REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowy z zakresu prawa budowlanego - ważne orzecznictwo

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aplikant radcowski
Marek Pasiński
Radca prawny
Umowy z zakresu prawa budowlanego - ważne orzecznictwo
Umowy z zakresu prawa budowlanego - ważne orzecznictwo
Archipelag
Archipelag

REKLAMA

REKLAMA

Poniżej zawarto kilka istotnych dla interpretacji umów, orzeczeń sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego.

1. Wynagrodzenie

Nieważne jest postanowienie umowy uzależniające termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawcę od uzyskania wynagrodzenia od inwestora (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2007 r. I Aca 817/2006).

Należy zaznaczyć, że kwestia zapłaty wynagrodzenia poza regulacją kodeksową została także zawarta w ustawie z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane (Dz. U. Nr 180, poz. 1758 ze zm.).

REKLAMA

REKLAMA

2. Kara umowna

Kara umowna może być określona na wiele sposobów. Można ją ustalić jako jednorazowo określony procent niewykonanego lub nienależycie wykonanego zobowiązania lub też jako określony procent wartości zobowiązania za każdy dzień zwłoki w wykonaniu zobowiązania, lub też jako określoną kwotę pieniężną. 

Istotnym jest, w przypadku zastosowania kary umownej, wprowadzenie do treści umowy klauzuli zezwalającej na dochodzenie odszkodowania przewyższającego wysokość zastrzeżonej kary umownej na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego. Ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności umownie jest również możliwe. Granicę stanowi wyrządzenie szkody z winy umyślnej, za którą zawsze się odpowiada. 

Zobacz: Czym jest układ naprawczy?

REKLAMA

Spotykany jest także zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej przedsiębiorcy, a więc nie tylko z tytułu nienależytego wykonania (niewykonania umowy), ale także z czynu niedozwolonego. Niewykluczone jest również ponoszenie odpowiedzialności wyłącznie deliktowej na zasadach ogólnych np. za: błędy w produkcji, błędy konstrukcyjne, błędy instrukcyjne, błędy wynikające z postępu naukowo – technicznego.

Należy pamiętać, że np. wykonanie prawa odstąpienia inwestora od umowy o roboty budowlane nie pozbawia go roszczenia o zapłatę kary umownej zastrzeżonej na wypadek przekroczenia terminu oddania obiektu (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2006 r., sygn. IV CSK 157/06).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

3. Klauzula rebus sic stantibus (łac. „ponieważ sprawy przybrały taki obrót”, art. 357¹ kodeksu cywilnego)

Możliwość powołania się na omawiany przepis uzależniona jest od spełnienia następujących przesłanek:
1) źródłem powstania zobowiązania jest umowa,
2) zmiana stosunków ma charakter nadzwyczajny,
3) zmiana ta niesie za sobą nadmierną trudność (ale nie niemożliwość świadczenia) w spełnieniu świadczenia lub grozi jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały, zawierając umowę,
4) między dwoma ostatnimi przesłankami zachodzi związek przyczynowy.

Sąd w takiej sytuacji może:
1) oznaczyć nowy sposób wykonania zobowiązania,
2) zmienić wysokość świadczenia każdej ze stron,
3) a nawet rozwiązać umowę.

Zgodnie z orzecznictwem chodzi o taką nadzwyczajną sytuację jak np. powodzie, kataklizmy etc., ale również (zgodnie z orzecznictwem) np. niespodziewane podwyższenie stawek VAT na towary budowlane.

Dodatkowo można przytoczyć interesujący wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 listopada 2007 r., sygn. I ACa 461/07, który stanowi:
1. Możliwość częściowego odbioru robót za zapłatą częściowego wynagrodzenia (art. 654 kc) nie pozbawia znaczenia odbioru końcowego (art. 647 kc) jako momentu, od którego biegną terminy do ostatecznego rozliczenia całości robót objętych umową.
2. Nadzwyczajna zmiana stosunków, której strony nie mogły przewidzieć w chwili zawierania umowy może uzasadniać zmianę wysokości świadczenia także wówczas, gdy prowadzi do zniweczenia pierwotnej kalkulacji wykonawcy w takim zakresie, że ujemny wynik finansowy przekracza planowany zysk. Warunkiem jest zachowanie przez niego szczególnej, wymaganej od profesjonalnego uczestnika dowodu staranności przy ocenie ryzyka kontraktowego.

Zobacz: Kiedy przedsiębiorcy prowadzącemu działalność transportową może zostać wydana odmowa udzielenia zezwolenia?

Trzeba podkreślić, że klauzula rebus sic stantibus, o której regulacjach powyżej mowa może zostać ograniczona bądź wyłączona w umowie stron. Dlatego warto zwrócić uwagę na ewentualny zapis tego rodzaju w kontrakcie.

4. Termin dla inwestora do wyrażenia zgody na zawarcie umowy z podwykonawcą – kwestia ponoszenia odpowiedzialności solidarnej

Zgodnie z przepisem art. 647 (1) kodeksu cywilnego do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy.

Do zawarcia przez podwykonawcę umowy z dalszym podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora i wykonawcy.

