Komu ZUS potwierdza wysokość zarobków na podstawie własnej dokumentacji

Mimo że do ustawowego terminu zakończenia akcji zbierania kapitału początkowego zostało zaledwie 3,5 miesiąca, to jednak wielu pracodawców nie pomogło swoim pracownikom w rozliczeniu ze starym systemem emerytalnym. Pracodawcy są bowiem zobowiązani do skompletowania dokumentacji umożliwiającej ustalenie kapitału początkowego dla pracowników, za których jako płatnicy składek przekazują do ZUS imienne raporty miesięczne.

Obowiązki pracodawcy

Do obowiązków pracodawcy należy również:

• poinformowanie ubezpieczonego o posiadanej dokumentacji,

• przyjęcie dokumentacji od ubezpieczonego, zabezpieczenie jej i przesłanie do organu rentowego,

• udzielenie informacji o innych miejscach przechowywania dokumentacji służącej do ustalenia kapitału początkowego.

Pracodawca powinien udostępnić pracownikom druki do wypełnienia:

• wniosek o ustalenie kapitału początkowego – druk ZUS Kp-1,

• kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych – druk ZUS Rp-6.

Równocześnie pracodawca jest zobowiązany do wystawienia dokumentów niezbędnych do ustalenia kapitału początkowego dla pracowników urodzonych po 31 grudnia 1948 r. aktualnie zatrudnionych, a także dla byłych pracowników. Powinno być to zaświadczenie potwierdzające okres zatrudnienia albo zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku ZUS Rp-7.

Po przyjęciu dokumentów od pracowników pracodawca zabezpiecza je i przekazuje do ZUS (do najbliższej jednostki organizacyjnej oddziału, inspektoratu, biura terenowego).

Wraz z przekazywaną dokumentacją wskazane jest sporządzenie listy osób, których dokumentacja jest przekazywana do ZUS. Na liście tej należy podać dane identyfikacyjne pracodawcy (NIP, REGON). Lista powinna zawierać podstawowe dane identyfikacyjne pracownika, tj. nazwisko i imię, datę urodzenia lub numer PESEL albo inny identyfikator (NIP, seria i numer dowodu tożsamości lub paszportu). Jeżeli dla niektórych pracowników dokumentacja nie została skompletowana, pracodawca podaje liczbę osób, dla których jeszcze nie zostały skompletowane wnioski, oraz wskazuje termin ich przekazania. ZUS na podstawie otrzymanej dokumentacji ustala i wydaje decyzję w sprawie kapitału początkowego. Organem właściwym do wydania decyzji jest ten oddział ZUS, na terenie którego wnioskodawca (ubezpieczony) jest zameldowany na pobyt stały. Po sprawdzeniu dokumentów ZUS zwraca ubezpieczonemu oryginały dokumentów, z wyjątkiem zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (na druku ZUS Rp-7).

ZUS sam potwierdzi

ZUS na podstawie własnej dokumentacji może potwierdzić okresy podlegania ubezpieczeniu, okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne sprzed 1999 roku oraz wysokość podstawy wymiaru składek, m.in.:

• osobom, które były zatrudnione w gospodarstwach domowych i przy obsłudze prywatnych domów mieszkalnych – za okres od 1 lipca 1970 r.,

• pracownikom nieuspołecznionych zakładów pracy, a od 1 stycznia 1990 r. pracownikom zakładów pracy zatrudniających nie więcej niż 20 pracowników,

• osobom, które prowadziły działalność na własny rachunek i osobom z nimi współpracującym,

• osobom, które wykonywały wolny zawód,

• rzemieślnikom – od 1 lipca 1965 r.,

• właścicielom taksówek od 1 marca 1970 r. prowadzącym działalność handlowo-usługową – od 25 sierpnia 1973 r.,

• twórcom i artystom objętym zaopatrzeniem emerytalnym twórców – od 1 stycznia 1974 r.,

• adwokatom wykonującym zawód indywidualnie poza zespołem – od 27 czerwca 1984 r.,

• duchownym od 1 lipca 1989 r.

Jednak aby ZUS mógł potwierdzić okresy podlegania ubezpieczeniu, okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne oraz podstawę wymiaru składek, ubezpieczeni muszą podać okres pracy, nazwę zakładu pracy lub nazwisko pracodawcy i adres b. miejsca pracy oraz NKP (Numer Konta Płatnika). W przypadku, jeśli osoba ubiegająca się o ustalenie kapitału początkowego była zatrudniona w spółce cywilnej, konieczne jest podanie nazwy spółki oraz imiona i nazwiska wspólników. Natomiast osoby, które same prowadziły działalność gospodarczą lub współpracowały przy jej prowadzeniu lub wykonują wolny zawód, muszą podać okres prowadzenia działalności i adres, pod którym zarejestrowane było prowadzenie działalności, oraz NKP.

Bez pośrednictwa pracodawcy

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami duża grupa osób ma prawo składać wnioski o ustalenie kapitału początkowego wraz z dokumentami bezpośrednio w jednostce organizacyjnej ZUS najbliższej miejsca zamieszkania.

Bez pośrednictwa pracodawcy kompletują wnioski o ustalenie kapitału początkowego osoby:

• wykonujące umowę zlecenia lub umowę agencyjną,

• zatrudnione u osoby fizycznej, która nie wypłaca zasiłków chorobowych,

• współpracujące z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność albo wykonującą umowę agencyjną lub umowę zlecenia,

• pobierające z powiatowego urzędu pracy zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium,

• pobierające z pomocy społecznej zasiłki stałe lub gwarantowane zasiłki okresowe,

• mieszkające za granicą, które nie są objęte obecnie ubezpieczeniem społecznym w Polsce,

• same opłacające składki na własne ubezpieczenie emerytalne niepozostające w ubezpieczeniu.

PRZYKŁAD

Ustalenie wysokości kapitału początkowego

Księgowa rozpoczęła pracę zawodową w 1984 roku. Wcześniej przez 5 lat studiowała. W 1991 i 1992 roku ponownie studiowała. W 1993 roku pracowała na etacie przez dwa miesiące. Do pracy zawodowej spowodowanej przerwą mającą związek z nauką powróciła w 1994 roku. Po analizie przekazanych przez ubezpieczoną dokumentów, organ rentowy uznał, że okresy: