REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Subsydiarna odpowiedzialność wspólników spółki jawnej w praktyce

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Przemysław Mańko

REKLAMA

Subsydiarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jawnej polega na tym, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Nie ma jednak przeszkód, aby wierzyciel pozwał w jednym pozwie jednocześnie spółkę i jej wspólników. Ma to istotne znaczenie praktyczne w kwestii zabezpieczenia roszczeń wierzyciela. 

Jeśli natomiast wierzyciel pozwie tylko spółkę, a egzekucja z jej majątku będzie bezskuteczna, nie musi ponownie procesować się ze wspólnikami; wystarczy, że złoży wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wyroku przeciwko spółce w stosunku do nich.

REKLAMA

 

Jak odpowiadają wspólnicy

REKLAMA

Spółka jawna stanowi obecnie jedną z popularniejszych form prowadzenia działalności w Polsce. Wynika to m.in. z faktu, że stosunkowo łatwo jest założyć taką spółkę, bez konieczności obecności u notariusza, nie jest też wymagany żaden kapitał zakładowy. Wspólnicy powinni jednak pamiętać, że każdy z nich odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami i ze spółką (art. 22 § 2 k.s.h.), przy czym, zgodnie z art. 31 § 1 k.s.h., egzekucja wobec wspólników może być skierowana dopiero po uprzednim wykazaniu bezskuteczności egzekucji z majątku samej spółki (subsydiarna odpowiedzialność wspólników). Kwestię subsydiarności bada się na etapie nadawania wyrokowi tzw. klauzuli wykonalności. Subsydiarna odpowiedzialność wspólników nie dotyczy natomiast zobowiązań powstałych przed wpisem spółki do rejestru, bo wówczas, tak naprawdę, nie ma jeszcze spółki jawnej (ta powstaje dopiero w momencie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego - art. 251 § 1 k.s.h.). Przepis art. 251 § 2 k.s.h. przewiduje natomiast odpowiedzialność osób, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru - za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają one solidarnie.

REKLAMA

Odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za jej zobowiązania ma więc charakter osobisty, nieograniczony i solidarny (pomiędzy wspólnikami oraz ze spółką), ale jednocześnie subsydiarny w zakresie egzekucji. Subsydiarność odpowiedzialności wspólników spółki rzutuje nie na powinność świadczenia przez wspólników, ale na kolejność zaspokojenia wierzyciela z określonych mas majątkowych. Wspólnicy spółki jawnej odpowiedzą za jej długi dopiero wtedy, gdy egzekucja z jej majątku nie powiedzie się. Nie stoi to jednak na przeszkodzie temu, by wierzyciel skierował sprawę do sądu również przeciwko wspólnikom, niemniej jednak ich majątek będzie zagrożony dopiero wówczas, gdy zostanie stwierdzona bezskuteczność egzekucji z majątku spółki. Solidarna odpowiedzialność spółki jawnej i jej wspólników za zobowiązania tej spółki jest solidarnością dłużników w rozumieniu art. 366 § 1 k.c. Oznacza to, że kilku dłużników (spółka jawna i jej wspólnicy) może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Wierzyciel spółki jawnej może więc żądać zapłaty zarówno od samej spółki, od spółki i wszystkich jej wspólników lub od spółki i jednego z jej wspólników. To, w stosunku do kogo skieruje swoje roszczenie, zależy od jego uznania. Z praktycznego punktu widzenia, chcąc uzyskać zabezpieczenie na majątku wspólnika, wierzyciel powinien jednocześnie ze spółką pozwać również i jego. Wspólnik bądź wspólnicy, którzy spłacili wierzyciela, mogą domagać się od pozostałych wspólników zwrotu uiszczonego świadczenia w częściach przypadających na poszczególnych wspólników - decydująca będzie tu, zawarta w umowie spółki jawnej, klauzula o udziale w stratach spółki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak czytamy w uchwale Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2010 r. (sygn. akt I CSK 453/09, niepublikowana): (...) współodpowiedzialność za długi spółki jawnej jest zarazem solidarna (art. 22 § 2 k.s.h.) i subsydiarna (art. 31 § 1 k.s.h.). Subsydiarność wyznacza kolejność zaspokojenia roszczeń, natomiast solidarność występuje wówczas, gdy nie ma różnej kolejności zaspokojenia. Ze względu na samodzielną podmiotowość spółki jawnej trzeba stwierdzić, że w pierwszej kolejności to ta spółka odpowiada za długi. W konsekwencji wspólnicy odpowiadają za jej długi dopiero wtedy, gdy powstaje bezskuteczność egzekucji z majątku spółki (art. 31 § 1 k.s.h.). Subsydiarność ma zatem pierwszeństwo przed solidarnością. Inaczej mówiąc, zastosowanie zasady subsydiarności wyznacza chwilę, od której odpowiedzialność jest solidarna. Oznacza to, że wierzyciel najpierw może dochodzić zaspokojenia wyłącznie od spółki. W pierwszym etapie, mimo istnienia solidarnej odpowiedzialności wspólników, nie ma możliwości skutecznego dochodzenia od nich świadczenia, chociaż, zgodnie z art. 31 § 2 k.s.h., przepis § 1 tego artykułu dotyczący odpowiedzialności subsydiarnej nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Pozwala to w szczególności na zabezpieczenie powództwa.

