Zamiana umowy o pracę na umowę zlecenia

Zatrudniając pracownika, nie zawsze jest konieczne zawarcie z nim umowy o pracę. O wyborze formy zatrudnienia decydują strony. Strony mogą zatem zawrzeć stosunek pracy, umowę zlecenia, umowę agencyjną, umowę o zarządzanie czy też umowę o dzieło. Taki wybór ma pracodawca w momencie przyjmowania do pracy zainteresowanego do pracy. Również istniejący już stosunek pracy można zastąpić (zamienić) stosunkiem cywilnoprawnym. Jednak w tym celu muszą być spełnione określone warunki.

Żadne regulacje prawne nie podają wskazówek, które prace mogą być wykonywane na podstawie umowy o pracę, a które w ramach umów cywilnoprawnych, regulowanych przepisami Kodeksu cywilnego. Wiele prac może być wykonywanych w obu formach. Ale są takie prace, które w żaden sposób nie mogą być wykonywane jako prace zlecone. Dlatego, zanim pracodawca rozpocznie proces decyzyjny o zmianie istniejącego stosunku pracy na umowę cywilnoprawną, musi rozważyć, czy w ogóle jest to możliwe.

Należy pamiętać, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę nie może jej świadczyć bez wynagrodzenia. Wynagrodzenia tego nie może się również zrzec. Zatrudnienie w takich warunkach jest zawsze zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Tak więc, gdyby pracownik świadczył pracę w ww. warunkach, a strony nazwałyby taką umowę umową zlecenia, nie miałoby to żadnego znaczenia. Nie jest bowiem dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków pracy, o których mowa wyżej.

O tym, czy stosunek pracy może zostać przekształcony w umowę cywilnoprawną, zdecyduje przede wszystkim sposób wykonywania pracy. Jeśli będzie on spełniał wszystkie lub większość warunków zatrudnienia pracowniczego (podporządkowanie kierownictwu, godziny i czas pracy), to cały czas będzie to stosunek pracy (art. 22 § 1 Kodeksu pracy).

Stosunek pracy oznacza:

• dobrowolność,

• osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły,

• podporządkowanie pracodawcy,

• wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatnym charakterem zatrudnienia.

Gdy w relacji między zatrudnionym i zatrudniającym występują wszystkie wymienione wyżej cechy, nie ma możliwości zastąpienia umowy o pracę umową cywilnoprawną. Takie działanie będzie nieważne z mocy samego prawa.