Spółka cywilna w prawie niemieckim

§ 705 BGB* stanowi: „Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się wzajemnie do osiągnięcia wspólnego celu  w sposób przewidziany w umowie, w szczególności przez wniesienie ustalonych przez umowę wkładów”.

Spółka cywilna może być, inaczej niż w Polsce, utworzona również do celów niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Na marginesie: spółka z o.o. może być utworzona również w celu niezwiązanym z prowadzeniem działalności gospodarczej czy handlowej. 

Spółka cywilna należy - jako ich model - do spółek osobowych. Do spółek osobowych należą także m.in. jawna spółka handlowa (offene Handeslsgesellschaft), spółka komandytowa, partnerska itd.

Kryterium rozróżnienia między spółkami osobowymi a korporacjami ( stowarzyszeniami **) jest sposób organizacji spółki. Pojęcia korporacja i stowarzyszenie są synonimami

Modelem korporacji jest stowarzyszenie zarejestrowane uregulowane w  § 21-54 BGB. Korporacjami są m.in. spółki z o.o., spółki akcyjne itd.

Zobacz również: Osobista odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. w Niemczech

W przeciwieństwie do korporacji  spółka cywilna bazuje na małej ilości wspólników  i połączenie wspólników opiera się na wzajemnym osobistym zaufaniu.  

Problemy stwarza czasami rozgraniczenie spółki cywilnej od  wspólnoty w częściach ułamkowych ( § 741 BGB).

Rolnicy A i B kupują do wspólnego użytku traktor. Powstaje pytanie, czy wspólne nabycie rzeczy prowadzi do powstania spółki cywilnej.  Przyjęcie utworzenia spółki- w przeciwieństwie do wspólnoty - prowadzi do tego, że żaden z rolników nie jest uprawniony do zbycia swojego wkładu.

§ 719 ust. 1 BGB brzmi: „Wspólnik nie może rozporządzać swoim udziałem  w majątku spółki ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku; on nie jest uprawniony do żądania podziału.”.

Przyjmuje się w praktyce , że samo posiadanie i administrowanie rzeczą ,nie prowadzi jeszcze do utworzenia spółki, chyba że nabywcy wyraźnie ustanowili dla wspólnego używania formę spółki cywilnej.

Spółka cywilna przekształca się  automatycznie – bez wpisu do rejestru handlowego - w jawną spółkę handlową OHG), jeżeli rozszerzy swoją działalność handlową w znacznym stopniu

Niemieckie prawo spółek przewiduje co do ich form zasadę  numerus clausus.

Oznacza to, że osoby tworzące spółkę mogą korzystać tylko z  tych form spółek, które przewidziane są przez ustawę. Nie narusza to zasady wolności umów, ponieważ przepisy prawne regulujące wewnętrzną organizację  poszczególnych form spółek mają w większości charakter dyspozytywny, a więc względnie obowiązujący.