Warto wiedzieć, że jeżeli pozew wniesiono wyłącznie przeciwko spółce jawnej, wytaczanie osobnego powództwa przeciwko wspólnikom nie jest konieczne. Zgodnie bowiem z art. 7781 k.p.c. tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna. Przepis ten przewiduje tzw. rozszerzoną prawomocność materialną wyroku. Rozszerzona prawomocność oznacza, że wierzyciel, w określonych ustawowo przypadkach, może uzyskać tytuł wykonawczy przeciwko innym osobom niż wymienione w tytule egzekucyjnym. A zatem, wierzyciel posiadający wyrok przeciwko spółce może wnosić o nadanie klauzuli wykonalności i może uzyskać tytuł wykonawczy przeciwko wspólnikom, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki, bez prowadzenia przeciwko nim procesu, a wyłącznie po wykazaniu przesłanek wymienionych w art. 7781 k.p.c.

Przykład

Spółka jawna zawarła umowę sprzedaży ze spółką z o.o., na podstawie której nabyła towary, za które zobowiązała się zapłacić 80 000 zł. Wymagana należność nie została jednak uiszczona, co zmusiło spółkę z o.o. do wystąpienia do sądu z pozwem o zapłatę przeciwko spółce jawnej. Sąd zasądził na rzecz spółki z o.o. żądaną kwotę. Przede wszystkim egzekucja została skierowana do majątku spółki. Komornik umorzył jednak postępowanie egzekucyjne z uwagi na to, że spółka nie posiada majątku wystarczającego na zaspokojenie wierzyciela-spółki z o.o. W tej sytuacji egzekucja będzie prowadzona z majątku wspólników, po nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko nim na podstawie art. 7781 k.p.c.

Trzeba jednak zauważyć, że jednoczesne wytoczenie powództwa przeciwko spółce i jej wspólnikom może być korzystne dla wierzyciela z praktycznego punktu widzenia. Dzieje się tak zwłaszcza w sytuacji, gdy obawia się on, że wspólnik spółki jawnej w sposób niekorzystny dla wierzyciela rozporządzi swoim majątkiem w czasie, kiedy będzie prowadzone postępowanie przeciwko spółce. Wytoczenie powództwa także przeciwko wspólnikowi pozwala na uzyskanie zabezpieczenia roszczenia na jego majątku osobistym. W tym celu wierzyciel powinien w pozwie złożyć stosowny wniosek o zabezpieczenie. Wniosek taki musi spełniać wymogi przewidziane w k.p.c. (art. 730 i nast. k.p.c.). Zgodnie z art. 7301 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Więcej w miesięczniku Prawo Spółek - Zamów prenumeratę >>

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Spółek

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Relaks nie jest dla słabych. Dlaczego liderom tak trudno jest odpoczywać?

Wyobraź sobie, że siedzisz z kubkiem ulubionej herbaty, czujesz bryzę morską, przymykasz oczy, czując promienie słońca na twarzy i… nie masz wyrzutów sumienia. W twojej głowie nie pędzi pendolino tematów, kamieni milowych i zadań, które czekają w kolejce do pilnej realizacji, telefon służbowy milczy. Brzmi jak science fiction? W świecie liderów odpoczynek to często temat tabu, a relaks – luksus, na który prawdziwy przywódca nie może sobie pozwolić. Uważam, że to już najwyższy czas, abyśmy przestali się oszukiwać i zaczęli zadawać niewygodne pytania dotyczące relaksu – przede wszystkim sobie - powiedziała Dyrektorka zarządzająca, dyrektorka Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w KIR Dorota Dublanka.

Polscy wykonawcy działający na rynku niemieckim powinni znać VOB/B

VOB/B nadal jest w Niemczech często stosowanym narzędziem prawnym. Jak w pełni wykorzystać zalety tego sprawdzonego zbioru przepisów, minimalizując jednocześnie ryzyko?

BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

REKLAMA

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

REKLAMA

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

REKLAMA