Czy udzielanie pożyczek poza systemem bankowym jest zwolnione z VAT

rada

Tak, usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym należą do usług pośrednictwa finansowego. W związku z tym korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z VAT. Każdy podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą może skorzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na obroty. Wybór należy do podatnika. W Państwa sytuacji zwolnienie podmiotowe nie znajdzie zastosowania. Ewentualnie gdyby Państwo oprócz usług pośrednictwa finansowego świadczyli również inne usługi - opodatkowane VAT, wówczas mogliby rozpatrywać, czy wybór zwolnienia podmiotowego jest korzystną opcją. W takiej bowiem sytuacji przysługuje zarówno zwolnienie podmiotowe, jak i przedmiotowe.

uzasadnienie

W Państwa sytuacji będzie miało zastosowanie zwolnienie przedmiotowe z VAT. Będzie tak w sytuacji, jeśli zamierzają Państwo świadczyć tylko usługi pośrednictwa finansowego zwolnione z VAT. Gdyby oprócz usług pośrednictwa finansowego świadczyli Państwo również inne usługi - opodatkowane VAT, wówczas mogliby rozpatrywać, czy wybór zwolnienia podmiotowego jest korzystną opcją. W takiej bowiem sytuacji przysługuje zarówno zwolnienie podmiotowe, jak i przedmiotowe.

Zwolnienie przedmiotowe

Usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym zostały sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i usług „PKWiU” z 18 marca 1997 r. pod symbolem PKWiU 65.22.10. Dlatego pożyczka korzysta ze zwolnienia z opodatkowania VAT w Polsce na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o VAT, po stronie pożyczkodawcy, czyli Czytelnika. Załącznik nr 4 określa usługi zwolnione z VAT w Polsce, odnosząc się do symboli PKWiU poszczególnych usług. W pozycji nr 3 tego załącznika jako zwolnione z opodatkowania VAT w Polsce wymienione zostały usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w PKWiU sekcja J ex (65-67). Nie wszystkie jednak usługi pośrednictwa finansowego są zwolnione z VAT.

Usługi pośrednictwa finansowego, które nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT:

1) działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,

2) usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,

3) usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10- 00.20),

4) usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10- 00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,

5) usług ściągania długów oraz faktoringu,

6) usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,

7) usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,

8) transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,

9) transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Wśród tych usług, nie zostały wymienione usługi pośrednictwa finansowego. Zatem udzielenie pożyczki przez pożyczkodawcę - jako usługa pośrednictwa finansowego sklasyfikowana pod symbolem PKWiU 65.22.10 - jest zwolnione z VAT (art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z poz. 3 załącznika nr 4 ustawy o VAT).

Zwolnienia podmiotowe

Zwolnienie podmiotowe przysługuje podatnikom nie ze względu na rodzaj wykonywanych czynności, ale na wysokość obrotów. W 2009 r. z tego zwolnienia mogą korzystać podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 000 zł. Do wartości sprzedaży, ustalając limit, podatnik nie wlicza kwoty podatku oraz obrotu z tytułu odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych z podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez niego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

WAŻNE!

Do wartości sprzedaży opodatkowanej, od której liczy się limit 50 000 zł, nie wlicza się odpłatnego świadczenia usług zwolnionych z podatku.

Dlatego w przypadku, gdy Państwa firma oprócz usług finansowych, zwolnionych z VAT będzie świadczyć inne usługi, to ustalając limit nie będzie wliczała obrotu z tytułu udzielania pożyczek. Gdy tylko będziecie udzielać pożyczek, wysokość obrotu z tego tytułu nie ma znaczenia. Usługi te są zwolnione z VAT, bez względu na wysokość obrotów.

Przykład

Spółka świadczy usługi finansowe zwolnione z VAT oraz usługi factoringu opodatkowane stawką 22%. W 2008 r. obrót z tytułu usług pośrednictwa finansowego wyniósł 320 000 zł. Natomiast usługi factoringu 42 000 zł. Dlatego w 2009 r. może korzystać nadal ze zwolnienia, gdyż obrót z tytułu czynności opodatkowanych stawką 22%, nie przekroczył 50 000 zł.

Nie każdy jednak podatnik może korzystać z tego zwolnienia.

Ze zwolnienia podmiotowego z VAT nie będą mogli skorzystać podatnicy, którzy:

• dokonują dostaw:

  - wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,

  - towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej (PKWiU 40.10.10) i wyrobów tytoniowych w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,

  - nowych środków transportu,

  - terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę,

• świadczą usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie,

• nie posiadają siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju.

Zwolnienie to nie ma również zastosowania do importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca.

Podsumowanie

Udzielając pożyczek poza systemem bankowym, mają Państwo pełne prawo korzystania ze zwolnienia przedmiotowego z VAT do momentu, póki w zakresie świadczonych przez Państwa usług nie pojawią się także usługi opodatkowane VAT.

Gdyby jednak oprócz usług zwolnionych, tj. usług pośrednictwa finansowego, wykonywali Państwo także działalność opodatkowaną VAT, wówczas mogliby Państwo skorzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na wysokość obrotów. W takiej sytuacji opcja wyboru zwolnienia podmiotowego z VAT byłaby korzystna. Do wartości sprzedaży nie wlicza się bowiem odpłatnego świadczenia usług zwolnionych z podatku.

• art. 43 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 3 załącznika nr 4, art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11

Magdalena Miklewska

ekspert w zakresie VAT