Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług

Pojęcie obowiązku podatkowego można określić jako obowiązek wykazania danej transakcji dla celów rozliczenia podatku od towarów i usług. Zasady i istota jego powstawania określone zostały w ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Artykuł 19 wspomnianej ustawy określa zasady ogólne powstawania obowiązku podatkowego. Zgodnie z jego treścią obowiązek podatkowy w VAT przede wszystkim powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Konieczne jest jednak zaznaczenie, iż jeśli dana transakcja, sprzedaż towaru lub usługi powinna zostać potwierdzona fakturą, to w takim przypadku obowiązek podatkowy powstaje już z chwilą wystawienia faktury. Należy jednak podkreślić, że co do zasady faktury nie powinno się wystawiać przed dokonaniem wydania towaru lub zakończeniem usługi. Fakturę należy wystawić w terminie siedmiu dni od dnia wydania towaru bądź wykonania usługi. W sytuacji gdy fakturę wystawiono po siódmym dniu od wydania towaru lub wykonania usługi, obowiązek podatkowy powstanie siódmego dnia, licząc od daty wydania towaru lub wykonania usługi. Warto także zwrócić uwagę, iż jeśli wydanie towaru następuje do rąk osoby trzeciej wskazanej przez nabywcę, obowiązek podatkowy, co do zasady, powstanie w chwili wydania towaru tej właśnie osobie lub nabywcy.

W obrocie gospodarczym często wykorzystuje się zaliczkową formę płatności. Nabywca towarów lub usługi dokonuje wtedy częściowej zapłaty przed otrzymaniem zamówionego przez siebie towaru lub usługi. W takim przypadku, zgodnie z postanowieniami ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tej części należności w stosunku do tej kwoty. Należy podkreślić, iż obowiązek podatkowy powstanie w tym przypadku w dniu otrzymania zaliczki. Data wystawienia faktury zaliczkowej nie będzie miała istotnego znaczenia.

Te same zasady dotyczą także powstawania obowiązku podatkowego w imporcie usług oraz w dostawie towarów co do zasady opodatkowanych u nabywcy. Nieco inaczej problematyka ta kształtuje się natomiast w zakresie eksportu i imporcie towarów.

W celu dokonania prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego w zakresie eksportu i importu towarów, posiłkowo trzeba posłużyć się także regulacjami określonymi w przepisach celnych. Jeśli zatem chodzi o eksport towarów, w tym przypadku obowiązek podatkowy powstanie z chwilą potwierdzenia przez urząd celny wywozu towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Jeśli w zawartej tego typu transakcji przed dostarczeniem towaru dokonana została zapłata zaliczki, wywołuje ona takie same skutki, jak tego rodzaju płatności dokonywane bezpośrednio na terytorium Polski. Musi zostać jednak spełniony warunek, że wywóz towarów nastąpi w ciągu sześciu miesięcy, licząc od dnia otrzymania tej części należności.