REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ostatnie chwile państwowych przedsiębiorstw

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Tomasz Zalewski

REKLAMA

Przedsiębiorstwa państwowe zamienią się w spółki prawa handlowego. Pracownicy wprowadzą swoich przedstawicieli do rad nadzorczych i zarządów nowych spółek. Komercjalizacja firmy nie oznacza, że pracownicy szybko dostaną jej akcje, które mogą sprzedać.


Zbliża się do końca proces likwidacji przedsiębiorstw państwowych. Do 30 czerwca powinny zostać skomercjalizowane przedsiębiorstwa, których organem założycielskim jest minister skarbu państwa. Pozostałe, dla których organami założycielskim są inni ministrowie lub wojewodowie, muszą złożyć do 30 czerwca wnioski o przekształcenie ich w spółki prawa handlowego. O losie przedsiębiorstw państwowych przesądził Sejm uchwalając ustawę z dnia 12 maja 2006 roku o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz.U. z 2006 r. nr 107, poz. 721).

REKLAMA


28 lipca 2006 roku w chwili, gdy ustawa wchodziła w życie, funkcjonowało 15 przedsiębiorstw, dla których organem założycielskim był szef resortu skarbu i 264 przedsiębiorstwa, których organami założycielskimi były inne podmioty.


- Przedsiębiorstwa państwowe to relikt z minionego okresu. Nikt nie straci na tym, że proces komercjalizacji zostanie doprowadzony do końca. System zarządzania przedsiębiorstwem państwowym w dzisiejszych czasach okazał się nieefektywny. Trudno mówić o dobrych wynikach, jeżeli udział w podejmowaniu decyzji ma minister, dyrektor i związek zawodowy. Nieprzypadkowo mówi się o tym układzie Trójkąt Bermudzki - mówi profesor Jerzy Wratny z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych.


Proces przekształcania przedsiębiorstwa w państwowego w spółkę wiąże się jednak z obawami zatrudnionych w nich pracowników. Z reguły jednak na przekształceniach nikt nie traci.


- Prowadzimy różnego rodzaju szkolenia, udzielamy informacji i uspokajamy załogi przedsiębiorstw państwowych, które mają być przekształcone w spółki. Związkowcy wymieniają się doświadczeniami i szybko mogą podjąć działalność w radach nadzorczych spółek - mówi Anna Szczepańska z biura eksperckiego Komisji Krajowej NSZZ Solidarność.

Dalszy ciąg materiału pod wideo


Załoga w radzie nadzorczej

REKLAMA


Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę oznacza zakończenie działalności rady pracowniczej, której działalność i zakres kompetencji regulowała ustawa z dnia 25 września 1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego (Dz.U. nr 24, poz. 123 z późn. zm.). Do kompetencji stanowiących rady pracowniczej przedsiębiorstwa należy między innymi: uchwalenie oraz zmiana planu rocznego przedsiębiorstwa, przyjmowanie sprawozdania rocznego oraz zatwierdzanie bilansu, podejmowanie uchwał w sprawie inwestycji. Ponadto do wspomnianych kompetencji rady pracowniczej przedsiębiorstwa należy również podejmowanie uchwał w sprawach powołania i odwołania dyrektora przedsiębiorstwa.


Rada pracownicza przedsiębiorstwa ma prawo kontroli całokształtu działalności przedsiębiorstwa, ze szczególnym uwzględnieniem dbałości o racjonalną gospodarkę mieniem przedsiębiorstwa. Kontrola obejmuje między innymi zbadanie i ocenę wykonania zadań planowych oraz realizacji zawartych umów i porozumień, analizę sprawozdania rocznego i bilansu, właściwego wykorzystania zasobów pracy, prawidłowości gospodarki materiałowej i finansowej, ochrony środowiska, a w porozumieniu ze związkami zawodowymi - kontrolę przestrzegania norm pracy oraz dyscypliny pracy i płac.


Likwidacja rady pracowniczej nie oznacza jednak, że załoga straci dostęp do informacji i wpływ na działalność skomercjalizowanego przedsiębiorstwa. Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw stwarza możliwość wyboru przedstawicieli pracowników do rady nadzorczej. Pracownicy komercjalizowanego przedsiębiorstwa wybierają 2/5 składu rady. Przedstawiciele pracowników wybierani są w wyborach bezpośrednich odbywających się w przedsiębiorstwie.


