2008 r. spełni Pani warunki wieku i stażu, to z dniem spełnienia wszystkich warunków, tj. po ukończeniu 55 lat będzie Pani mogła złożyć wniosek o emeryturę pracowniczą.
Fakt, że obecnie współpracuje Pani przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, nie ma tu znaczenia. Przystąpiła Pani do otwartego funduszu emerytalnego, dlatego do wniosku o emeryturę powinna Pani dołączyć wniosek umożliwiający ZUS przekazanie środków zgromadzonych na Pani rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.
Nie musi Pani składać wniosku o wcześniejszą emeryturę zaraz po ukończeniu 55 lat. Może go Pani złożyć również w terminie późniejszym (nawet po 31 grudnia 2008 r.), ale przed ukończeniem 60. roku życia. Jeżeli wniosek o emeryturę złoży Pani w wieku 60 lat i później, to zostanie Pani przyznana emerytura powszechna, na nowych zasadach.
(?) Przed dwoma laty rozpocząłem prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, a od 4 lat jestem uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Nie przystąpiłem dobrowolnie do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności. Łącznie posiadam 26 lat pracy. W grudniu 2007 r. ukończę 60 lat. Czy będę miał prawo do wcześniejszej emerytury?
Uzyska Pan prawo do wcześniejszej emerytury, ale pod warunkiem, że ostatnim tytułem ubezpieczenia, jakiemu Pan podlegał przed złożeniem wniosku o emeryturę, będzie ubezpieczenie pracownicze.
Mężczyzna urodzony przed 1 stycznia 1949 r., który prowadzi działalność gospodarczą i jest jednocześnie uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, może przejść na wcześniejszą emeryturę pracowniczą w wieku 60 lat, jeżeli udokumentuje co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Dodatkowy warunek do spełnienia, to pozostawanie przed dniem zgłoszenia wniosku o emeryturę w ubezpieczeniu pracowniczym.
Jeśli przed przyznaniem prawa do renty był Pan zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a po przyznaniu renty prowadził Pan działalność gospodarczą i nie przystąpił do ubezpieczeń społecznych (z uwagi na prawo do renty ubezpieczenia te są dobrowolne) albo był zatrudniony w ramach stosunku pracy, to należy uznać, że spełniony jest warunek, aby ostatnim tytułem ubezpieczenia było ubezpieczenie pracownicze.
W takiej sytuacji z dniem ukończenia 60 lat uzyska Pan prawo do wcześniejszej emerytury, ponieważ ukończy Pan wymagany wiek oraz ma Pan 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, został Pan uznany za całkowicie niezdolnego do pracy oraz Pana ostatnim ubezpieczeniem była umowa o pracę.
WAŻNE!
Wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą należy złożyć przed ukończeniem 60 lat (kobieta) albo 65 lat (mężczyzna).
Jeżeli przed przyznaniem renty podlegał Pan ubezpieczeniu pracowniczemu, a w okresie pobierania renty podlegał Pan ubezpieczeniu z innego tytułu niż ubezpieczenie pracownicze, to nie uzyska Pan prawa do emerytury, ponieważ ostatnim tytułem ubezpieczenia nie jest ubezpieczenie pracownicze, lecz inny tytuł.
(?) Od 2002 r. prowadzę pralnię i opłacam składki z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Wcześniej, przez 16 lat pracowałam w przetwórstwie chemicznym, gdzie wykonywałam pracę zaliczaną do prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Obecnie mam 56 lat. Nie przystąpiłam do ofe. Czy mogę przejść na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym?
Już dzisiaj spełnia Pani warunki do przyznania wcześniejszej emerytury ze względu na wykonywanie przez Panią pracy w szczególnych warunkach.
Kobieta urodzona po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., ma prawo do wcześniejszej emerytury, jeżeli nie później niż do 31 grudnia 2008 r. udowodni co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat pracy wyszczególnionej w wykazie A rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jednak praca w szczególnych warunkach musi być wykonywana w ramach umowy o pracę.
WAŻNE!
Do przyznania wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie wymaga się, aby ostatnim ubezpieczeniem było ubezpieczenie pracownicze.
Dodatkowy warunek to nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie składek zgromadzonych w ofe, za pośrednictwem ZUS, na konto budżetu państwa.
Może Pani wystąpić z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę, ponieważ ukończyła Pani 55 lat, ma co najmniej 20-letni okres ubezpieczenia, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach i nie przystąpiła Pani do ofe.
(?) Prowadzę sprawy kadrowo-księgowe pracowników zatrudnionych w cyrku. Większość występujących tu artystów (cyrkowców) jest ubezpieczona z tytułu prowadzenia działalności artystycznej. Kiedy taka osoba nabywa uprawnienia do wcześniejszej emerytury?
„Cyrkowiec” to zbyt ogólne stwierdzenie. Do ustalenia uprawnień emerytalnych ważny jest rodzaj działalności prowadzonej przez osobę występującą w cyrku. Osoba prowadząca działalność twórczą lub artystyczną, urodzona po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., aby uzyskać uprawnienia do wcześniejszej emerytury, musi udowodnić nie później niż do 31 grudnia 2008 r. co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych w przypadku kobiety i 25 lat tych okresów w przypadku mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej. Prawo do wcześniejszej emerytury przysługuje, jeżeli osoba ta nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo jeżeli złoży wniosek o przekazanie składek zgromadzonych w ofe na konto budżetu państwa.
Jednak to, w jakim wieku ubezpieczony będzie mógł nabyć takie uprawnienia, jest uzależnione właśnie od rodzaju prowadzonej działalności. Wiek ten jest różny nie tylko dla kobiet i mężczyzn, ale również ze względu na charakter wykonywanej pracy i wynosi:
• dla tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera - 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn,
• solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych - 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn,
• artysty chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek - 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn,
• aktorki, dyrygentki - 55 lat,
• muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operatora obrazu filmowego, fotografika - 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.
Z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę - w wieku podanym wyżej, uzależnionym od rodzaju wykonywanej działalności twórczej lub artystycznej - mogą skorzystać osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które 1 stycznia 1999 r. miały wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat wykonywania działalności artystycznej. Dodatkowy warunek do spełnienia, to nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego i rozwiązanie stosunku pracy (dla osób pozostających w stosunku pracy).
(?) W styczniu 2008 r. ukończę 46 lat. Przez całe swoje życie zawodowe, tj. przez 28 lat, jestem ubezpieczony z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, w ramach której wykonuję prace cykliniarskie. Rodzaj takiej pracy jest wyszczególniony w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego z tytułu pracy w szczególnych warunkach i uprawnia do wcześniejszego przejścia na emeryturę. Kiedy spełnię takie warunki?
Nie uzyska Pan prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wykonywanie pracy wymienionej w wykazie A, który jest załącznikiem do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie w każdym przypadku uprawnia do wcześniejszego przejścia na emeryturę. Warunkiem uznania takiej pracy za pracę w szczególnych warunkach jest wykonywanie jej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Oznacza to, że praca ta musi być wykonywana przez całą dniówkę roboczą i w ramach umowy o pracę.
Jeżeli praca w szczególnych warunkach jest wykonywana w ramach prowadzenia działalności gospodarczej, to okres wykonywania takiej pracy nie uprawnia do skorzystania z prawa do wcześniejszej emerytury. Dlatego prawo do emerytury uzyska Pan dopiero po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego, który w przypadku mężczyzn wynosi 65 lat.
• art. 29, art. 46 w zw. z art. 29 i art. 32, art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),
• § 4, § 12 rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43 ze zm.).
Agata Konarska
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
REKLAMA
REKLAMA