REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowy z zakresu prawa budowlanego - ważne orzecznictwo

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aplikant radcowski
Marek Pasiński
Radca prawny
Umowy z zakresu prawa budowlanego - ważne orzecznictwo
Umowy z zakresu prawa budowlanego - ważne orzecznictwo
Archipelag
Archipelag

REKLAMA

REKLAMA

Poniżej zawarto kilka istotnych dla interpretacji umów, orzeczeń sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego.

1. Wynagrodzenie

Nieważne jest postanowienie umowy uzależniające termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawcę od uzyskania wynagrodzenia od inwestora (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2007 r. I Aca 817/2006).

Należy zaznaczyć, że kwestia zapłaty wynagrodzenia poza regulacją kodeksową została także zawarta w ustawie z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane (Dz. U. Nr 180, poz. 1758 ze zm.).

REKLAMA

REKLAMA

2. Kara umowna

Kara umowna może być określona na wiele sposobów. Można ją ustalić jako jednorazowo określony procent niewykonanego lub nienależycie wykonanego zobowiązania lub też jako określony procent wartości zobowiązania za każdy dzień zwłoki w wykonaniu zobowiązania, lub też jako określoną kwotę pieniężną. 

Istotnym jest, w przypadku zastosowania kary umownej, wprowadzenie do treści umowy klauzuli zezwalającej na dochodzenie odszkodowania przewyższającego wysokość zastrzeżonej kary umownej na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego. Ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności umownie jest również możliwe. Granicę stanowi wyrządzenie szkody z winy umyślnej, za którą zawsze się odpowiada. 

Zobacz: Czym jest układ naprawczy?

REKLAMA

Spotykany jest także zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej przedsiębiorcy, a więc nie tylko z tytułu nienależytego wykonania (niewykonania umowy), ale także z czynu niedozwolonego. Niewykluczone jest również ponoszenie odpowiedzialności wyłącznie deliktowej na zasadach ogólnych np. za: błędy w produkcji, błędy konstrukcyjne, błędy instrukcyjne, błędy wynikające z postępu naukowo – technicznego.

Należy pamiętać, że np. wykonanie prawa odstąpienia inwestora od umowy o roboty budowlane nie pozbawia go roszczenia o zapłatę kary umownej zastrzeżonej na wypadek przekroczenia terminu oddania obiektu (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2006 r., sygn. IV CSK 157/06).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

3. Klauzula rebus sic stantibus (łac. „ponieważ sprawy przybrały taki obrót”, art. 357¹ kodeksu cywilnego)

Możliwość powołania się na omawiany przepis uzależniona jest od spełnienia następujących przesłanek:
1) źródłem powstania zobowiązania jest umowa,
2) zmiana stosunków ma charakter nadzwyczajny,
3) zmiana ta niesie za sobą nadmierną trudność (ale nie niemożliwość świadczenia) w spełnieniu świadczenia lub grozi jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały, zawierając umowę,
4) między dwoma ostatnimi przesłankami zachodzi związek przyczynowy.

Sąd w takiej sytuacji może:
1) oznaczyć nowy sposób wykonania zobowiązania,
2) zmienić wysokość świadczenia każdej ze stron,
3) a nawet rozwiązać umowę.

Zgodnie z orzecznictwem chodzi o taką nadzwyczajną sytuację jak np. powodzie, kataklizmy etc., ale również (zgodnie z orzecznictwem) np. niespodziewane podwyższenie stawek VAT na towary budowlane.

Dodatkowo można przytoczyć interesujący wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 listopada 2007 r., sygn. I ACa 461/07, który stanowi:
1. Możliwość częściowego odbioru robót za zapłatą częściowego wynagrodzenia (art. 654 kc) nie pozbawia znaczenia odbioru końcowego (art. 647 kc) jako momentu, od którego biegną terminy do ostatecznego rozliczenia całości robót objętych umową.
2. Nadzwyczajna zmiana stosunków, której strony nie mogły przewidzieć w chwili zawierania umowy może uzasadniać zmianę wysokości świadczenia także wówczas, gdy prowadzi do zniweczenia pierwotnej kalkulacji wykonawcy w takim zakresie, że ujemny wynik finansowy przekracza planowany zysk. Warunkiem jest zachowanie przez niego szczególnej, wymaganej od profesjonalnego uczestnika dowodu staranności przy ocenie ryzyka kontraktowego.

Zobacz: Kiedy przedsiębiorcy prowadzącemu działalność transportową może zostać wydana odmowa udzielenia zezwolenia?

