REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opodatkowanie VAT świadczeń wzajemnych

Krzysztof Bramorski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Podatnicy VAT będący stronami świadczeń wzajemnych są zobowiązani do wystawienia faktur VAT, gdyż na każdym z nich będzie ciążył obowiązek podatkowy.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczenie usług oznacza każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

REKLAMA

Czynności odpłatne

REKLAMA

Na gruncie przepisów ustawy o VAT dostawa towarów bądź świadczenie usług podlegają opodatkowaniu tylko wówczas, gdy mają charakter odpłatny (z pewnymi wyjątkami dotyczącymi nieodpłatnych świadczeń zrównanych z czynnościami świadczonymi odpłatnie).

Wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany usług. Powoduje to, iż świadczenia takie mogą zostać uznane za transakcje barterowe.

Z punktu widzenia polskiego prawa cywilnego barter jest rodzajem umowy zamiany, polegającej na równoważącej się wartościowo wymianie towaru na towar lub usługi na usługę (ewentualnie usługi na towar lub towaru na usługę), gdzie nie wchodzą w grę dodatkowe rozliczenia pieniężne między kontrahentami (zob. wyrok NSA w Lublinie z 9 września 1994 r., sygn. akt SA/Lu 173/94). W wyroku tym wskazano także, iż fakt, że w kodeksie cywilnym mówi się o zamianie rzeczy, nie stoi na przeszkodzie, aby zamianę usług traktować jako umowę nienazwaną analogicznie do umowy zamiany określonej w kodeksie cywilnym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Rozważenia wymaga przypadek, gdy stronami świadczeń wzajemnych (np. w przypadku umowy zamiany) będą podatnicy VAT. W takiej sytuacji może okazać się, że na każdym podmiocie będzie ciążył obowiązek podatkowy, co oznacza, iż obaj kontrahenci zobowiązani będą do wystawienia faktur VAT wraz ze stawką i kwotą podatku.

Obowiązek podatkowy powstanie, gdy przedmiotem świadczeń wzajemnych będzie odpłatna dostawa towarów ewentualnie odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie sposób opodatkowania, w tym ustalenie właściwej stawki podatku, czy też zastosowanie ewentualnego zwolnienia - będzie zależał od rodzaju towaru bądź usługi. Podobnie ma się sytuacja z właściwym ustaleniem momentu powstania obowiązku podatkowego, który będzie zależał od tego, co będzie przedmiotem świadczenia.

Podstawą opodatkowania będzie obrót, a więc kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Trzeba przypomnieć, że od 1 stycznia 2008 r. wprowadzono do ustawy o VAT pojęcie wartości rynkowej, która m.in. służy określeniu podstawy opodatkowania w przypadku należności określonej w naturze, tj. gdy cena została określona w formie innej niż pieniężna oraz w sytuacji wykonania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, dla których nie została określona cena. W obu przypadkach co do zasady podstawą podatkowania będzie zatem obecnie wartość rynkowa pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług.

Odrębność świadczenia

Podkreślenia wymaga, że nie wszystkie świadczenia wzajemne między kontrahentami - podatnikami VAT będą stanowiły odrębne czynności podlegające opodatkowaniu. Dotyczy to sytuacji, gdy w celu wykonania danego świadczenia usługobiorca musi (lub chce) udostępnić swój majątek usługodawcy bądź w inny sposób ułatwić świadczenie usługi na swoją rzecz. Takie użyczenie majątku oczywiście nie stanowi odrębnej czynności opodatkowanej, w szczególności dlatego, że jest czynnością nieodpłatną niezależnie od tego, czy wpływa ona na cenę danego świadczenia, czy też nie, przy czym na pewno jest to czynność związana z przedsiębiorstwem podatnika.

W kategoriach prawa cywilnego można ująć to jako obowiązek wierzyciela współdziałania z dłużnikiem w wykonaniu świadczenia na rzecz wierzyciela w zakresie objętym świadczeniem (zob. wyrok WSA w Białymstoku z 31 lipca 2007 r., sygn. akt I SA/Bk 155/07).

PRZYKŁAD

ŚWIADCZENIA WZAJEMNE

Producent napoi przekazał chłodziarkę z własnym logo sprzedawcy detalicznemu w zamian za przechowywanie w niej wyłącznie jego produktów. W tej sytuacji mamy do czynienia ze świadczeniami wzajemnymi rodzącymi po obu stronach transakcji obowiązek podatkowy w zakresie VAT.

Stanowisko sądu

W wyroku tym WSA przychylił się do stanowiska podatnika, iż potrącenie jest czynnością stron, która jest możliwa wówczas, gdy strony transakcji mają świadomość istnienia wierzytelności i wyrażają w jakikolwiek sposób wolę ich wzajemnego potrącenia. W rozpatrywanej sytuacji spółka nabywała specjalistyczne maszyny i urządzenia, a następnie bez opodatkowania przekazywała je nieodpłatnie wykonawcom, którzy wykorzystywali je do wykonania przedmiotu zlecenia, tj. produkcji i montażu na rzecz spółki. Organy podatkowe stanęły na stanowisku, że w zaistniałej sytuacji występowało wzajemne świadczenie usług, z tym że świadczenie spółki zostało wyrażone w naturze.

Sąd, uchylając decyzję, wskazał, że wyjaśnienia wymaga m.in. charakter zawartej między stronami umowy oraz kwestia, w jaki sposób następowało potrącenie należnych każdej ze stron umowy wynagrodzeń, za wykonywanie świadczonych usług. Sąd przypomniał, że stosunki oparte na typowej umowie użyczenia (w ramach której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy - art. 710 i następne kodeksu cywilnego) mogą być uznane wyłącznie za nieodpłatne świadczenie usług. W przypadku nieodpłatnego świadczenia usług związanego z prowadzonym przedsiębiorstwem czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Wskazano jednocześnie, że od umowy użyczenia należy odróżnić umowy wykraczające poza jej kodeksowy zakres, które zbliżają się swoim charakterem do umów nienazwanych, gdyż tych drugich na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie można zakwalifikować jako nieodpłatnych, w tej sytuacji będziemy bowiem mieli do czynienia z usługami o charakterze wzajemnym.

Odpłatność według ETS

Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wskazuje, że odpłatność ma miejsce, gdy:

• istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym

• dostawcę towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności

• wynagrodzenie jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług

Czym jest wartość rynkowa

Wartość rynkowa - całkowita kwota, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju.

Brak dostawy porównywalnej

Wartość rynkowa, gdy nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, to:

w odniesieniu do towarów - kwota nie mniejsza niż cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a w przypadku braku ceny nabycia koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy

w odniesieniu do usług - kwota nie mniejsza niż całkowity koszt poniesiony przez podatnika na wykonanie tych usług

KRZYSZTOF BRAMORSKI

radca prawny, partner zarządzający w Kancelarii BSO Prawo & Podatki we Wrocławiu

ksiegowosc@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 2 pkt 27b, art. 5, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 2, art. 29 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

Zintegrowane raportowanie ESG zaczyna już być standardem. Czy w Polsce też?

96% czołowych firm na świecie raportuje zrównoważony rozwój, a 82% włącza dane ESG do raportów rocznych. W Polsce 89% dużych firm publikuje takie raporty, ale tylko 22% działa zgodnie ze standardami ESRS, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności na rynku UE.

REKLAMA