Likwidację może dokończyć tylko likwidator

W listopadzie 2001 r. zawarto umowę zawiązująca spółkę z o.o., której udziałowcami i członkami zarządu byli Zbigniew W. i Bartosz W. Spółkę wpisano do Krajowego Rejestru Sądowego, a wspólnicy objęli odpowiednio 502 udziały i 180 udziałów. Zbigniew W. pokrył swoje aportem – nieruchomością w R., po czym spółkę wpisano do księgi wieczystej jako właściciela nieruchomości. Po pewnym czasie Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników zdecydowało, że spółkę rozwiązuje. 30 kwietnia 2004 r. zapadła uchwała Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników kończąca likwidację i zatwierdzająca sprawozdanie finansowe na dzień zakończenia likwidacji. Zdecydowano także o złożeniu wniosku o wykreśleniu spółki z rejestru. Sąd rejonowy prawomocnym postanowieniem wykreślił spółkę mimo że likwidacją nie został objęty cały majątek, bo nadal figurowała w księdze wieczystej. W tej sytuacji wspólnicy złożyli wniosek o uchylenie postanowienia o wykreśleniu z rejestru, ale został on oddalony. Zbigniew i Bartosz W. wnieśli na to postanowienie zażalenie, ale ono również zostało oddalone. Sąd II instancji uznał bowiem, podzielając pogląd części doktryny, że gdy spółka wykreślona z rejestru posiada jeszcze majątek, trzeba wystąpić do sądu o ustanowienie dla tego majątku kuratora.

W kwietniu 2006 r. bracia złożyli taki wniosek do sądu rodzinnego opiekuńczego, jednak sąd go oddalił. Stwierdził, że nie ma w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym przepisu pozwalającego na ustanowienie kuratora dla nieruchomości. Nie można też zastosować art. 42 par. 1 kodeksu cywilnego, bo dotyczy on ustanowienia kuratora dla osoby prawnej, która nie może prowadzić swoich spraw z powodu braku powołanych do tego organów. Natomiast w tej sprawie osoba prawna już nie istnieje, gdyż została wykreślona z rejestru. Wnioskodawcy odwołali się od tego postanowienia. W apelacji podnosili, że mimo iż majątek spółki należy do nich, mają istotne trudności w wykazaniu tytułu własności. Nie można też tolerować sytuacji, w której właścicielem ujawnionym w księdze wieczystej jest nieistniejąca osoba prawna.

Przy rozpatrywaniu apelacji sąd stwierdził, że w sprawie pojawiło się istotne zagadnienie prawne, które przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Pytanie brzmiało: czy w przypadku, gdy po likwidacji i wykreśleniu z rejestru spółki z o.o. okaże się, że istnieje należący do niej majątek, który nie został objęty likwidacją, dopuszczalne jest ustanowienie na podstawie stosowanych w drodze analogii art. 666 kodeksu postępowania cywilnego kuratora dla ujawnionego majątku, bądź na podstawie art. 184 par. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego kuratora dla spółki.