Termin przedawnienia rekompensaty za koszty odzyskiwania należności

Termin przedawnienia rekompensaty za koszty odzyskiwania należności
Istotą sprawy rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy było wyjaśnienie, w jakim terminie przedawnia się roszczenie o zapłatę rekompensaty za koszty odzyskiwania należności przewidziane w art. 10 ust. 1 z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (taka rekompensata – w zależności od wysokości odzyskiwanego długu może wynosić 40, 70 albo 100 euro, przeliczanego na złote według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne). Wątpliwości co do terminu przedawnienia takiej rekompensaty miał Sąd Okręgowy w Warszawie, który postanowił zwrócić się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego. W sprawie dłużnik dopuścił się opóźnienia i wierzyciel uzyskał prawo do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, jak również do omawianej rekompensaty. Zawarta między przedsiębiorcami umowa była jednak umową sprzedaży, z której roszczenia przedawniają się w terminie 2 lat, co wynika z 554 k.c. Z kolei żaden przepis nie reguluje szczególnego terminu przedawnienia dla rekompensaty. Wątpliwość pytającego sądu dotyczyła tego, czy okres przedawnienia wynoszący 2 lata (dla zawartej umowy sprzedaży) dotyczy także rekompensaty, czy też okres przedawnienia roszczenia o zapłatę rekompensaty jest inny.
W uchwale z 30 września 2021 r. (III CZP 37/20) Sąd Najwyższy przyjął:
„Termin przedawnienia roszczenia o rekompensatę za koszty odzyskiwania należności, opartego na art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (poprzednio pod nazwą: ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych; tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 118), określa art. 118 k.c.”
Termin przedawnienia roszczenia o rekompensatę wynosi w każdym przypadku 3 lata
Wspomniany przez Sąd Najwyższy art. 118 k.c. przewiduje ogólny termin przedawnienia roszczeń, który znajduje zastosowanie wtedy, gdy żaden inny przepis nie wskazuje na inny termin przedawnienia jakiegoś roszczenia. Zgodnie z art. 118 k.c. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Na podstawie zacytowanego art. 118 k.c. roszczenie o zapłatę rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w transakcjach handlowych – jako roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – wynosi 3 lata. Żaden inny przepis ustawy nie określa odmiennego terminu przedawnienia dla omawianej rekompensaty. Słusznie Sąd Najwyższy zaakcentował powyższą uchwałą, że roszczenie o zapłatę rekompensaty nie jest roszczeniem wynikającym z konkretnego typu umowy, ale roszczeniem przysługującym w transakcjach handlowych. Nie jest dlatego istotne, czy przedsiębiorcy zawierają umowę sprzedaży, umowę dostawy, umowę o dzieło czy jakąś umowę nienazwaną. Niezależnie, jaki termin przedawnienia prawo przewiduje dla takiej umowy, termin przedawnienia roszczenia o rekompensatę wynosi w każdym przypadku 3 lata.
Komentarz eksperta: Stanowisko zawarte przez Sąd Najwyższy nie budzi w mojej ocenie wątpliwości. Jako że ustawodawca nie przewidział odrębnego terminu przedawnienia dla rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w transakcjach handlowych, właściwe jest zastosowanie ogólnego terminu 3 lat dla roszczeń związanych z działalnością gospodarczą (zgodnie z art. 118 k.c.). Uzasadnienie uchwały nie jest jeszcze dostępne, a być może odpowie na inny problem, który być może Sąd Najwyższy rozpatrywał w tej sprawie. Mianowicie, czy wspomniana rekompensata ma akcesoryjny charakter czy niezależny od należności z transakcji handlowej. Trzeba pamiętać, że także na gruncie terminu przedawnienia odsetek ustawowych za opóźnienie Sąd Najwyższy wskazywał, że odsetki te przedawniają się zgodnie z art. 118 k.c., jednak z uwagi na ich akcesoryjny charakter, przedawnienie następuje najpóźniej w chwili przedawnienia należności głównej (tak np. w uchwale 7 sędziów SN z dnia 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/04). Być może Sąd Najwyższy kwestię tę również rozpatrywał i odniesie się do niej w pisemnym uzasadnieniu, skoro z opisu sprawy wynika, że termin przedawnienia dla należności głównej (z umowy sprzedaży) ulegał przedawnieniu.
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
Komentarze(0)
Pokaż: