REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Uchylenie uchwały o wyłączeniu prawa do dywidendy

Mikołaj Barczak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kto podejmuje uchwałę o podziale zysku w spółce? Czy sąd może badać zasadność uchwał o podziale zysku? Kto może wnieść pozew o uchylenie uchwały wyłączającej prawo do dywidendy?

Jednym z podstawowych obowiązków zgromadzenia wspólników spółki z o.o. oraz walnego zgromadzenia jest powzięcie uchwały dotyczącej sposobu podziału wypracowanego zysku (art. 231 § 2 oraz art. 395 § 2 k.s.h.). Jednym ze sposobów podziału zysku może być jego pozostawienie w spółce, co wiąże się z wyłączeniem prawa wspólników do dywidendy (np. przez przeznaczenie zysku na zwiększenie kapitału rezerwowego). Rozwiązanie to może jednak w pewnych wyjątkowych przypadkach prowadzić do naruszenia uprawnienia wspólników do udziału w zysku.

REKLAMA

Swoboda decyzyjna wspólników

Zgodnie z art. 191 k.s.h. wspólnik nabywa prawo do udziału w zysku rocznym, jeżeli wynika on ze sprawozdania rocznego spółki oraz został przeznaczony do podziału w całości lub stosownej części uchwałą zgromadzenia wspólników. Tożsame rozwiązanie dotyczy spółki akcyjnej (art. 347 k.s.h.).

PRZYKŁAD

REKLAMA

Uchwała zgromadzenia wspólników nie zawiera postanowienia dotyczącego przeznaczenia zysku rocznego netto na dywidendę dla wspólników. W takim wypadku wspólnicy nie mogą się domagać wypłaty dywidendy. Dla powstania roszczenia wspólnika niezbędne jest bowiem zawarcie w uchwale zgromadzenia wspólników zapisu dotyczącego przeznaczenia zysku na dywidendę. Brak takiego postanowienia oznacza, że wspólnicy nie nabywają prawa do jej otrzymania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje przy tym pogląd, że wspólnikom (tak jak i akcjonariuszom), podejmującym uchwałę o zaniechaniu wypłat dywidendy z uwagi na planowane w przyszłości przedsięwzięcia, przysługuje szeroka dyskrecjonalna władza, co należy łączyć z powściągliwym wkraczaniem przez sąd w kwestie podstaw takich decyzji, przy dokonywaniu oceny powództwa wspólnika o uchylenie uchwały, opartego na twierdzeniu, że miała na celu pokrzywdzenie go. Nie oznacza to jednak akceptacji poglądu o pełnej dowolności w działaniu wspólników (akcjonariuszy). Sąd bowiem - mimo że zasadniczo nie zajmuje się kontrolą polityki ekonomicznej spółki - jeśli bada zasadność zaskarżonych uchwał, np. o niewypłacaniu dywidendy, może weryfikować trafność konkretnych inwestycji. W takich sytuacjach bada także, czy nie było lepszych form inwestowania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15 maja 2007 r., I ACa 339/2007). W praktyce przyjmuje się ponadto, że podejmowane uchwały nie mogą naruszać zasady równouprawnienia wspólników i w inny sposób ich krzywdzić; dotyczy to zwłaszcza wspólników mniejszościowych (por. wyroki Sądu Najwyższego z 16 kwietnia 2004 r., I CK 537/03 i z 28 października 2008 r., V CSK 242/08).

Tym samym w orzecznictwie podkreśla się, że uchwała o przeznaczeniu zysku rocznego na cele związane z działalnością spółki, która wyłącza prawo do dywidendy, powinna uwzględniać, między innymi, cel działalności spółki, przedsięwzięcia konieczne do jego realizacji i dalszego rozwoju oraz uwarunkowania rynkowe, jak również to, że prawo do udziału w wypracowanym zysku jest jednym z najważniejszych uprawnień wspólnika.

Dopuszczalność skargi

REKLAMA

W praktyce sądowej nigdy nie budziło wątpliwości, że ochrona interesów wspólników, zagrożonych na skutek podjęcia uchwały o pozostawieniu zysku w spółce, może być realizowana drogą zaskarżenia uchwały wspólników na podstawie art. 249 § 1 k.s.h. (w przypadku spółki akcyjnej - art. 422 k.s.h.). Przepis ten pozwala bowiem na zaskarżenie m.in. takiej uchwały, która jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i ma na celu pokrzywdzenie wspólnika (akcjonariusza).

Dla uchylenia uchwały o wyłączeniu prawa do dywidendy nie jest wystarczające wykazanie, że uchwała ma na celu pokrzywdzenie wierzycieli. Niezbędne jest także wykazanie, że uchwała ta jest sprzeczna z dobrymi obyczajami.

Nie budzi przy tym wątpliwości, że pojęcia sprzeczności uchwały z dobrymi obyczajami oraz uchwały mającej na celu pokrzywdzenie wspólnika, mają charakter klauzul generalnych. Tym samym nie jest możliwe wskazanie zamkniętego katalogu niedopuszczalnych uchwał o wyłączeniu prawa do dywidendy. Kwestia dopuszczalności podjęcia takiej uchwały wymaga każdorazowo uwzględnienia wszystkich okoliczności związanych z podjęciem konkretnej uchwały.

