REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opodatkowanie VAT świadczeń wzajemnych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof Bramorski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Podatnicy VAT będący stronami świadczeń wzajemnych są zobowiązani do wystawienia faktur VAT, gdyż na każdym z nich będzie ciążył obowiązek podatkowy.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczenie usług oznacza każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

REKLAMA

Czynności odpłatne

REKLAMA

Na gruncie przepisów ustawy o VAT dostawa towarów bądź świadczenie usług podlegają opodatkowaniu tylko wówczas, gdy mają charakter odpłatny (z pewnymi wyjątkami dotyczącymi nieodpłatnych świadczeń zrównanych z czynnościami świadczonymi odpłatnie).

Wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany usług. Powoduje to, iż świadczenia takie mogą zostać uznane za transakcje barterowe.

Z punktu widzenia polskiego prawa cywilnego barter jest rodzajem umowy zamiany, polegającej na równoważącej się wartościowo wymianie towaru na towar lub usługi na usługę (ewentualnie usługi na towar lub towaru na usługę), gdzie nie wchodzą w grę dodatkowe rozliczenia pieniężne między kontrahentami (zob. wyrok NSA w Lublinie z 9 września 1994 r., sygn. akt SA/Lu 173/94). W wyroku tym wskazano także, iż fakt, że w kodeksie cywilnym mówi się o zamianie rzeczy, nie stoi na przeszkodzie, aby zamianę usług traktować jako umowę nienazwaną analogicznie do umowy zamiany określonej w kodeksie cywilnym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Rozważenia wymaga przypadek, gdy stronami świadczeń wzajemnych (np. w przypadku umowy zamiany) będą podatnicy VAT. W takiej sytuacji może okazać się, że na każdym podmiocie będzie ciążył obowiązek podatkowy, co oznacza, iż obaj kontrahenci zobowiązani będą do wystawienia faktur VAT wraz ze stawką i kwotą podatku.

Obowiązek podatkowy powstanie, gdy przedmiotem świadczeń wzajemnych będzie odpłatna dostawa towarów ewentualnie odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie sposób opodatkowania, w tym ustalenie właściwej stawki podatku, czy też zastosowanie ewentualnego zwolnienia - będzie zależał od rodzaju towaru bądź usługi. Podobnie ma się sytuacja z właściwym ustaleniem momentu powstania obowiązku podatkowego, który będzie zależał od tego, co będzie przedmiotem świadczenia.

Podstawą opodatkowania będzie obrót, a więc kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Trzeba przypomnieć, że od 1 stycznia 2008 r. wprowadzono do ustawy o VAT pojęcie wartości rynkowej, która m.in. służy określeniu podstawy opodatkowania w przypadku należności określonej w naturze, tj. gdy cena została określona w formie innej niż pieniężna oraz w sytuacji wykonania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, dla których nie została określona cena. W obu przypadkach co do zasady podstawą podatkowania będzie zatem obecnie wartość rynkowa pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług.

Odrębność świadczenia

Podkreślenia wymaga, że nie wszystkie świadczenia wzajemne między kontrahentami - podatnikami VAT będą stanowiły odrębne czynności podlegające opodatkowaniu. Dotyczy to sytuacji, gdy w celu wykonania danego świadczenia usługobiorca musi (lub chce) udostępnić swój majątek usługodawcy bądź w inny sposób ułatwić świadczenie usługi na swoją rzecz. Takie użyczenie majątku oczywiście nie stanowi odrębnej czynności opodatkowanej, w szczególności dlatego, że jest czynnością nieodpłatną niezależnie od tego, czy wpływa ona na cenę danego świadczenia, czy też nie, przy czym na pewno jest to czynność związana z przedsiębiorstwem podatnika.

W kategoriach prawa cywilnego można ująć to jako obowiązek wierzyciela współdziałania z dłużnikiem w wykonaniu świadczenia na rzecz wierzyciela w zakresie objętym świadczeniem (zob. wyrok WSA w Białymstoku z 31 lipca 2007 r., sygn. akt I SA/Bk 155/07).

PRZYKŁAD

ŚWIADCZENIA WZAJEMNE

Producent napoi przekazał chłodziarkę z własnym logo sprzedawcy detalicznemu w zamian za przechowywanie w niej wyłącznie jego produktów. W tej sytuacji mamy do czynienia ze świadczeniami wzajemnymi rodzącymi po obu stronach transakcji obowiązek podatkowy w zakresie VAT.

Stanowisko sądu

W wyroku tym WSA przychylił się do stanowiska podatnika, iż potrącenie jest czynnością stron, która jest możliwa wówczas, gdy strony transakcji mają świadomość istnienia wierzytelności i wyrażają w jakikolwiek sposób wolę ich wzajemnego potrącenia. W rozpatrywanej sytuacji spółka nabywała specjalistyczne maszyny i urządzenia, a następnie bez opodatkowania przekazywała je nieodpłatnie wykonawcom, którzy wykorzystywali je do wykonania przedmiotu zlecenia, tj. produkcji i montażu na rzecz spółki. Organy podatkowe stanęły na stanowisku, że w zaistniałej sytuacji występowało wzajemne świadczenie usług, z tym że świadczenie spółki zostało wyrażone w naturze.

Sąd, uchylając decyzję, wskazał, że wyjaśnienia wymaga m.in. charakter zawartej między stronami umowy oraz kwestia, w jaki sposób następowało potrącenie należnych każdej ze stron umowy wynagrodzeń, za wykonywanie świadczonych usług. Sąd przypomniał, że stosunki oparte na typowej umowie użyczenia (w ramach której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy - art. 710 i następne kodeksu cywilnego) mogą być uznane wyłącznie za nieodpłatne świadczenie usług. W przypadku nieodpłatnego świadczenia usług związanego z prowadzonym przedsiębiorstwem czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Wskazano jednocześnie, że od umowy użyczenia należy odróżnić umowy wykraczające poza jej kodeksowy zakres, które zbliżają się swoim charakterem do umów nienazwanych, gdyż tych drugich na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie można zakwalifikować jako nieodpłatnych, w tej sytuacji będziemy bowiem mieli do czynienia z usługami o charakterze wzajemnym.

Odpłatność według ETS

Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wskazuje, że odpłatność ma miejsce, gdy:

• istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym

• dostawcę towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności

• wynagrodzenie jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług

Czym jest wartość rynkowa

Wartość rynkowa - całkowita kwota, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju.

Brak dostawy porównywalnej

Wartość rynkowa, gdy nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, to:

w odniesieniu do towarów - kwota nie mniejsza niż cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a w przypadku braku ceny nabycia koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy

w odniesieniu do usług - kwota nie mniejsza niż całkowity koszt poniesiony przez podatnika na wykonanie tych usług

KRZYSZTOF BRAMORSKI

radca prawny, partner zarządzający w Kancelarii BSO Prawo & Podatki we Wrocławiu

ksiegowosc@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 2 pkt 27b, art. 5, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 2, art. 29 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rząd opóźnia obowiązek raportowania ESG. Raportowanie dopiero od 2028 i 2029 r. [projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów]

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy odraczający o dwa lata obowiązek raportowania ESG dla firm. Nowe przepisy mają ograniczyć biurokratyczne obciążenia i dać przedsiębiorcom więcej czasu na dostosowanie się do unijnych regulacji.

Jak założyć klub fitness lub siłownię? [Poradnik eksperta]

Obecnie w Polsce działa ponad trzy tysiące siłowni i klubów fitness, z czego przeważająca większość funkcjonuje w ramach większych sieci. Dbanie o zdrowie i kondycję fizyczną stało się globalnym i nieprzemijającym trendem, co można zawdzięczać m.in. influencerom z branży fitness (trenerom i instruktorom).

Dlaczego Polacy nie ufają zagranicznym sklepom online? [Raport]

Zagraniczne firmy napotykają na poważną barierę na polskim rynku e-commerce – brak zaufania. Aż 2/3 Polaków unika zakupów w zagranicznych e-sklepach z obawy o zwroty, reklamacje i autentyczność produktów. Kluczową rolę w decyzjach zakupowych odgrywają opinie innych klientów. Pokonanie tej nieufności to klucz do sukcesu w polskim e-handlu.

Rząd podwyższy w 2026 r. płacę minimalną tylko o wskaźnik inflacji - przedsiębiorcy chwalą takie rozwiązanie, dlaczego

Płaca minimalna w 2026 roku wzrośnie o 140 złotych brutto do kwoty 4806 złotych. To mniejszy wzrost niż w minionych latach, ale przedsiębiorcy przyznają, że jest to kompromis pomiędzy możliwościami przedsiębiorców, a oczekiwaniami pracowników.

REKLAMA

Szczęście i spełnienie może iść w parze

Rozmowa z dr Mary E. Anderson, autorką książki „Radość osiągania” – o tym, jak być szczęśliwym wysoko efektywnym człowiekiem.

Ludzie wciąż listy piszą, ale polecone wysyłają głównie urzędy. Rynek pocztowy w Polsce ma się dobrze

Jednak główną siłą napędową pozostają wciąż usługi kurierskie, które odpowiadają za 73,3 proc. wartości rynku i 56,5 proc. jego wolumenu. Mimo dominacji tego segmentu, istotną rolę wciąż odgrywają przesyłki listowe.

Miód podrożeje, bo prawo wymaga zmiany etykiet na słoikach a to kosztuje

Równo za rok na sklepowych półkach pojawią się nowe etykiety miodu, wynikające z przyjętej unijnej dyrektywy. Wprowadzają one niepozorną, ale mogącą narobić sporo zamieszania zmianę. Jednocześnie nielegalny handel miodem rozwija się niemal bez nadzoru.

Rolnicy radzą sobie dużo lepiej z długami niż firmy przetwarzające plony ich pracy

Polska żywność ma się dobrze, ale kondycja finansowa branży już mniej. Sektor rolno-spożywczy musi oddać wierzycielom 760,6 mln zł, a wiarygodność płatnicza przetwórców i dostawców staje się coraz większym problemem. Nie dotyczy to rolników, którzy na ogół są wiarygodni finansowo.

REKLAMA

Małe firmy z dużymi obawami przed kolejnym wysokim wzrostem płacy minimalnej

Duże wzrosty płacy minimalnej w ostatnich latach hamują wzrost małych i średnich firm. Poza bezpośrednim obciążeniem kosztami pracowniczymi oznaczają dla przedsiębiorców skokowy wzrost koszt w postaci coraz wyższych składek ZUS.

Umowa z influencerem krok po kroku

Szybki rozwój marketingu internetowego otworzył przed markami i twórcami zupełnie nowe perspektywy współpracy. W dobie cyfrowej rewolucji, influencerzy stali się kluczowymi partnerami w promocji produktów i usług, oferując unikatowy sposób docierania do odbiorców (potencjalnych klientów marek). Współpraca z twórcami, choć niezwykle efektywna, wiąże się jednak z szeregiem wyzwań prawnych, które wymagają szczególnej uwagi. Odpowiednie uregulowanie wzajemnych praw i obowiązków jest fundamentem sukcesu i bezpieczeństwa obu stron, minimalizując ryzyko sporów i nieporozumień.

REKLAMA