Pomoc publiczna dla przedsiębiorcy

Problem istnienia, lub nie, pomocy publicznej jest jednym z bardziej skomplikowanych zagadnień prawnych. Nie można bowiem z góry określić, kiedy dochodzi do jej udzielenia. Dlatego każdy przypadek wsparcia przedsiębiorcy ze strony instytucji publicznych powinien być zbadany pod kątem tego, czy mamy do czynienia z pomocą publiczną, czy też nie.

Z pomocą publiczną mamy do czynienia na pewno wtedy, gdy są spełnione wszystkie poniższe warunki:

• transfer ze środków publicznych skutkuje przysporzeniem na rzecz określonego podmiotu, na warunkach korzystniejszych niż rynkowe,

• transfer jest selektywny, tzn. uprzywilejowuje określone podmioty lub wytwarzanie określonych dóbr,

• w efekcie transferu występuje lub może wystąpić zakłócenie konkurencji,

• transfer wpływa na wymianę gospodarczą między krajami członkowskimi.

Transfer musi być przekazywany przedsiębiorcy przez władze publiczne, m.in. urzędy i izby skarbowe, ministerstwa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, samorządy, Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz instytucje komercyjne, które na zlecenie władz państwowych przekazują firmom transfery publiczne (np. Bank Gospodarstwa Krajowego).

Pomocą publiczną mogą być nie tylko ulgi i bezzwrotne dotacje (również unijne), ale także preferencyjne kredyty i pożyczki, preferencyjne warunki sprzedaży, wynajmu lub dzierżawy majątku publicznego, gwarancje i poręczenia, a nawet pomoc doradcza czy szkoleniowa.

Pomocy publicznej nie stanowi natomiast transfer majątku czy środków finansowych na warunkach określonych w otwartym przetargu publicznym.

Pomoc publiczna może być dopuszczalna bądź niedopuszczalna. Dopuszczalna pomoc publiczna to:

1) pomoc wymieniona w Traktacie Wspólnotowym (a więc pomoc o charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom, pomoc mająca na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi, pomoc przyznawana gospodarce byłej NRD),

2) pomoc, która według Traktatu Wspólnotowego może być uznana za dopuszczalną (będzie to m.in. pomoc na rozwój regionów najsłabiej rozwiniętych, pomoc na ważne ogólnoeuropejskie projekty, pomoc na wspieranie kultury),

3) pomoc, którą Rada Europy na wniosek Komisji Europejskiej uzna za dopuszczalną.

W ostatnim przypadku uznanie pomocy za dopuszczalną może nastąpić na dwa sposoby.

Po pierwsze, KE ocenia propozycję programu pomocowego przedstawionego przez kraj członkowski oraz to, czy jest on dopuszczalny. Jest to tzw. notyfikacja Komisji Europejskiej. Programem pomocowym może być pomoc indywidualna dla konkretnego przedsiębiorcy i na określony cel albo program pomocowy określający zasady i będący podstawą wsparcia grupy przedsiębiorstw określonego rodzaju (np. małe i średnie firmy, firmy innowacyjne).