REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Piękny umysł. Wiedza o mózgu w analizie preferencji zachowań i postaw człowieka

Subskrybuj nas na Youtube
Piękny umysł. Wiedza o mózgu w analizie preferencji zachowań i postaw człowieka
Piękny umysł. Wiedza o mózgu w analizie preferencji zachowań i postaw człowieka
Personel i Zarządzanie

REKLAMA

REKLAMA

W dzisiejszym świecie, w którym wiedza neuronaukowa jest coraz bardziej dostępna, a tematyczne publikacje wychodzą poza ramę dyskursu naukowego i pisane są przystępnym językiem, wiedza o mózgu staje się niebywale wartościowym obszarem do codziennego wykorzystania. Warto, aby sięgali po nią również ci, którzy wspierają wzrost ludzi w biznesie i rozwoju indywidualnym.

Jesteśmy obecnie świadkami rozwoju jednostek, a także zbiorowości dwóch prędkości. Dokonuje się on poprzez budowanie i nadawanie sprzecznych ze sobą komunikatów.

REKLAMA

Między byciem doskonałym a byciem w deficycie

REKLAMA

Pierwszy z nich mówi o tym, że każdy taki, jaki jest, pozostaje nieodwołalnie doskonały, w związku z czym wysiłek podejmowany w kierunku zmiany (rozwoju, adaptacji do nowych warunków, transformacji) zastępowany jest oczekiwaniem, że to świat wokół się zmieni. Przekaz ten może hamować realizację planów rozwojowych i powiększać poczucie bycia niezrozumianym. Dla kontrastu przekaz drugi budowany jest za pomocą języka deficytu. Według tej dykcji uzupełnienie braków poprzez gromadzenie pochodzących z zewnątrz dóbr – konsumpcyjnych, ale również dobrostanowych – sprawi, że możliwe stanie się życie życiem pełniejszym. Taki przekaz z kolei powoduje, że poszukiwania będą adresowane głównie na zewnątrz.

Obydwa te przekazy odwracają uwagę od niezwykłego – i coraz lepiej poznawanego przez naukę – kapitału, który mieści się w „niespełna półtorakilogramowej substancji, którą mamy między uszami”* . Na płaszczyźnie nauki o mózgu pierwszy z tych przekazów sprawia, że ignorowane jest znaczenie i siła neuroplastyczności, a więc zdolności neuronów do zmiany funkcji. A przecież wspiera ona naturalną umiejętność uczenia się i rozwijania do późnej starości, co w połączeniu z dbałością o inne aspekty zdrowia może skutkować i długowiecznością, i mniejszą częstością występowania objawów chorób neurodegeneracyjnych. Potwierdza ponadto, że to wyzwania rozwijają człowieka najbardziej. Przekaz drugi może sprawiać, że nie jest podejmowany wysiłek docierania do wiedzy o sobie samym – w tym, jak kształtuje się niepowtarzalnie indywidualna i znakomicie zsynchronizowana sieć połączeń neuronalnych, za pomocą której odbierana jest rzeczywistość. Dobra wiadomość jest taka, że istnieją narzędzia rozwojowe pomocne w badaniu jednego i drugiego.

Grzegorz Bora Coach, konsultant, trener PRISM Brain Mapping, członek Izby Coachingu i Polskiego Towarzystwa Neurologicznego

Neuroplastyczność jest jednym z pojęć, które na dobre przeniknęło z nauk biologicznych do wielu innych dziedzin opisujących aktywność człowieka. Jednak przez ponad połowę XX w. badacze mózgu uważali, że to, co wykształca się w nim do etapu dojrzałości człowieka, pozostaje niezmienne na jego kolejnych etapach życia, co najwyżej może się degenerować i obumierać. Dziś wiemy, że zmiany w mózgu zachodzą przez całe nasze życie i do późnej starości nie tracimy możliwości szeroko rozumianego uczenia się, ponieważ do końca naszych dni mogą wytwarzać się nowe synapsy w sieciach neuronalnych, a w niektórych częściach mózgu powstają nawet nowe neurony. Wyzwaniem pozostaje jednak fakt, że ogólna liczba neuronów w naszych mózgach z wiekiem systematycznie spada, a różne nasze zachowania (ale także brak aktywności) mogą tylko przyspieszać ten proces

