Kiedy podatnikowi przysługuje pełnomocnik z urzędu

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą popadł w tarapaty finansowe. W toczącym się przeciwko niemu postępowaniu wystąpił o zwolnienie z kosztów i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Wnioskodawca oświadczył i udokumentował, że przeciwko niemu prowadzone są postępowania egzekucyjne na łączną kwotę około 580 000 zł. Zgodnie z przedłożonymi dokumentami egzekucją zostały objęte rachunki bankowe podatnika.

Sąd stwierdził jednak, że wniosek o przyznanie prawa pomocy nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem podatnik nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny w myśl art. 246 § 1 pkt 2 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Za uwzględnieniem żądania nie przemawiają ani ujemny wynik bilansowy pozarolniczej działalności gospodarczej, ani prowadzone postępowania egzekucyjne.

Zwolnienie od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej stanowi instytucję, która może znaleźć zastosowanie jedynie wtedy, gdy strona rzeczywiście nie posiada żadnych możliwości finansowych uiszczenia opłaty sądowej, czyli wówczas, gdy niewątpliwy brak możliwości zgromadzenia środków na opłaty ogranicza realizację prawa do sądu.

Sąd stwierdził również, że warunkiem aktualizującym obowiązek objęcia osoby fizycznej ochroną na zasadzie prawa pomocy jest uszczerbek utrzymania koniecznego dla wnioskodawcy lub jego rodziny. Prowadzenie egzekucji przeciwko podatnikowi powoduje konieczność objęcia go ochroną na zasadzie prawa pomocy wówczas, gdy zostanie wykazane, że sytuacja majątkowa dłużnika, powstała na skutek środków egzekucyjnych, nie pozwala na pokrycie jakichkolwiek kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla podatnika i jego rodziny.

Od redakcji:

Aby skorzystać z prawa pomocy, podatnik musi udokumentować ciężką sytuację materialną. Niestety, o tym, jak to udokumentować i jakie dokumenty trzeba złożyć, decyduje sąd w każdym indywidualnym przypadku.

Wiesława Moczydłowska

ekspert w zakresie podatków i rachunkowości