Trzeba podkreślić, że klauzula rebus sic stantibus, o której regulacjach powyżej mowa może zostać ograniczona bądź wyłączona w umowie stron. Dlatego warto zwrócić uwagę na ewentualny zapis tego rodzaju w kontrakcie.

4. Termin dla inwestora do wyrażenia zgody na zawarcie umowy z podwykonawcą – kwestia ponoszenia odpowiedzialności solidarnej

Zgodnie z przepisem art. 647 (1) kodeksu cywilnego do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy.

Do zawarcia przez podwykonawcę umowy z dalszym podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora i wykonawcy.

Aby przyjąć solidarną odpowiedzialność inwestora wraz z wykonawcą trzeba stwierdzić, że przedstawiona dokumentacja i wyraźna zgoda na zawarcie umowy w przedstawionej treści będzie stanowić granicę odpowiedzialności inwestora. Zatem wykonawca by mieć pewność, że nie będzie odpowiadał sam, koniecznie powinien przedłożyć nie tylko umowę, ale też wszystkie niezbędne dokumenty, które kompleksowo regulują nowo powstający stosunek prawny.

Należytą staranność w przedstawieniu dokumentacji i skonstruowaniu umowy trzeba potraktować jako zwyczajną dbałość o swoje interesy. Nie powinno się w umowach z podwykonawcami wręcz kalkować przepisów umowy pierwotnej z inwestorem licząc, że przecież „w sumie chodzi o jedno przedsięwzięcie, więc jakoś się dogadamy.” Wręcz przeciwnie, należy precyzyjnie podejść do kwestii określenia zakresu pracy danego podwykonawcy ze szczególnym uwzględnieniem terminu oddawania poszczególnych etapów, kwestii gwarancji i wypłaty wynagrodzenia.

Problematyka sposobu wyrażenia zgody przez inwestora na podpisanie umowy z podwykonawcą pozostaje w orzecznictwie kontrowersyjna, jednakże zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 2 lipca 2009 r., sygn. V CSK 24/09:
1. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą może być wyrażona również w sposób dorozumiany po zawarciu takiej umowy.
2. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy z podwykonawcą, rodząca jego solidarną odpowiedzialność z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy, zawiera element gwarancyjny. Dlatego należy opowiedzieć się za możliwością jej złożenia przez inwestora już po zawarciu umowy przez wykonawcę i podwykonawcę.

Zobacz: Jak banki traktują małego przedsiębiorcę?

Kryzys w branży budowlanej spowodował, że liczba upadłości w 2009 r. wzrosła w porównaniu do roku 2008 o prawie 30%. Wykonawcy, a zwłaszcza podwykonawcy często nie znając podstawowych przepisów bądź ignorując odpowiednie konstruowanie umów, wręcz na własne życzenie narażają się na koszty postępowania sądowego.

Dochodzi do długotrwałych procesów, które są trudne do rozstrzygnięcia często właśnie z uwagi na brak zawarcia umowy, bądź enigmatyczne określenie jej zapisów, które w efekcie prowadzi do konieczności powoływania świadków na okoliczność ustalenia ich treści, powoływanie się na „pozostawanie w stałych stosunkach gospodarczych” etc. co przecież mogłoby nigdy nie mieć miejsca jedynie dzięki zawarciu prawidłowo ukształtowanej umowy.

Marek Pasiński – Radca Prawny
Anna Leszczyńska – Aplikant Radcowski

Kancelaria Radcy Prawnego w Krakowie www.pasinski.pl

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

REKLAMA

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

REKLAMA

Family Business Future Summit - podsumowanie po konferencji

Pod koniec kwietnia niniejszego roku, odbyła się druga edycja wydarzenia Family Business Future Summit, które dedykowane jest przedsiębiorczości rodzinnej. Stolica Warmii i Mazur przez dwa dni gościła firmy rodzinne z całej Polski, aby esencjonalnie, inspirująco i innowacyjne opowiadać i rozmawiać o sukcesach oraz wyzwaniach stojących przed pionierami polskiej przedsiębiorczości.

Fundacja rodzinna po dwóch latach – jak zmienia się myślenie o sukcesji?

Jeszcze kilka lat temu o sukcesji w firmach mówiło się niewiele. Przedsiębiorcy odsuwali tę kwestię na później, często z uwagi na brak gotowości, aby się z nią zmierzyć. Mówienie o śmierci właściciela, przekazaniu firmy i zabezpieczeniu rodziny wciąż należało do tematów „na później”.

REKLAMA