Z dekady mózgu

REKLAMA

Lata 90. ubiegłego stulecia nazywane są „dekadą mózgu”. Dzięki neuroobrazowaniu dostęp do wiedzy o złożonym funkcjonowaniu tego arcyważnego organu nabrał nieznanego wcześniej tempa i wprost spektakularnego formatu. Rozwijane wówczas i stosowane obecnie powszechnie w diagnostyce medycznej narzędzia, takie jak emisyjna tomografia pozytonowa (PET), elektroencefalograf (EEG), rezonans magnetyczny (MRI oraz fMRI), magnetoencefalografia (MED), doprowadziły do stanu, w którym obserwacja aktywności mózgu może odbywać się w czasie rzeczywistym. To z tamtego inspirującego okresu wyprowadzone zostało dążenie do nieinwazyjnego oglądania tego organu – zarówno kiedy osoba badana pozostaje w spoczynku, jak i kiedy wykonuje zadania. Podobnie jak obecne, nowatorskie koncepcje, takie jak wykorzystanie skanu tensora dyfuzji (stosowanego do badań kierunku dyfuzji wody) dla potrzeb zobrazowania widma ścieżek nerwowych przekazujących informacje w strukturze tkanki mózgu.

Rozwój nauki o mózgu (i szerzej o układzie nerwowym człowieka) z powodzeniem użytkowany jest obecnie również daleko poza obszarem diagnostyki zdrowotnej. Od lat zdobycze neuronauki wykorzystywane są w pracy rozwojowej – indywidualnej i zespołowej. Aby zobrazować, w jakich jeszcze dziedzinach odkrywany jest potencjał neuronauki, warto wspomnieć o tak pozornie odległych koncepcjach, jak udział mózgu w przetwarzaniu bólu i… neurogastronomia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wiedza o funkcjonowaniu mózgu stwarza potencjał łagodzenia cierpienia przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału leków. Świeżo wyodrębniona dziedzina, jaką jest kuchnia uwzględniająca udział mózgu w doświadczaniu potraw – tradycyjnych kuchni świata, ale również kuchni molekularnej, już doprowadziła do wyodrębnienia wiedzy o osobnych szlakach, za pomocą których człowiek doświadcza zapachu i aromatu – ten ostatni nie tylko nie jest tym samym, co zapach, ale wręcz okazuje się fuzją zróżnicowanych doświadczeń posiłku przetwarzanych w innych ośrodkach mózgu niż zapach.

Niewątpliwie, kiedy myślimy o jakiejkolwiek zmianie w naszym życiu, niezmiernie istotne staje się precyzyjne opisanie stanu wyjściowego – punktu, z którego startujemy. PRISM Brain Mapping daje możliwość niezwykle kompleksowego opisania nie tylko naszych preferencji zachowań, ale również wielu innych cech (m.in. uzdolnień zawodowych czy preferencji środowiska pracy). Niekiedy poznanie takiego opisu jest już pewną zmianą, skoro pogłębia naszą samoświadomość. Łatwiej nam rozumieć, w jaki sposób funkcjonujemy w otoczeniu, ale też jakimi zasobami dysponujemy. Dzięki temu nasz punkt widzenia na to, jakiej zmiany chcemy dla siebie, może być zupełnie inny. Skoro nauki o mózgu podpowiadają nam, że nie tracimy potencjału do zmiany do końca naszych dni, dlaczego nie projektować takiej zmiany w pełni świadomie? Grzegorz Bora

Identyfikacja preferowanych zachowań

Lata 90. XX w. są jednocześnie początkami narzędzia PRISM Brain Mapping. U podłoża jego powstania leżała potrzeba stworzenia formuły profilowania przeznaczonej do wspierania komunikacji między personelem medycznym i pacjentami w Stanach Zjednoczonych. W początkach XXI w. narzędzie zaadaptowane zostało na potrzeby armii w Wielkiej Brytanii, gdzie nadal służyło profilowaniu, tym razem jednak w kontekście sukcesów odnoszonych przez żołnierzy. W 2006 r. PRISM został wprowadzony do obiegu rynkowego w Wielkiej Brytanii, a w roku 2015 w Polsce. Tym samym spopularyzowany został dla potrzeb biznesu i rozwoju indywidualnego. Dzisiaj to kilkukrotnie już walidowane na dużej próbie uczestników ze zróżnicowanych środowisk etnicznych i kulturowych na całym świecie narzędzie odznacza się bardzo wysokim współczynnikiem zgodności wewnętrznej oraz spójności z powszechnie uznanymi metodologiami pomiaru.