- Trzeba pamiętać, że przedstawiciel pracowników zobowiązany jest do złożenia odpowiedniego egzaminu - mówi Sylwia Szczepańska z biura eksperckiego NSZZ Komisji Krajowej NSZZ Solidarność


Ponadto w spółkach powstałych w drodze komercjalizacji, a także po zbyciu przez Skarb Państwa ponad połowy akcji spółki, pracownicy wybierają jednego członka zarządu, jeżeli średnioroczne zatrudnienie wynosi powyżej 500 pracowników. Zazwyczaj ten członek zarządu jest odpowiedzialny za sprawy pracownicze.


Akcje pracownicze


Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę oznacza, że pracownicy otrzymają do 15 proc. akcji tej spółki. Spółka powstała w wyniku komercjalizacji, w terminie miesiąca od tego zdarzenia, wzywa uprawnionych pracowników do złożenia oświadczenia o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji. W okresie sześciu miesięcy od dnia komercjalizacji przedsiębiorstwa mogą oni złożyć pisemne oświadczenia o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji. Nie oznacza to jednak, że pracownicy natychmiast dostaną akcje, które będą mogli sprzedać. Fizyczne otrzymają je dopiero po prywatyzacji, czyli np. po sprzedaży choćby jednej akcji należącej do Skarbu Państwa.

należącej do Skarbu Państwa.


Bez zwolnień


Pracownicy komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego, z wyłączeniem dyrektora tego przedsiębiorstwa oraz pracowników zatrudnionych na podstawie powołania, stają się, z mocy prawa, pracownikami spółki.


W wyniku więc samej tylko komercjalizacji sytuacja pracowników nie ulega zmianie, stosunki pracownicze pozostają w mocy, z tym że pracodawcą będzie spółka utworzona w wyniku komercjalizacji.


- Sam fakt komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego nie powoduje zatem redukcji zatrudnienia. Może się jednak zdarzyć, że przy okazji przekształcania przedsiębiorstwa w spółkę zostanie podjęta decyzja o restrukturyzacji wiążącej się z redukcją zatrudnienia. W takim jednak przypadku będzie miała zastosowanie ustawa o zwolnieniach grupowych - podkreśla Agnieszka Jesiotr, radca prawny z Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy.


Nowa spółka stary układ

REKLAMA


Pracownicy przedsiębiorstw państwowych cieszą się z rozbudowanej sfery socjalnej i przywilejów określonych w okładach zbiorowych pracy. W związku z tym obawiają się, by proces komercjalizacji nie pozbawił ich prawa do dodatkowych świadczeń. Nie wiedzą, czy zobowiązania zaciągnięte przez przedsiębiorstwo państwowe będą przejęte przez spółkę, czy komercjalizację należy traktować jako przejście zakładu pracy.


Na ten temat wypowiadał się Sąd Najwyższy, jednak jego orzecznictwo w tym zakresie nie jest jednolite. Z jednej strony reprezentowany jest pogląd, że w wyniku komercjalizacji nie dochodzi do powstania nowego podmiotu, co oznacza, że komercjalizacja nie stanowi przejścia zakładu pracy - tak m.in. wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 maja 1992 roku, III CZP 49/92.


Zdaniem tego sądu jednoosobowa spółka Skarbu Państwa powstaje w wyniku transformacji przedsiębiorstwa państwowego jako państwowej osoby prawnej. Transformacja ta unormowana jest przepisami szczególnymi i charakteryzuje się między innymi tym, że: nie dochodzi tu ani do zmiany właściciela przedsiębiorstwa, ani zmiany właściciela kapitału; obok Skarbu Państwa nie pojawia się inny podmiot.


Z kolei w uchwale z dnia 2 czerwca 1995 roku, I PZP 16/95 Sąd Najwyższy stwierdził jednak, że przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę stanowi rodzaj przejścia zakładu pracy.


- Przychylając się do poglądu, że komercjalizacja może stanowić podstawę prawną przejścia zakładu pracy, uważam, że w przypadku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego w zakresie porozumień zbiorowych należy stosować przepisy dotyczące przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę. W szczególności spółka powstała w wyniku komercjalizacji, zgodnie z art. 2411 par. 1 k.p., przez okres jednego roku od dnia przejścia zakładu pracy ma obowiązek stosować względem przejętych pracowników postanowienia układu zbiorowego, którym ci pracownicy byli objęci przed przejściem - uważa Agnieszka Lechman-Filipiak, radca prawny w Kancelarii prawnej Linklaters.


Jej zdaniem po upływie roku wynikające z tego układu warunki umów o pracę lub innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy należy stosować do upływu okresu wypowiedzenia tych warunków. W tym czasie spółka może też zawrzeć nowy układ.