Aby przyjąć solidarną odpowiedzialność inwestora wraz z wykonawcą trzeba stwierdzić, że przedstawiona dokumentacja i wyraźna zgoda na zawarcie umowy w przedstawionej treści będzie stanowić granicę odpowiedzialności inwestora. Zatem wykonawca by mieć pewność, że nie będzie odpowiadał sam, koniecznie powinien przedłożyć nie tylko umowę, ale też wszystkie niezbędne dokumenty, które kompleksowo regulują nowo powstający stosunek prawny.

Należytą staranność w przedstawieniu dokumentacji i skonstruowaniu umowy trzeba potraktować jako zwyczajną dbałość o swoje interesy. Nie powinno się w umowach z podwykonawcami wręcz kalkować przepisów umowy pierwotnej z inwestorem licząc, że przecież „w sumie chodzi o jedno przedsięwzięcie, więc jakoś się dogadamy.” Wręcz przeciwnie, należy precyzyjnie podejść do kwestii określenia zakresu pracy danego podwykonawcy ze szczególnym uwzględnieniem terminu oddawania poszczególnych etapów, kwestii gwarancji i wypłaty wynagrodzenia.

Problematyka sposobu wyrażenia zgody przez inwestora na podpisanie umowy z podwykonawcą pozostaje w orzecznictwie kontrowersyjna, jednakże zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 2 lipca 2009 r., sygn. V CSK 24/09:
1. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą może być wyrażona również w sposób dorozumiany po zawarciu takiej umowy.
2. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy z podwykonawcą, rodząca jego solidarną odpowiedzialność z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy, zawiera element gwarancyjny. Dlatego należy opowiedzieć się za możliwością jej złożenia przez inwestora już po zawarciu umowy przez wykonawcę i podwykonawcę.

Zobacz: Jak banki traktują małego przedsiębiorcę?

Kryzys w branży budowlanej spowodował, że liczba upadłości w 2009 r. wzrosła w porównaniu do roku 2008 o prawie 30%. Wykonawcy, a zwłaszcza podwykonawcy często nie znając podstawowych przepisów bądź ignorując odpowiednie konstruowanie umów, wręcz na własne życzenie narażają się na koszty postępowania sądowego.

Dochodzi do długotrwałych procesów, które są trudne do rozstrzygnięcia często właśnie z uwagi na brak zawarcia umowy, bądź enigmatyczne określenie jej zapisów, które w efekcie prowadzi do konieczności powoływania świadków na okoliczność ustalenia ich treści, powoływanie się na „pozostawanie w stałych stosunkach gospodarczych” etc. co przecież mogłoby nigdy nie mieć miejsca jedynie dzięki zawarciu prawidłowo ukształtowanej umowy.

Marek Pasiński – Radca Prawny
Anna Leszczyńska – Aplikant Radcowski

Kancelaria Radcy Prawnego w Krakowie www.pasinski.pl

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W świadomej podróży po spokój

Rozmowa z Olą Krzemińską, twórczynią i CEO agencji Power, promotorką aktywnego stylu życia, o mądrym zarządzaniu energią w życiu i biznesie, zmianach w kulturze pracy oraz trendach w organizacji wydarzeń i wyjazdów firmowych.

Upały w pracy – od 2027 roku nowe przepisy. Co musisz wiedzieć już dziś?

Rząd zapowiada zmiany w przepisach BHP. Od 1 stycznia 2027 r. pracodawcy będą musieli przestrzegać nowych zasad dotyczących pracy w wysokich temperaturach. Zanim jednak wejdą one w życie, już teraz warto znać swoje prawa.

Fiskus na tropie! Jak działa kontrola? [Gość Infor.pl]

Podatnik pod lupą fiskusa – co warto wiedzieć o kontrolach skarbowych w Polsce Kontrola skarbowa – hasło, które budzi dreszcze u większości przedsiębiorców. Choć nikt nie chce być sprawdzany przez fiskusa, w praktyce takie sytuacje są coraz częstsze i nierzadko trudne do uniknięcia.

Relaks nie jest dla słabych. Dlaczego liderom tak trudno jest odpoczywać?

Wyobraź sobie, że siedzisz z kubkiem ulubionej herbaty, czujesz bryzę morską, przymykasz oczy, czując promienie słońca na twarzy i… nie masz wyrzutów sumienia. W twojej głowie nie pędzi pendolino tematów, kamieni milowych i zadań, które czekają w kolejce do pilnej realizacji, telefon służbowy milczy. Brzmi jak science fiction? W świecie liderów odpoczynek to często temat tabu, a relaks – luksus, na który prawdziwy przywódca nie może sobie pozwolić. Uważam, że to już najwyższy czas, abyśmy przestali się oszukiwać i zaczęli zadawać niewygodne pytania dotyczące relaksu – przede wszystkim sobie - powiedziała Dyrektorka zarządzająca, dyrektorka Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w KIR Dorota Dublanka.

REKLAMA

Polscy wykonawcy działający na rynku niemieckim powinni znać VOB/B

VOB/B nadal jest w Niemczech często stosowanym narzędziem prawnym. Jak w pełni wykorzystać zalety tego sprawdzonego zbioru przepisów, minimalizując jednocześnie ryzyko?

BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

REKLAMA

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

REKLAMA