Jak określić koszty podatkowe w przypadku zbycia udziałów otrzymanych w ramach aportu

rada

Tak, w przypadku sprzedaży przez Państwa spółkę udziałów wcześniej uzyskanych jako wkład niepieniężny kosztem podatkowym będzie wartość nominalna udziałów własnych wydanych za otrzymane udziały.

uzasadnienie

W przedstawionej sytuacji ma miejsce wymiana udziałów, o której mowa w art. 12 ust. 4d updop, więc wymiana udziałów w spółce A i C nie powoduje skutków podatkowych. Powstaną one jednak w chwili zbycia przez spółkę B udziałów w spółce C. Jeśli Państwa spółka podejmie decyzję o sprzedaży udziałów otrzymanych wcześniej jako aport, dochód ze zbycia udziałów należy określić jako różnicę między przychodem z odpłatnego zbycia a wydatkami na ich nabycie zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 updop. Na podstawie tego przepisu kosztów podatkowych nie stanowią:

wydatki na objęcie lub nabycie (...), udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych (...); wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych (...), udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, (...).

W przypadku zbycia udziałów (akcji) otrzymanych w ramach aportu Państwa spółka będzie więc uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków na nabycie tych udziałów (akcji). Przepisy updop nie definiują jednak, w jaki sposób w takiej sytuacji należy określić wysokość wydatków na nabycie udziałów (akcji). W związku z tym, że pojęcie „wydatki” nie zostało zdefiniowane w updop, należy odnieść się do jego językowego znaczenia. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN pod red. prof. M. Szymczaka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, „wydatek” to: suma, która ma być wydana albo suma wydana na coś, przy czym „wydać” oznacza: wyłożyć, wydatkować pieniądze na coś, zapłacić za coś. „Zapłacić” zaś to: dać pieniądze jako należność za pracę, za towar; wynagrodzić w pieniądzach (także w naturze); uiścić należność. Zgodnie z przytoczonymi definicjami słownikowymi należy uznać, że pojęcie „wydatek” ma na gruncie ustawy o pdop bardzo szerokie znaczenie i powinno być rozumiane jako uiszczenie należności za coś - zarówno w formie pieniężnej, jak i niepieniężnej. Jednocześnie należy podkreślić, że żaden z przepisów ustawy nie ogranicza wskazanego pojęcia tylko i wyłącznie do wydatków pieniężnych podmiotu nabywającego składniki majątkowe.

W zamian za otrzymane udziały spółki Państwa spółka wyda wnoszącej aport spółce matce udziały własne. Stanowią one zatem swego rodzaju wynagrodzenie za udziały otrzymane w postaci wkładu niepieniężnego. Wartość wydanych udziałów własnych posiada więc pewną wartość rynkową i odpowiada ich nominalnej wartości. W konsekwencji należy stwierdzić, że wartość nominalna własnych udziałów wydanych w zamian za otrzymane udziały stanowi wydatek na nabycie udziałów w myśl przepisu art. 16 ust. 1 pkt 8 updop. Tym samym w momencie zbycia wartość ta stanowi koszt uzyskania przychodów.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz w praktyce organów podatkowych. I tak, w wyroku z 16 lipca 2008 r., sygn. akt I SA/Bk 155/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wskazał, że:

(...) jednak akcje, podobnie jak wymienione wcześniej dokumenty, przedstawiają pewną wartość, która jest wyrażona w jednostkach pieniężnych. Zbycie akcji oznacza zatem wyzbycie się prawa majątkowego, którego wartość została określona jako pewna suma jednostek pieniężnych. Wszystko to prowadzi do wniosku, że wydanie akcji własnych w zamian za wkład niepieniężny może być uznane za wydatek w rozumieniu przepisu art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.p. (...) Konkludując rozważania (...), należy stwierdzić, że wydane akcje własne stanowią zapłatę za otrzymany wkład niepieniężny, a ich wartość - stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.p. - powinna stanowić koszt uzyskania przychodu z tytułu późniejszego zbycia przedmiotu tego wkładu w formie aportu.

W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 lutego 2008 r., nr ILPB3/423-266/07-2/HS, czytamy zaś:

(...) podkreślić należy, iż pojęcie wydatków zostało użyte przez ustawodawcę w kontekście celu, jakim jest „objęcie lub nabycie” określonych udziałów (akcji) w spółce. Tym samym sformułowanie „wydatki na objęcie lub nabycie” będzie odnosiło się do wydatków zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych bezpośrednio warunkujących nabycie danych udziałów (akcji), wydatków, bez których poniesienia skuteczne objęcie lub nabycie nie byłoby możliwe (...) Spółka dokonując sprzedaży wniesionych do niej aportem akcji, będzie obowiązana ustalić dochód w wysokości różnicy pomiędzy uzyskanym przychodem z ich sprzedaży (cena określona w umowie) a kosztem jego uzyskania w wartości stanowiącej równowartość podwyższonej wartości nominalnej wydanych udziałów własnych.

PRZYKŁAD

Spółka A ma 100% udziałów w spółce C i wniosła je aportem do spółki B. W zamian za nie spółka B wydała spółce A 100% swoich udziałów. W konsekwencji właścicielem 100% udziałów w spółce C jest spółka B. Spółka B postanowiła je sprzedać. Przychód spółki B ze sprzedaży udziałów wyniósł 200 000 zł, zaś koszt 100 000 zł (wartość nominalna własnych udziałów wydanych spółce A za udziały w spółce C).

• art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 215, poz. 1664

Ewa Leszczyńska

ekspert ds. podatków