Rozliczenie środków uzyskanych przez niepełnosprawnego na rozpoczęcie działalności

Kwota środków uzyskanych na podstawie art. 12a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych może podlegać weryfikacji. Może ona następować na bieżąco, w ramach rozliczenia środków w terminie określonym w umowie albo po dokonaniu rozliczenia. Może również nastąpić przed dniem przedawnienia roszczeń umownych, jeżeli kwota pobrana przez osobę niepełnosprawną jest wyższa lub niższa od kwoty należnej.

Sytuacja taka może wynikać z:

• naruszenia któregokolwiek z warunków umowy,

• nieterminowego przekazania albo nieprzekazania kopii koncesji lub zezwolenia po uzyskaniu środków,

• pobrania kwoty wyższej od należnej, z jakichkolwiek przyczyn,

• pobrania kwoty niższej od należnej, z jakichkolwiek przyczyn.

Powyższe okoliczności mogą zostać ujawnione przez osobę niepełnosprawną, starostę albo inny podmiot.

Obowiązek zwrotu uzyskanych środków

Na podstawie art. 12a ust. 2 cytowanej ustawy osoba niepełnosprawna ma obowiązek zwrócić uzyskane środki w przypadku naruszenia któregokolwiek z warunków umowy. Zwrotu dokonuje się w terminie trzech miesięcy od dnia ujawnienia naruszenia co najmniej jednego z warunków umowy. Obowiązek zwrotu środków w tym terminie jest niezależny od tego, czy osoba niepełnosprawna została wezwana do ich zapłaty. Jest on bowiem uzależniony od daty ujawnienia naruszenia któregokolwiek z warunków umowy. Może tego dokonać osoba niepełnosprawna, starosta lub inny organ. Jeżeli jednak starosta wezwał osobę niepełnosprawną do zwrotu środków, to trzymiesięczny termin zwrotu tych środków można liczyć od dnia otrzymania od starosty wezwania do ich zapłaty.

W przypadku naruszenia któregokolwiek z warunków umowy zwrotu dokonuje się w pełnej otrzymanej kwocie, niezależnie od tego, który warunek i w jakim stopniu został naruszony.

Oznacza to, że obowiązek zwrotu powstanie m.in. gdy osoba niepełnosprawna:

• wydatkuje uzyskane środki niezgodnie z przeznaczeniem,

• nie będzie prowadziła działalności gospodarczej lub rolniczej albo nie będzie członkiem spółdzielni socjalnej przez okres co najmniej 24 miesięcy (do którego wlicza się także okresy choroby, korzystania ze świadczenia rehabilitacyjnego lub odbywania służby wojskowej),

• nie poinformuje starosty o zmianach dotyczących realizacji umowy w terminie siedmiu dni od dnia wystąpienia tych zmian,

• nie udokumentuje realizacji umowy na żądanie starosty,

• nie umożliwi staroście co najmniej jednokrotnego zweryfikowania prawidłowości realizacji warunków umowy w czasie jej trwania,

• nie rozliczy środków w zwykłym lub przywróconym terminie umownym.

Nieterminowe przekazanie dokumentów

Jeżeli osobie niepełnosprawnej zostały przyznane środki na rozpoczęcie działalności, której podjęcie wymaga uzyskania koncesji lub zezwolenia, wówczas ich wypłata powinna nastąpić w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. W tym celu należy przedstawieć określone dokumenty, np. zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej i rejestru działalności regulowanej oraz kopie niezbędnych koncesji lub zezwoleń.

Wyjątkowo przyznane środki pieniężne mogą zostać przekazane osobie niepełnosprawnej przed dniem przedstawienia staroście kopii koncesji lub zezwolenia, jeżeli ich przyznanie jest uzależnione od posiadania niezbędnych do prowadzenia danego rodzaju działalności przedmiotów lub urządzeń, które dopiero zostaną sfinansowane z przekazanych środków. W takiej sytuacji osoba niepełnosprawna ma obowiązek przedstawienia kopii koncesji lub zezwolenia w terminie sześciu miesięcy od dnia wypłacenia jej środków. Jeżeli osoba niepełnosprawna nie wywiąże się z tego obowiązku, będzie zobowiązana do zwrotu pełnej kwoty otrzymanych pieniędzy wraz z odsetkami naliczonymi od dnia otrzymania (takich jak przy zaległościach podatkowych) w terminie trzech miesięcy od dnia upływu odpowiednio zwykłego lub przywróconego terminu do złożenia kopii koncesji lub zezwolenia.

Zwrot nienależnych środków

Obowiązek zwrotu dotyczy także pozostałych sytuacji, w których osoba niepełnosprawna otrzymała środki w wysokości wyższej od należnej. Wówczas osoba niepełnosprawna dokonuje zwrotu nadmiernie pobranej kwoty środków wraz z odsetkami. Odsetek nie nalicza się, gdy pobranie kwoty wyższej od należnej nastąpiło z przyczyn nieleżących po stronie osoby niepełnosprawnej. Zwrotu należy dokonać w terminie trzech miesięcy od dnia ujawnienia wymienionej wcześniej kwoty, a gdy starosta wezwał osobę niepełnosprawną do zwrotu środków - w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania tego wezwania.

Pobranie zaniżonej kwoty

Osoba niepełnosprawna, która otrzymała kwotę środków niższą od należnej, może wystąpić do starosty o wypłatę kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą należną a wypłaconą. Z wnioskiem o wypłatę tej kwoty należy wystąpić najpóźniej do dnia 15 lutego roku następującego po roku, w którym upłynął 24-miesięczny okres, w którym osoba ta umownie zobowiązała się prowadzić działalność, lub być członkiem spółdzielni socjalnej.

Rozliczenie uzyskanych środków

Niezależnie od wspomnianych obowiązków i uprawnień dotyczących zwrotów, które znajdują zastosowanie w każdym czasie, a więc na podstawie art. 118 k.c. od dnia wypłaty do dnia przedawnienia roszczeń, w rozporządzeniu przewidziano odrębne rozliczenie uzyskanych środków.

Termin tego rozliczenia określają strony umowy. Osoba niepełnosprawna zobowiązuje się do rozliczenia uzyskanych środków we wskazanym w niej terminie. Polega ono na:

• porównaniu kwoty otrzymanych środków z: maksymalną kwotą należną wynikającą z art. 12a ustawy, rozporządzenia i przepisów o pomocy de minimis oraz z kwotą środków przyznanych, ujętą w umowie,

• ustaleniu, czy nie wystąpiły okoliczności powodujące obowiązek zwrotu części lub całości uzyskanych środków,

• przedstawieniu staroście kompletu dokumentów (np. faktur) potwierdzających wydatkowanie uzyskanych środków zgodnie z przeznaczeniem i w terminie określonym w umowie,

• dokonaniu ewentualnej dopłaty części środków należnych, lecz uprzednio niewypłaconych osobie niepełnosprawnej,

• dokonaniu ewentualnego należnego zwrotu części lub całości środków.

LUIZA KLIMKIEWICZ

gp@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 12a ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 1997 r. nr 123, poz. 776 z późn. zm.).

• Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz.U. z 2007 r. nr 194, poz. 1403).