Pracownik musi wyrazić zgodę na niższą płacę

Niekorzystna dla pracownika zmiana warunków pracy lub płacy za porozumieniem stron wymaga zgodnego oświadczenia woli obu stron umowy. Porozumienie powinno więc zawierać wskazanie, jakie warunki ulegają zmianie, oraz określenie, że strony zgodnie wyrażają wolę na dokonanie takiej zmiany. Porozumienie zmieniające dla uniknięcia ewentualnych sporów najlepiej zawrzeć na piśmie.

Wystąpienie z propozycją zmiany treści umowy o pracę za porozumieniem stron stanowi ofertę zgodnej zmiany warunków pracy lub płacy, do której stosuje się odpowiednio - na podstawie art. 300 k.p. - przepisy kodeksu cywilnego (art. 66 i nast.). Podobnie wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 4 października 2000 r. (I PKN 58/00, OSNP 2002/9/211). Oznacza to, że pracownik może przyjąć ofertę pracodawcy pragnącego zmienić treść umowy o pracę w określonym terminie poprzez zwykłe wyrażenie na to zgody. Ważne, aby zgoda pracownika była uzewnętrzniona w sposób wyraźny - stanowi ją z reguły złożone pracodawcy wyraźne oświadczenie o przyjęciu jego propozycji. Zgoda pracownika może być wyrażona także w sposób dorozumiany - przez zachowanie pracownika świadczące o tym, że aprobuje propozycję pracodawcy.

Do zmiany treści umowy o pracę nie dochodzi tylko poprzez sam fakt zaprzestania wypłacania przez pracodawcę określonego składnika wynagrodzenia przy biernym zachowaniu się pracownika. Tak też wskazywał SN w wyroku z 17 stycznia 1997 r. (I PKN 62/96, OSNPiUS 1997/17/313). Zdaniem SN w zaprzestaniu wypłaty składnika wynagrodzenia nie można dopatrzyć się oferty pracodawcy zawarcia porozumienia z pracownikiem w tym zakresie, a w biernym zachowaniu (milczeniu) pracownika - zgody na pozbawienie go części wynagrodzenia. Pracownik może bowiem z różnych przyczyn nie reagować na niewypłacanie mu pewnego składnika wynagrodzenia i nie dochodzić jego zapłaty na drodze prawnej, aż do upływu okresu przedawnienia.

Oprócz wskazania zakresu zmian warunków umowy celowe jest też podanie daty, od kiedy nowe warunki mają obowiązywać. Jeśli zaś strony wprost nie określiły tego terminu, przyjmuje się, że zmiana treści umowy następuje w dacie zawarcia porozumienia.

Zaznaczyć należy, że jeśli pracownik oświadczyłby, że przyjmie ofertę niekorzystnych dla niego zmian z zastrzeżeniem jednak jej modyfikacji lub uzupełnienia, to wówczas uznać trzeba, że złożył on nową, swoją ofertę zmiany warunków pracy (art. 68 k.c. w zw. z art. 300 k.p.). Tej oferty pracodawca może jednak nie przyjąć.