Kiedy przedsiębiorca może opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od preferencyjnej podstawy wymiaru

RADA 

Tak. Należy jednak pamiętać, że do okresu, przez który można opłacać składki od obniżonej podstawy wymiaru składek (czyli 24 miesięcy), wlicza się także okres prowadzenia działalności gospodarczej przed utratą prawa do renty rodzinnej (w tym przypadku - od 1 marca).

Warunki, które trzeba spełnić, żeby nabyć prawo do opłacania składek od podstawy wymiaru składek równej kwocie 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, zostały określone w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przepisu tego wynika, po pierwsze, że prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od tak ustalonej podstawy wymiaru składek mają wyłącznie przedsiębiorcy, a więc prawo to nie przysługuje np. wspólnikom spółki jawnej, partnerskiej czy komandytowej. Po drugie, prawo to przysługuje tylko przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od rozpoczęcia działalności gospodarczej. Prawa do deklarowania jako podstawy wymiaru składek kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia nie mają ci przedsiębiorcy, którzy:

1) prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadzili pozarolniczą działalność,

2) wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Należy podkreślić, że prawa do ulgi, o której stanowi art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pozbawieni są także przedsiębiorcy, którzy w okresie ostatnich 5 lat wykonywali jakąkolwiek pozarolniczą działalność (np. działalność artystyczną lub twórczą, byli wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o.). Prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia przysługuje zarówno tym przedsiębiorcom, dla których prowadzona działalność gospodarcza stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, jak i tym, dla których - z uwagi na posiadanie innego tytułu (np. umowy o pracę z co najmniej minimalnym wynagrodzeniem) - stanowi ona jedynie tytuł do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Przedsiębiorcy, którzy mają ustalone prawo do renty (w tym renty rodzinnej), podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym dobrowolnie (art. 9 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Oznacza to, że utrata prawa do renty pociąga za sobą powstanie po stronie przedsiębiorcy obowiązku ubezpieczeń społecznych. Jeżeli jednak taki przedsiębiorca spełnia warunki wymienione wcześniej w pkt 1) i 2), to od dnia, w którym powstał po jego stronie obowiązek ubezpieczeń społecznych, może jako podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia zadeklarować kwotę 30% minimalnego wynagrodzenia. Ponieważ jednak prawo do tak określonej podstawy wymiaru składek przysługuje przez 24 miesiące kalendarzowe, począwszy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, to do okresu, przez który przedsiębiorca będzie mógł opłacać składki od preferencyjnej podstawy wymiaru, trzeba wliczyć okres prowadzenia działalności gospodarczej, przypadający przed dniem utraty prawa do renty rodzinnej. W opisanym przypadku prawo to będzie przysługiwało przez okres 24 miesięcy, licząc od 1 marca br., a więc do 28 lutego 2009 r.

- art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 9 ust. 5 oraz art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 792

Piotr Kostrzewa

ekspert w zakresie ubezpieczeń społecznych