REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Milcząca zgoda inwestora na umowę podwykonawczą

Jacek Sroczyński
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Scedowanie części zadań na innego przedsiębiorcę, który nie jest stroną umowy między inwestorem a głównym wykonawcą, wymaga zgody tego pierwszego. Zgoda jest bowiem dla podwykonawcy podstawą do dochodzenia roszczeń wobec obu partnerów jednocześnie.

Skomplikowaną materię prawną w tej kwestii dobrze ilustruje przykład z branży budowlanej, gdzie dość często mamy do czynienia z podobnymi sytuacjami.

REKLAMA

Zgoda pisemna lub wyrażona w inny sposób?

Wybudowanie skomplikowanych obiektów budowlanych wymaga zazwyczaj zaangażowania wielu podwykonawców. Generalny wykonawca często nie dysponuje wystarczającym potencjałem ludzkim i technicznym, aby wszystkie prace wykonać siłami własnymi. Ostatnie orzeczenia Sądu Najwyższego dość istotnie odformalizowały sposób, w jaki inwestor może wyrazić zgodę na zawarcie przez wykonawcę umowy z podwykonawcą. Wyrażenie zgody warunkuje jego solidarną z wykonawcą odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy. W związku z tym rodzi się pytanie: czy inwestor może wyrazić taką zgodę w sposób milczący lub dorozumiany i jakie są jej przesłanki?

Co mówi prawo?

REKLAMA

Przepis art. 6471 § 5 Kodeksu Cywilnego przewidujący solidarną odpowiedzialność m.in. inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę został wprowadzony do Kodeksu cywilnego ustawą z 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408), która weszła w życie 24 kwietnia 2003 r. Celem ustanowienia tego przepisu, wskazanym w uzasadnieniu projektu ustawy, było przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom w gospodarce, w szczególności niepłacenia wynagrodzenia za prace wykonane przez podwykonawców - małych i średnich przedsiębiorców. Wprowadzony przepis miał wzmocnić wewnętrzne powiązania w strukturze stosunków umownych łączących uczestników procesu inwestycyjnego. Realizacja tego założenia miała właśnie polegać na przyjęciu solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za zobowiązania powstałe w związku z wykonywaniem robót budowlanych na rzecz inwestora, na podstawie umowy zawartej przez wykonawcę z podwykonawcą. Aby inwestor solidarnie odpowiadał za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy, konieczne jest wyrażenie przez niego zgody na zawarcie umowy pomiędzy wykonawcą i podwykonawcą. Wątpliwości dotyczące solidarnej odpowiedzialności nie powstaną, kiedy inwestor wyrazi pisemnie zgodę na zawarcie umowy podwykonawczej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Czy jednak inwestor może wyrazić zgodę w sposób milczący lub dorozumiany? Cenne uwagi dotyczące sposobu wyrażenia takiej zgody zawiera w szczególności uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2008 roku (III CZP 6/08).

Milczące wyrażenie zgody

REKLAMA

W uzasadnieniu uchwały z dnia 29 kwietnia 2008 r. Sąd Najwyższy wskazał na dwie istotne okoliczności w zakresie wyrażenia zgody przez inwestora na zawarcie umowy na roboty budowlane z podwykonawcą. Sąd Najwyższy w pierwszej kolejności stwierdza, że art. 6471 § 2 zdanie 2 Kodeksu cywilnego jedynie normuje postępowanie konieczne do przypisania milczeniu inwestora określonego w tym przepisie znaczenia, tj. zgody na zawarcie umowy przez wykonawcę z podwykonawcą. Zgodę inwestora musi poprzedzać przedstawienie mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu wraz z częścią dokumentacji. Inwestor ma czternaście dni na wyrażenie swojej woli (zgody lub sprzeciwu). Jeżeli w ciągu tego terminu inwestor nie zgłosi sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy.

