Polski sprzeciw

Problem w tym, że z uwagi na nieprecyzyjnie sformułowane przepisy dyrektywy może dojść do patentowania programów komputerowych, czego bardzo obawiają się małe i średnie firmy.

Polska jest jednym z kilku krajów, które mają uwagi do przyjęcia dyrektywy w proponowanej wersji, dlatego zgłosiła do jej projektu zasadnicze zastrzeżenia. O co chodzi? O to, że – jak twierdzą fachowcy – „pod płaszczykiem” patentowania wynalazków realizowanych za pomocą komputera kryje się w rzeczywistości możliwość patentowania programów komputerowych jako takich. Nasze prawo własności przemysłowej nie zezwala na to, można jednak patentować rozwiązania techniczne użyte w programie komputerowym. Na patentowanie programów komputerowych nie zezwala także Konwencja o udzielaniu patentu europejskiego. Mimo to Europejski Urząd Patentowy (przypominamy, że nie jest to instytucja UE) udzielił do tej pory ponad 30 tysięcy patentów na programy komputerowe przede wszystkim firmom amerykańskim – mimo że uparcie twierdzi, iż tego nie robi, bo patentuje tylko wynalazki realizowane za pomocą komputera. Może to dziwić, ponieważ Alain Pompidou, prezes Europejskiego Urzędu Patentowego, podziela pogląd przeciwników patentowania programów komputerowych jako takich. Czym innym jest natomiast opatentowanie rozwiązania technicznego użytego w tym programie. Prezes EUP uważa, że właśnie to powinno się patentować, w przeciwnym razie zablokowany zostanie rozwój innowacyjności.

Znawcy tematu zwracają uwagę, że jeden program może zawierać wiele rozwiązań technicznych, z których każde może być zgłoszone do opatentowania. Ale żaden informatyk nie analizuje tego oddzielnie, tylko dokonuje zgłoszenia jako całości. Ponieważ patentów udziela się na rozwiązania techniczne, a programy komputerowe do nich nie należą, trzeba technikę jakoś dokleić i tak się właśnie robi. W Polsce, zresztą także w wielu innych krajach europejskich, rozwiązania techniczne należą do sfery własności przemysłowej, dlatego są chronione patentami. Natomiast programy komputerowe jako takie należą do sfery własności intelektualnej i chronione są prawem autorskim. Skąd zatem całe zamieszanie? Chyba początek swój ma w tym, że nie ma pozytywnej definicji wynalazku. Negatywna definicja mówi, że „wynalazkiem nie jest...” i w wyliczance, która potem następuje, wymienia programy komputerowe. Określa je jako wytwór zabawy intelektualnej matematyką, organizacją i informatyką bez dotykania techniki. Trzeba bowiem odróżniać komputer, który jest urządzeniem technicznym, od sposobu realizacji za jego pomocą tzw. algorytmów, które należą do sfery matematyki, a nie techniki.