Tym jednak, co odróżnia PRISM od klasycznych narzędzi psychometrycznych, jest nie tyle uwzględnienie wiedzy o mózgu, co budowa całej metodologii narzędzia właśnie na tej wiedzy. Szczególne miejsce w podstawach koncepcji PRISM odgrywa właśnie neuroplastyczność.

Na mapie mózgu

Osiem wymiarów PRISM naniesionych zostało na graficznie uproszczoną mapę mózgu widocznego w rzucie z góry. Uwzględnia ona podstawowe relacje, jakie zachodzą w korze mózgowej. Po pierwsze: relacje między prawą i lewą półkulą mózgu, gdzie półkula prawa ilustrowana jest przez ćwiartkę zieloną – z wymiarami innowacyjny i inicjujący – oraz niebieską z wymiarami wspierający i koordynujący. Półkulę lewą reprezentują ćwiartki złota – z wymiarami oceniający i szczegółowy – oraz czerwona z wymiarami wykonawczy i dominujący. Po drugie: relację między częścią przednią mózgu, czyli – korą ruchową (ćwiartki złota i zielona) i tylną częścią mózgu – korą czuciową (ćwiartki czerwona i niebieska).

Jakkolwiek obecna wiedza o koordynacji poszczególnych aktywności człowieka przez szereg obszarów rozproszonych (często również znacznie oddalonych od siebie) na mapie całego mózgu wskazuje na to, że jedna aktywność jest realizowana przez wiele ośrodków, takie narzędziowe odzwierciedlenie ma duży sens. Po pierwsze dlatego, że w teoretycznym i badawczym zapleczu PRISM zakotwiczona została już wiedza o tym, że lustrzana konstrukcja obu półkul mózgowych zapewnia realizację danej aktywności za pomocą różnych odpowiedzialności zlokalizowanych w obu półkulach narządu. Po drugie, mapa preferowanych zachowań poszczególnych osób obejmuje wszystkie osiem obszarów. Jedynie proporcja poszczególnych obszarów, ilustrowana na kole PRISM preferencją do poszczególnych zachowań, może być inna u danej osoby.

Wieloośrodkowość funkcji całego mózgu doskonale ilustruje doświadczanie muzyki przez mózg. A jest ono udziałem zarówno najstarszych struktur mózgu – jak móżdżek w pniu mózgu, układu limbicznego – nazywanego niekiedy mózgiem średnim, i ewolucyjnie młodszych struktur korowych. Móżdżek uczestniczy w reagowaniu emocjami na muzykę, ale także w przetwarzaniu ruchu związanego z muzyką, jak taniec i gra na instrumencie. Hipokamp ma swój udział w zapamiętywaniu muzyki, kontekstów, w których jest ona słyszana oraz w utrwalaniu doznań wywoływanych przez muzykę. Aktywowane są przez muzykę również poszczególne obszary korowe – kora wzrokowa odpowiada m.in. za czytanie nut, kora słuchowa za rozpoznawanie pierwszych dźwięków, ale również wychwytywanie tonacji i metrum, kora czuciowa za dotyk instrumentu, kora ruchowa za pełne spektrum ruchu – od wystukiwania rytmu, poprzez grę na instrumencie, aż po taniec. Doświadczenie muzyki wieńczy kora przedczołowa, która ma zdolność do integrowania oczekiwań wobec muzyki, zaprzeczania tym oczekiwaniom i ich potwierdzania. Na marginesie: przyglądając się wyglądowi móżdżku, łatwo można dojść do wniosku, że budową przypomina on cały mózg w pomniejszonej skali, podwieszony pod nowsze struktury całego organu. Stąd wyprowadzana jest jedna z hipotez mówiąca o tym, że postać oraz znaczący udział móżdżku w przetwarzaniu muzyki oznaczałyby, iż muzykowanie (pierwsze formy śpiewu, gra na prymitywnych instrumentach, tworzenie i słuchanie muzyki) było czynnością poprzedzającą posługiwanie się człowieka językiem. Czyż nie piękne przypuszczenie?