W ocenie Sądu Najwyższego, aby inwestorowi można było przypisać milczącą zgodę na zawarcie umowy przez wykonawcę z podwykonawcą, niezbędne jest łączne spełnienie przesłanek omawianego przepisu, tzn. przedstawienie inwestorowi przez wykonawcę umowy zawartej z podwykonawcą lub jej projektu wraz ze stosowną częścią dokumentacji, która dotyczy przedmiotu umowy. Ponadto, aby można przyjąć, że milczenie inwestora oznacza jego zgodę, treść przedłożonej umowy lub jej projektu, powinna obejmować wszystkie postanowienia istotne przy określaniu zakresu odpowiedzialności solidarnej inwestora, bowiem treść dostarczonej umowy (lub jej projektu) wyznacza granice jego solidarnej odpowiedzialności. Milczące wyrażenie zgody odnosi się bowiem jedynie do zobowiązań wynikających z przedłożonych dokumentów. Przedstawienie inwestorowi wyżej wskazanych dokumentów nie oznacza prostego ich doręczenia, lecz jest działaniem kierunkowym. Dlatego należy podać mu przyczyny dostarczenia zestawu dokumentów. Pomimo że art. 6471 § 2 Kodeksu cywilnego nie określa terminu, w którym należy przedłożyć umowę lub projekt oraz dokumentację, nie oznacza to, że można te dokumenty przedłożyć w każdym czasie, również po wykonaniu umowy lub na etapie postępowania sądowego. Należy je przedłożyć najpóźniej do chwili zakończenia robót przez podwykonawcę. Przedłożenie dokumentów w terminie późniejszym mija się z celem regulacji, ponieważ chodzi o możliwość zapoznania się z dokumentami przed powstaniem obowiązku zapłaty wynagrodzenia. Wykonanie umowy sprawia, że przedłożenie umowy i dokumentacji technicznej traci sens (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 8 lutego 2007 r., IACa 940/06).

 

Dorozumiane wyrażenie zgody

W uchwale z 29 kwietnia 2008 r. Sąd Najwyższy rozważa, czy skuteczność zgody inwestora wyrażanej w sposób czynny powinna być uzależniona od zachowania przez wykonawcę procedury określonej w art. 6471 § 2 zdanie drugie Kodeksu cywilnego. W ocenie Sądu Najwyższego omawiany przepis nie daje podstaw do rozszerzenia wymagań dotyczących milczenia inwestora na przypadki, kiedy zgoda wyrażana jest przez niego w sposób czynny. Przypadki te nie zostały w art. 6471 Kodeksu cywilnego uregulowane, co przemawia za zastosowaniem do nich zasad ogólnych. Zgoda inwestora na zawarcie umowy między wykonawcą a podwykonawcą może być wyrażona w dowolny sposób dostatecznie ją ujawniający (art. 60 Kodeksu cywilnego). Jeżeli zatem ogólne zasady wykładni oświadczeń woli pozwalają na stwierdzenie, że inwestor wyraził zgodę na konkretną umowę (jej projekt), z której wynika zakres odpowiedzialności solidarnej, to okoliczność ta jest wystarczająca dla uznania skuteczności tej zgody. Za dorozumianą zgodę na zatrudnienie podwykonawcy może być uznana wiedza inwestora o treści wyżej wskazanych dokumentów, jeżeli na taką wiedzę wskazują okoliczności trwającego przez dłuższy czas procesu inwestycyjnego, a z zachowania inwestora w toku inwestycji wynika, że wykonywanie określonych prac przez zindywidualizowanego podwykonawcę było przez inwestora akceptowane. Dla uznania, że inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy wystarczy, że ma wiedzę co do zakresu prac i jego wynagrodzenia. Należy jednak pamiętać, że zamiaru stron (w tym przypadku wyrażenia zgody) nie można domniemywać. Zamiar musi być dostatecznie uzewnętrzniony (wyrok Sądu Najwyższego z 10 marca 2004 r. IV CK 95/03).