 


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

SKALA KOMERCJALIZACJI

Zgodnie z ustawą z dnia z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz.U. 2002. r. nr 171, poz. 1397 z późn. zm.), komercjalizacja polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego dokonuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa. Do 28 lutego 2007 r. skomercjalizowane zostały 1592 przedsiębiorstwa państwowe, w okresie styczeń - luty 2007 r. w spółki przekształcono pięć podmiotów państwowych. Kończący się proces komercjalizacji obejmie, między innymi kilkadziesiąt PKS, Państwowe Zakłady Lotnicze w Łodzi, Bydgoszczy i Warszawie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Kopalnię Soli w Wieliczce.


Tomasz Zalewski

tomasz.zalewski@nfor.pl

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rewolucyjne zmiany w prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowego rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (KPiR), co oznacza, że już od 1 stycznia 2026 r. zmieni się sposób ich prowadzenia.

Kryzys się skończył, inflacja wyhamowała, a mimo to kradzieży sklepowych jest coraz więcej

Kradzieże w sklepach wciąż są dla branży handlowej wielkim problemem. Choć kryzys się skończył, inflacja wygasa, złodzieje nie rezygnują. Kradną nie tylko kosmetyki czy alkohole - na handel, ale nadal na dużą skalę przedmiotem kradzieży są artykuły spożywcze.

Branża budowlana: mimo działań prewencyjnych liczba wypadków przy pracy nie chce spadać

Brokerzy ubezpieczeniowi alarmują> Firmy budowlane nieraz bagatelizują skalę oraz prawdopodobieństwo wypadków i zawierają ubezpieczenia OC działalności z niskimi sumami gwarancyjnymi i limitami. Tymczasem rośnie liczba wypadków ze skutkiem śmiertelnym.

Rząd opóźnia obowiązek raportowania ESG. Raportowanie dopiero od 2028 i 2029 r. [projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów]

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy odraczający o dwa lata obowiązek raportowania ESG dla firm. Nowe przepisy mają ograniczyć biurokratyczne obciążenia i dać przedsiębiorcom więcej czasu na dostosowanie się do unijnych regulacji.

REKLAMA

Jak założyć klub fitness lub siłownię? [Poradnik eksperta]

Obecnie w Polsce działa ponad trzy tysiące siłowni i klubów fitness, z czego przeważająca większość funkcjonuje w ramach większych sieci. Dbanie o zdrowie i kondycję fizyczną stało się globalnym i nieprzemijającym trendem, co można zawdzięczać m.in. influencerom z branży fitness (trenerom i instruktorom).

Dlaczego Polacy nie ufają zagranicznym sklepom online? [Raport]

Zagraniczne firmy napotykają na poważną barierę na polskim rynku e-commerce – brak zaufania. Aż 2/3 Polaków unika zakupów w zagranicznych e-sklepach z obawy o zwroty, reklamacje i autentyczność produktów. Kluczową rolę w decyzjach zakupowych odgrywają opinie innych klientów. Pokonanie tej nieufności to klucz do sukcesu w polskim e-handlu.

Rząd podwyższy w 2026 r. płacę minimalną tylko o wskaźnik inflacji - przedsiębiorcy chwalą takie rozwiązanie, dlaczego

Płaca minimalna w 2026 roku wzrośnie o 140 złotych brutto do kwoty 4806 złotych. To mniejszy wzrost niż w minionych latach, ale przedsiębiorcy przyznają, że jest to kompromis pomiędzy możliwościami przedsiębiorców, a oczekiwaniami pracowników.

Szczęście i spełnienie może iść w parze

Rozmowa z dr Mary E. Anderson, autorką książki „Radość osiągania” – o tym, jak być szczęśliwym wysoko efektywnym człowiekiem.

REKLAMA

Ludzie wciąż listy piszą, ale polecone wysyłają głównie urzędy. Rynek pocztowy w Polsce ma się dobrze

Jednak główną siłą napędową pozostają wciąż usługi kurierskie, które odpowiadają za 73,3 proc. wartości rynku i 56,5 proc. jego wolumenu. Mimo dominacji tego segmentu, istotną rolę wciąż odgrywają przesyłki listowe.

Miód podrożeje, bo prawo wymaga zmiany etykiet na słoikach a to kosztuje

Równo za rok na sklepowych półkach pojawią się nowe etykiety miodu, wynikające z przyjętej unijnej dyrektywy. Wprowadzają one niepozorną, ale mogącą narobić sporo zamieszania zmianę. Jednocześnie nielegalny handel miodem rozwija się niemal bez nadzoru.

REKLAMA