Serce narzędzia

Z neuroplastycznością jako elementem centralnym narzędzia wiążą się dwa – najważniejsze być może – potencjały jego zastosowania. Rola lub sytuacja powinny być punktem wyjścia dla udziału w badaniu PRISM Brain Mapping. Co więcej, powinna być to rola, której uczestnik właśnie doświadcza (ewentualnie doświadczał jako ostatniej, jeśli miejsce ma przerwa zawodowa). Również wówczas, gdy przygotowuje się do zmiany roli, gdyż potencjał roli obecnej (lub ostatniej) staje się kapitałem dla roli przyszłej. Całość procesu wymaga jednolitego podejścia do tego elementu na wszystkich trzech etapach pracy z PRISM – podczas wypełniania kwestionariusza PRISM, indywidualnego zapoznawania się z raportem i sesji informacji zwrotnej, obligatoryjnie udzielanej przez certyfikowanego praktyka PRISM. Całość procesu staje się tym samym rodzajem głębokiej refleksji, za pomocą której rozpoznawane są posiadane już zasoby do realizacji roli lub sytuacji. Zasoby te mają postać preferowanych zachowań ukazanych na czterostopniowej skali – od unikanych do intensywnych. Dostatecznie głęboka praca pozwala oglądać je w dwóch kontekstach: posiadanych zasobów i obszarów do rozwoju. Jedne i drugie od punktu diagnozy mogą być pogłębiane. Długoterminowo – poprzez rozwój potrzebnych zachowań na bazie doświadczeń (co stanowi elementarny składnik zmiany wykorzystującej neuroplastyczność). Krótkoterminowo – gdy czasu na wykształcenie preferencji nie ma, poprzez wchodzenie we współpracę z osobami, które potrzebną preferencję już posiadają.

Przypis:

* Barack Obama w przemówieniu z 2 kwietnia 2013 r., wygłoszonym w Waszyngtonie, podczas inauguracji programu Białego Domu BRAIN Initiative Annoucement.

Bibliografia:

R.M. Sapolsky, Zachowuj się. Jak biologia wydobywa z nas to, co najgorsze, i to, co najlepsze, tłum. P. Szymczak, Media Rodzina, 2022.

D.J. Levitin, Zasłuchany mózg. Co się dzieje w głowie, gdy słuchasz muzyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.

„Mózg. Zagadki twojego umysłu”, numer specjalny „National Geographic” nr 4, grudzień 2024–luty 2025,

Materiały dla praktyków PRISM, materiały trenerów PRISM (dzięki uprzejmości Małgorzaty Bory i Grzegorza Bory) oraz informacje z witryny internetowej prismbrainmapping.pl

Damian Sowa - Praktyk rozwoju – akredytowany coach i mentor, menedżer i menedżer projektu, praktyk PRISM Brain Mapping oraz członek European Mentoring & Coaching Council Poland

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Personel i Zarządzanie

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak założyć spółkę z o.o. z aktem notarialnym?

Umowa spółki z o.o. w formie aktu notarialnego jest konieczna, gdy wspólnicy zamierzają wprowadzić do umowy postanowienia, których dodanie nie jest możliwe w przypadku spółki z o.o. zakładanej przez S24. Dotyczy to m.in. sytuacji, w których wspólnicy zamierzają wnieść wkłady niepieniężne, wprowadzić obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych, zmienić zasady głosowania w spółce, uprzywilejować udziały co do głosu, czy do dywidendy.

W jaki sposób hakerzy wykorzystują e-maile do ataków? Mają swoje sposoby

Najpopularniejszą formą cyberataku jest obecnie phishing. Fałszywe wiadomości są coraz trudniejsze do wykrycia, bo cyberprzestępcy doskonale się wyspecjalizowali. Jak rozpoznać niebzepieczną wiadomość? Jak chronić swoją firmę przed cyberatakami?