Wnioski

Jeżeli zatem inwestorowi nie została przedstawiona umowa zawarta przez wykonawcę z podwykonawcą (lub jej projekt) wraz ze stosowną częścią dokumentacji, milczenia inwestora nie można uznać za zgodę na zatrudnienie podwykonawcy. Zgodna ta może być wyrażona w sposób dorozumiany, ale wymaga to udowodnienia przez podwykonawcę w toku postępowania sądowego, że inwestor co najmniej miał wiedzę o nim, o zakresie wykonywanych przez niego prac i wysokości należnego wynagrodzenia. Mając na uwadze specyfikę procesu inwestycyjnego, niejednokrotne udowodnienie przez podwykonawcę wszystkich przesłanek będzie bardzo trudne, albo wręcz niemożliwe. Ponadto, w wyroku z 22 listopada 2002 r. (IV CKN 1520/00) Sąd Najwyższy wskazał, że art. 60 Kodeksu cywilnego dotyczy sposobu zachowania, wyrażenia woli osoby dokonującej czynności prawnej. Pojęcie czynności prawnej dokonanej przez fakty konkludentne odnosi się do formy (sposobu) wyrażenia woli. Inną natomiast jest kwestią, kto takie oświadczenie złożył - w wypadku spółki akcyjnej musi to być zachowanie osób, wyrażone zgodnie z wynikającą ze statutu zasadą reprezentacji. Podwykonawca będzie musiał zatem udowodnić, że wiedzę o nim, o zakresie wykonywanych przez niego prac oraz wysokości należnego mu wynagrodzenia miały osoby uprawnione do reprezentacji inwestora. W wielu przypadkach może okazać się to niezmiernie utrudnione, bowiem inwestora na placu budowy zazwyczaj reprezentuje inspektor nadzoru inwestorskiego, który co do zasady nie posiada uprawnień do wyrażenia zgody na zatrudnienie podwykonawców. W świetle przywołanych orzeczeń Sądu Najwyższego nie można uznać, że ogólna wiedza nieuprawnionych do reprezentacji przedstawicieli inwestora oznaczać może dorozumianą zgodę inwestora na zawarcie umowy przez wykonawcę z podwykonawcą, która w konsekwencji czyni inwestora dłużnikiem solidarnym wobec podwykonawcy. Posiadanie przez nieuprawnionych do reprezentacji przedstawicieli inwestora jedynie ogólnej wiedzy w tym zakresie, nie może być w świetle art. 60 Kodeku cywilnego uważane za złożenie oświadczenia woli o wyrażeniu zgody na zatrudnienie podwykonawcy. Artykuł 60 Kodeksu cywilnego pozwala uznać czyjeś zachowanie za oświadczenie woli tylko wówczas, gdy wyraża ono wolę dokonania czynności prawnej w sposób dostateczny. W interesie podwykonawcy jest zatem wymuszenie na wykonawcy lub samodzielne przedstawienie inwestorowi umowy (lub jej projektu) razem ze stosowną częścią dokumentacji, najlepiej na wczesnym etapie realizacji prac. Przedstawienie tych dokumentów inwestorowi nie pozostawi wątpliwości co do solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy, chyba że inwestor sprzeciwi się jego zatrudnieniu. W takim przypadku podwykonawca może zażądać od wykonawcy udzielenia gwarancji do wysokości roszczenia z tytułu wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz ze zleceń dodatkowych, zgodnie z ustawą z 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane (Dz. U. Nr 180, poz. 1758 ze zm.). Gwarancja zapłaty ustanawiana jest w formie gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia banku udzielonego wykonawcy robót budowlanych na zlecenie zamawiającego wykonanie takich robót.

Powyższe tezy znajdują również odpowiednie zastosowanie do wyrażenia zgody przez inwestora i wykonawcę na zawarcie umowy przez podwykonawcę z dalszym podwykonawcą.

Jacek Sroczyński

radca prawny Skoczyński Wachowiak Strykowski Kancelaria Prawna

Źródło: Twój Biznes

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

Zintegrowane raportowanie ESG zaczyna już być standardem. Czy w Polsce też?

96% czołowych firm na świecie raportuje zrównoważony rozwój, a 82% włącza dane ESG do raportów rocznych. W Polsce 89% dużych firm publikuje takie raporty, ale tylko 22% działa zgodnie ze standardami ESRS, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności na rynku UE.

REKLAMA