Stracą klienci o niskich dochodach

W Polsce z usług bankowych korzysta średnio co drugi dorosły obywatel – znacznie mniej niż w „starych” krajach unijnych. Zadłużamy się znacznie mniej chętnie niż np. Francuzi czy Niemcy, ale nie dlatego, by uzyskanie i spłacanie kredytu bankowego było obecnie zbyt trudne – tylko 6 proc. chętnych odmówiono udzielenia kredytów.

Eksperci Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce ostrzegają, że w przypadku wprowadzenia w życie przepisów o maksymalnych odsetkach, nad którymi obecnie pracuje Sejm, grupa ta znacznie się powiększy. Zdaniem prof. Małgorzaty Zaleskiej z Katedry Bankowości SGH, sprawy takie, jak wysokość oprocentowania, prowizja, opłaty nie powinny być regulowane w drodze ustawy, lecz powierzone mechanizmom rynkowym. To w głównej mierze wzrost konkurencji, a nie wprowadzanie maksymalnych odsetek determinuje ceny kredytów. Argumenty przeciw wprowadzeniu maksymalnych limitów odsetek od kredytów są poważne. Jak pokazują doświadczenia krajów, w których takie przepisy wprowadzono – Francji i Niemiec – konsekwencje poniosą przede wszystkim mniej zamożni. I tak:

– Sektory bankowe, w których wprowadzono maksymalne odsetki od kredytów, charakteryzują się mniejszą różnorodnością produktów i usług kredytowych niż tam, gdzie regulacje takie nie występują. Wąska oferta ogranicza dostępność do niej zwłaszcza gospodarstw domowych o niskich dochodach. Kredytobiorcy dokonują wówczas wyboru zastępczych produktów finansowych, także w szarej strefie, co znacznie ją poszerza.

– Kredytodawcy działający w krajach, które wprowadziły limity, ustanowili procedury znacznie ograniczające dostęp do nich klientom o tzw. wysokim ryzyku.

– Z rynków, na których obowiązują limity, wycofują się instytucje kredytujące. W dobie globalizacji łatwe jest przenoszenie działalności bankowej z krajów objętych restrykcyjnym prawodawstwem do krajów charakteryzujących się „przyjaznymi” przepisami prawnymi.

– Najczęstszym sposobem „omijania” tak restrykcyjnych przepisów jest zmniejszenie udziału odsetek w całkowitej cenie kredytu. Kredyty charakteryzują się wtedy niskimi odsetkami i wysokimi opłatami dodatkowymi, pobieranymi często z góry. Co więcej, klienci są bardziej narażeni na opłaty karne.

– Kredytobiorcy, którzy nie są w stanie spłacić kredytu w terminie, narażeni są na wyższe sankcje (do ogłoszenia upadłości włącznie) w krajach, które wprowadziły te rozwiązania niż tam, gdzie takich przepisów nie ma.