Co nowego dla firm biotechnologicznych w Polsce? [WYWIAD]

Na co powinny przygotować się firmy z branży biotechnologicznej? O aktualnych problemach i wyzwaniach związanych z finansowaniem tego sektora mówi Łukasz Kościjańczuk, partner w zespole Biznes i innowacje w CRIDO, prelegent CEBioForum 2025.

Coraz trudniej rozpoznać fałszywe opinie w internecie

40 proc. Polaków napotyka w internecie na fałszywe opinie, wynika z najnowszego badania Trustmate.io. Pomimo, że UOKiK nakłada kary na firmy kupujące fałszywe opinie to proceder kwietnie. W dodatku 25 proc. badanych ma trudności z rozróżnieniem prawdziwych recenzji.

REKLAMA

To nie sztuczna inteligencja odbierze nam pracę, tylko osoby umiejące się nią posługiwać [WYWIAD]

Sztuczna inteligencja stała się jednym z największych wyścigów technologicznych XXI wieku. Polskie firmy też biorą w nim udział, ale ich zaangażowanie w dużej mierze ogranicza się do inwestycji w infrastrukturę, bez realnego przygotowania zespołów do korzystania z nowych narzędzi. To tak, jakby maratończyk zaopatrzył się w najlepsze buty, zegarek sportowy i aplikację do monitorowania wyników, ale zapomniał o samym treningu. O tym, dlaczego edukacja w zakresie AI jest potrzebna na każdym szczeblu kariery, jakie kompetencje są niezbędne, które branże radzą sobie z AI najlepiej oraz czy sztuczna inteligencja doprowadzi do redukcji miejsc pracy, opowiada Radosław Mechło, trener i Head of AI w BUZZcenter.

Lider w oczach pracowników. Dlaczego kadra zarządzająca powinna rozwijać kompetencje miękkie?

Sposób, w jaki firma buduje zespół i rozwija wiedzę oraz umiejętności swoich pracowników, to dzisiaj jeden z najważniejszych czynników decydujących o jej przewadze konkurencyjnej. Konieczna jest tu nie tylko adaptacja do szybkich zmian technologicznych i rynkowych, lecz także nieustanny rozwój kompetencji miękkich, które okazują się kluczowe dla firm i ich liderów.

Dziękuję, które liczy się podwójnie. Jak benefity mogą wspierać ludzi, firmy i planetę?

Coraz więcej firm mówi o zrównoważonym rozwoju – w Polsce aż 72% organizacji zatrudniających powyżej 1000 pracowników deklaruje działania w tym obszarze1. Jednak to nie tylko wielkie strategie kształtują kulturę organizacyjną. Często to codzienne, pozornie mało znaczące decyzje – jak wybór dostawcy benefitów czy sposób ich przekazania pracownikom – mówią najwięcej o tym, czym firma kieruje się naprawdę. To właśnie one pokazują, czy wartości organizacji wykraczają poza hasła w prezentacjach.

Windykacja należności. Na czym powinna opierać się działalność windykacyjna

Chociaż windykacja kojarzy się z negatywnie, to jest ona kluczowa w zapewnieniu stabilności finansowej przedsiębiorstw. Branża ta, często postrzegana jako pozbawiona jakichkolwiek zasad etycznych, w ciągu ostatnich lat przeszła znaczną transformację, stawiając na profesjonalizm, przejrzystość i szacunek wobec klientów.

REKLAMA

Będą duże problemy. Obowiązkowe e-fakturowanie już za kilka miesięcy, a dwie na trzy małe firmy nie mają o nim żadnej wiedzy

Krajowy System e-Faktur (KSeF) nadchodzi, a firmy wciąż nie są na niego przygotowane. Nie tylko od strony logistycznej czyli zakupu i przygotowania odpowiedniego oprogramowania, ale nawet elementarnej wiedzy czym jest KSeF – Krajowy System e-Faktur.

Make European BioTech Great Again - szanse dla biotechnologii w Europie Środkowo-Wschodniej

W obliczu zmian geopolitycznych w świecie Europa Środkowo-Wschodnia może stać się nowym centrum biotechnologicznych innowacji. Czy Polska i kraje regionu są gotowe na tę szansę? O tym będą dyskutować uczestnicy XXIII edycji CEBioForum, największego w regionie spotkania naukowców, ekspertów, przedsiębiorców i inwestorów zajmujących się biotechnologią.

REKLAMA