Składanie deklaracji VAT jest konieczne

Deklaracja VAT-7 jest wyłącznie informacją zawierającą dane o wysokości podatku należnego, podatku naliczonego i różnicy obu tych wartości, przy czym zawiera też decyzje podatnika o tym, że korzysta z przysługującego mu prawa do obniżenia tego podatku o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług (patrz uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 8 października 2007 r., sygn. akt FPS 4/07). Nie powoduje ona powstania obowiązku podatkowego.

Obowiązkowa deklaracja

Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podatnicy VAT czynni, którzy złożyli zgłoszenie rejestracyjne VAT-R i nie korzystają ze zwolnienia, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10 i art. 133 (ewentualnie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kwartale). Brzmienie tego przepisu wskazuje, iż także w przypadku, gdy podatnik w danym okresie rozliczeniowym nie wykonał czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązany jest do złożenia deklaracji VAT-7 (tzw. deklaracji zerowej). Artykuł 99 ust. 12 ustawy potwierdza natomiast przyjętą w VAT zasadę samoobliczenia podatku. Zgodnie z tym przepisem zobowiązanie podatkowe, kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1, przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi je w innej wysokości. Organ podatkowy wyda zatem decyzję jedynie w sytuacji, gdy podatnik błędnie dokona samoobliczenia podatkowego bądź w ogóle nie złoży deklaracji podatkowej.

WAŻNE

Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie - podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie

Wymiar podatku

Przepisy ustawy o VAT przewidują, iż w sytuacji, gdy podatnik w ogóle nie złoży deklaracji oraz nie wpłaci kwoty zobowiązania podatkowego - naczelnik urzędu skarbowego oraz organ kontroli skarbowej określi wysokość zobowiązania w prawidłowej wysokości oraz ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30 proc. kwoty niezadeklarowanego i niewpłaconego zobowiązania podatkowego (art. 109 ust. 8 pkt 2 ustawy). Przesłanką do zastosowania sankcji będzie stwierdzenie przez organ podatkowy istnienia w danym okresie rozliczeniowym powstałego wcześniej zobowiązania podatkowego, a jednocześnie brak złożenia przez podatnika deklaracji za ten okres oraz niewpłacenie kwoty tego zobowiązania. Jak należy przy tym zauważyć, przepisy o sankcjach z tytułu wadliwego zadeklarowania podatku (czy też jego niezadeklarowania) zawierają sformułowanie: ustala dodatkowe zobowiązanie, co oznacza, iż organ podatkowy nie może odstąpić od ustalenia sankcji (np. w sytuacji niezłożenia deklaracji i niezapłacenia podatku z przyczyn niezawinionych przez podatnika), gdyż nie zostało to pozostawione jego uznaniu.

Prawo odliczenia VAT

Podkreślenia natomiast wymaga, iż w przypadku niezłożenia deklaracji VAT-7 podatnik nie straci prawa do odliczenia podatku naliczonego, w sytuacji przeprowadzenia następnie za ten okres kontroli podatkowej czy też wszczęcia postępowania podatkowego. Podatnik będzie miał w tej sytuacji prawo do odliczenia podatku na podstawie faktur zakupowych, o ile nie zostaną one skutecznie zakwestionowane przez organy podatkowe (oczywiście pod warunkiem, iż podatek naliczony na nich wykazany będzie związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika). Orzekając na podstawie art. 99 ust. 12 ustawy o wysokości obowiązku podatkowego, organy podatkowe obowiązane są bezpośrednio uwzględniać podlegający odliczeniu podatek naliczony.

Powyższe wiąże się z podstawową dla konstrukcji podatku od towarów i usług zasadą neutralności oraz zasadami postępowania podatkowego, takimi jak zasada prawdy obiektywnej oraz zasada zaufania do organów podatkowych. Organy podatkowe mają obowiązek orzekania na podstawie całości zebranego materiału dowodowego, a zatem uwzględniania okoliczności korzystnych, jak i niekorzystnych dla podatnika. Podkreślić należy, iż brak jest przepisu, na podstawie którego podatnik mógłby zostać pozbawiony prawa do odliczenia w przypadku niezłożenia deklaracji (wyrok NSA z 15 września 2006 r., sygn. akt I FSK 1092/05). Również NSA w wyroku z 28 października 2007 r., sygn. akt I FSK 1468/06, potwierdził, iż prawo i obowiązek do złożenia deklaracji, a później do jej ewentualnego skorygowania nie jest tożsame z prawem do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego Przy określaniu zatem zobowiązania podatkowego przez organ podatkowy podatnik musi mieć pewność, że będzie on uczyniony z poszanowaniem zasady neutralności podatku od towarów i usług (patrz też wyrok NSA z 24 kwietnia 2007 r., sygn. akt I FSK 582/06 oraz wyrok NSA z 1 czerwca 2007 r., sygn. akt I FSK 792/06).

Oczywiście niezłożenie deklaracji VAT-7 i niewpłacenie podatku będzie wiązało się z koniecznością uiszczenia odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej, którą jest podatek niezapłacony w terminie płatności (art. 51 par. 1 Ordynacji podatkowej). Odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku (art. 53 par. 4). Jak należy natomiast zauważyć, termin płatności podatku od towarów i usług jest zbieżny z terminem złożenia deklaracji VAT, zgodnie bowiem z art. 103 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego (z zastrzeżeniem ust. 2-4 i art. 33).

Odpowiedzialność z k.k.s.

Wskazać ponadto należy, iż podatnik, nie składając deklaracji VAT-7, naraża się na konsekwencje karne skarbowe. Zgodnie bowiem z przepisem art. 54 par. 1 kodeksu karnego skarbowego podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenia - podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Podkreślenia wymaga, iż następstwem niezłożenia deklaracji powinno być narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej. Tym samym niezłożenie przez podatnika deklaracji zerowej nie będzie karalne (nie występuje w niej przedmiot ani podstawa opodatkowania). Jednocześnie zauważyć należy, że obowiązek ujawnienia przedmiotu opodatkowania nie będzie dotyczył osób, które zawiadamiając o ewentualnym przedmiocie opodatkowania, dokonywałyby samooskarżenia o przestępstwo, np. w przypadku sprzedaży kradzionych samochodów przez pasera.

PRZYKŁAD

SANKCJA KARNA W VAT

Spółka z o.o. z przyczyn niezawinionych nie złożyła deklaracji VAT-7 za styczeń 2006 r. i nie zapłaciła podatku. Organ podatkowy w trakcie prowadzonego następnie postępowania podatkowego ustalił:

• kwotę podatku należnego w wysokości 5500 zł,

• kwotę podatku naliczonego w wysokości 3000 zł,

• kwotę zobowiązania podatkowego w wysokości 2500 zł (5500 - 3000),

• dodatkowe zobowiązanie w wysokości 750 zł (30 proc. x 2500 zł).

KRZYSZTOF BRAMORSKI

radca prawny, partner zarządzający Kancelarii BSO Prawo & Podatki we Wrocławiu

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Więcej na ten temat przeczytasz w naszej publikacji

Kasy fiskalne 2021

Tylko teraz

29,90 zł

Przejdź do sklepu