Jak ma dochodzić swoich praw wierzyciel firmy, której upadłość ogłosił zagraniczny sąd

rada

Tak, możliwe jest ogłoszenie upadłości polskiej spółki przez sąd upadłościowy innego kraju UE. Polski wierzyciel upadłej polskiej firmy (upadłość ogłoszona przez sąd innego kraju UE) ma wpływ na to, czy będzie dochodził swoich roszczeń w kraju sądu, który ogłosił upadłość, czy w Polsce.

uzasadnienie

Zasadą ogólną jest, że upadłość przedsiębiorcy ogłasza sąd kraju, w którym przedsiębiorca ma siedzibę. W prawie Unii Europejskiej istnieją jednak wyjątki od tej zasady umożliwiające ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy z siedzibą w jednym z krajów UE przez sąd znajdujący się w innym kraju UE. Ogłoszenie upadłości przez obcy sąd jest możliwe, jeżeli tzw. COMI firmy (centre of main interest - „główny ośrodek podstawowej działalności”) znajduje się w innym państwie niż rejestrowa siedziba firmy.

O tym, gdzie znajduje się COMI danej firmy, decyduje indywidualnie sąd rozpoznający wniosek o ogłoszenie upadłości. Może się więc zdarzyć, że sąd w jednym z krajów UE uzna daną sytuację faktyczną za umożliwiającą ogłoszenie upadłości firmy w innym państwie, podczas gdy inny sąd znajdujący się w innym kraju UE uznałby w takiej samej sytuacji faktycznej, że nie może ogłosić upadłości firmy z drugiego kraju UE. Sądy państw UE są niezależne w odniesieniu do ustalenia okoliczności pozwalających na ogłoszenie upadłości firmy w innym kraju UE. W szczególności żadnego wpływu na orzeczenie obcego sądu nie będzie miał polski sąd ani polskie przepisy prawa upadłościowego i naprawczego.

Sąd ogłaszający upadłość danej firmy upublicznia informację o upadłości w sposób wskazany w przepisach prawa tego państwa, gdzie sąd ma siedzibę (np. w Polsce postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest ogłaszane w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”). Fakt ogłoszenia upadłości polskiej firmy przez obcy sąd powinien być jednak uwidoczniony w polskim Krajowym Rejestrze Sądowym poprzez dokonanie odpowiedniego wpisu w dziale 5. Wpisy o ogłoszeniu upadłości polskiej firmy przez obcy sąd mogą być również dokonane w innych publicznych rejestrach. Co więcej, o samym fakcie ogłoszenia upadłości sąd lub inny właściwy organ powinien zawiadomić na piśmie znanych wierzycieli mających siedziby w innym państwie członkowskim. Powiadomienie może być dokonane w języku urzędowym państwa ogłoszenia upadłości i powinno instruować o sposobie zgłaszania swoich wierzytelności. W Państwa przypadku sąd madrycki/Sindicos powinien zawiadomić o ogłoszeniu upadłości ABC sp. z o.o. na piśmie.

Swoją wierzytelność mogą Państwo zgłosić bezpośrednio do sądu madryckiego/Sindicos zgodnie z zasadami obowiązującymi w hiszpańskim prawie upadłościowym. W takim przypadku Państwa zgłoszenie powinno spełniać wszystkie wymogi formalne określone przez prawo hiszpańskie, w tym wymogi co do języka zgłoszenia.

Mają Państwo również inną możliwość. Jako wierzyciel upadłego mogą Państwo złożyć wniosek do polskiego sądu upadłościowego właściwego według siedziby ABC sp. z o.o. o wszczęcie tzw. wtórnego postępowania upadłościowego. Wtórne postępowanie upadłościowe ABC sp. z o.o. będzie się toczyć według polskich przepisów, w języku polskim, i obejmuje wyłącznie majątek znajdujący się w Polsce. Majątek ABC sp. z o.o. znajdujący się dotychczas pod zarządem hiszpańskiego Sindicos przejmie syndyk ustanowiony przez polski sąd w postanowieniu o otwarciu wtórnego postępowania upadłościowego. Polski syndyk nie będzie jednak miał pełnej swobody w zarządzaniu majątkiem ABC sp. z o.o. znajdującym się w Polsce. Syndyk będzie bowiem musiał współpracować w sposób ścisły z organami tzw. głównego, a więc hiszpańskiego, postępowania upadłościowego. Sindicos będzie mógł np. zażądać od polskiego syndyka wstrzymania likwidacji masy upadłości znajdującej się w Polsce. Wtórnym postępowaniem upadłościowym będzie postępowanie toczące się w Polsce i dotyczące tylko majątku i wierzycieli ABC sp. z o.o. znajdujących się w Polsce.

Po ogłoszeniu wtórnego postępowania upadłościowego będą Państwo mogli zgłosić swoją wierzytelność do polskiego sądu. Dochodzenie Państwa wierzytelności w Polsce wydaje się lepszym rozwiązaniem, gdyż nie wymaga stosowania się przez Państwa do zasad prawa hiszpańskiego i angażowania zagranicznych prawników (co wydaje się nieodzowne, w przypadku gdyby chcieli Państwo dochodzić swoich praw w Hiszpanii).

Posiadają Państwo zabezpieczenie swojej wierzytelności w postaci zastawu rejestrowego na maszynie ABC sp. z o.o. znajdującej się w siedzibie ABC sp. z o.o. w Polsce. Zastaw rejestrowy jest ograniczonym prawem rzeczowym, a to oznacza, że zaspokajanie Państwa roszczeń będzie przeprowadzane zgodnie z polskimi przepisami. Hiszpańskiemu sądowi i hiszpańskiemu Sindicos na pewno trudno jest stosować polskie przepisy dotyczące zaspokojenia wierzyciela zabezpieczonego zastawem rejestrowym. Łatwo w takim przypadku o pomyłkę i nieuwzględnienie Państwa uprzywilejowanej pozycji. Trzeba pamiętać, że jako wierzyciele zabezpieczeni zastawem rejestrowym są Państwo w sposób istotny uprzywilejowani w stosunku do innych wierzycieli ABC sp. z o.o., którzy takich zabezpieczeń swoich wierzytelności nie posiadają. Otóż w przypadku sprzedaży maszyny obciążonej prawem zastawu rejestrowego ustanowionym na Państwa rzecz kwota uzyskana ze sprzedaży tej maszyny będzie (z nielicznymi wyjątkami) przeznaczona przede wszystkim na zaspokojenie Państwa roszczeń.

W Państwa interesie leży ogłoszenie wtórnego postępowania upadłościowego ABC sp. z o.o. w Polsce i dochodzenie spłaty Państwa wierzytelności w takim postępowaniu prowadzonym przez polskiego syndyka.

• art. 378, 404-417 ustawy z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze - Dz.U. Nr 60, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 85, poz. 716

• art. 4 § 2, art. 5, art. 29, art. 40 § 2, art. 42 rozporządzenia Rady WE nr 1346/2000 z 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego - Dz.Urz. L 160/2000

Maurycy Organa

radca prawny, syndyk licencjonowany