Jedynie ogólnie orzecznictwo wskazuje, że pojęcie naruszenia dobrych obyczajów związane jest z aspektem moralnym i rozpatrywane może być w kategorii niegodziwości zachowań oraz naganności zamierzonych celów w działalności gospodarczej (wyrok Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2001 r., I CKN 1137/98). Odesłanie do dobrych obyczajów nie może przy tym doprowadzić do utraty z pola widzenia roli uchwał dla prawidłowego funkcjonowania spółki kapitałowej i realizowania założonych przez spółkę celów w interesie wszystkich wspólników (akcjonariuszy) oraz konieczności wyważenia interesów stron przy przewadze tego słusznego i zasługującego na ochronę.

W odniesieniu do pojęcia uchwały mającej na celu pokrzywdzenie wspólnika (akcjonariusza) przyjmuje się w orzecznictwie, że dotyczy ono takiej uchwały, która została podjęta z realnym zamiarem pokrzywdzenia (por. wyrok z 20 czerwca 2001 r., I CKN 1137/98, wyrok z 16 kwietnia 2004 r., I CK 537/03). Tym samym pokrzywdzenie to - dla skutecznego zaskarżenia uchwały - nie może być jedynie przypadkowe. Chodzi zatem o umyślne działanie na szkodę wspólnika, kiedy cel pokrzywdzenia istniał w czasie jej podejmowania, jak też wtedy, kiedy do pokrzywdzenia doprowadziło jej wykonanie lub naruszona została zasada równouprawnienia. Judykatura wskazuje w związku z tym (wyrok Sądu Najwyższego z 6 marca 2009 r., II CSK 522/08), że uchwała przeznaczająca cały zysk roczny na kapitał zakładowy może być kwalifikowana jako krzywdząca wspólnika albo akcjonariusza, jeśli:

1) powoduje długotrwałe wyłączenie zysku z podziału, w sytuacji gdy kapitał zapasowy i kapitał rezerwowy są już bardzo znaczne, a jednocześnie brak oznak dekoniunktury w branży, który usprawiedliwiałby dalsze kumulowanie środków w spółce,

2) stanowi realizację takiej polityki rozwojowej, której następstwem jest stałe przeznaczanie zysku na cele rozwojowe albo przeinwestowanie,

3) prowadzi do transferowania zysku do innych spółek, w których pozostali wspólnicy nie mają udziałów,

4) powoduje przyznanie dywidendy tylko niektórym wspólnikom.

Zagadnienia proceduralne

Należy podkreślić, że wspólnik zamierzający wystąpić z pozwem o uchylenie uchwały wyłączającej prawo do dywidendy musi przestrzegać rygorów proceduralnych. Przede wszystkim pozew może zostać wniesiony wyłącznie przez osoby wskazane w ustawie (art. 250 k.s.h.). Ponadto powództwo musi zostać wniesione w przewidzianym w ustawie terminie (art. 251 k.s.h.). Niezależnie od tego należy pamiętać, że opisywane postępowanie toczy się na podstawie przepisów dotyczących spraw gospodarczych (art. 4791 i nast. k.p.c.). Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza ze względu na obowiązującą w postępowaniu gospodarczym zasadę prekluzji dowodowej. Ponadto w postępowaniu tym mają zastosowanie ogólne zasady dotyczące postępowania dowodowego.

PRZYKŁAD

Artykuł 249 oraz art. 422 § 1 k.s.h. nie określają na kim spoczywa ciężar dowodu wystąpienia przesłanek roszczenia o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Pozwana spółka nie ma obowiązku wykazywać prawidłowości podjętej uchwały. W odniesieniu do opisywanego powództwa ma bowiem zastosowanie art. 6 k.c. w związku z art. 2 k.s.h., dotyczący ciężaru dowodu. Oznacza to, że na powodzie spoczywa ciężar wykazania istnienia przesłanek warunkujących uwzględnienie powództwa.

Mikołaj Barczak

adwokat, ORA w Bydgoszczy

Podstawa prawna:

ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.).

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Cyberzagrożenia w 2024: pięć prognoz na następny rok

    Czy sztuczna inteligencja to większe zagrożenie cyberatakami? Czego powinny obawiać się firmy w nadchodzącym roku? Oto pięć prognoz dotyczących zagrożeń w sektorze cyberbezpieczeństwa na rok 2024 z firmy Nestkope.

    Współpraca na styku biznesu i nauki to nieocenione korzyści także dla firm

    Współpraca praktyków biznesu z instytucjami naukowymi wielu z nas kojarzy się głównie z działalnością społeczną. Korzyści dla uczelni i ich studentów są bowiem dość oczywiste. Mowa m.in. o dostępie do najnowszej wiedzy praktycznej i możliwości warsztatowego pogłębiania umiejętności uczniów, co pośrednio buduje także prestiż szkoły wyższej. A co z takiej współpracy może wynieść biznes? Wbrew pozorom to nie tylko poczucie dobrze wypełnionej misji, ale też korzyści ekonomiczne i wizerunkowe.

    Kto zakłada firmę by spełnić swoje marzenia a kto przechodzi na swoje, by skorzystać z okazji

    Daleko za sobą mamy już etap szybkiego przyrostu firm wskutek wymuszania przez dotychczasowych pracodawców przejścia na samozatrudnienie. Teraz rynek młodych firm znormalniał i niewiele różni się od innych, w krajach o ustabilizowanej od dekad gospodarce.

    Przedsiębiorcy z listą oczekiwań do nowego rządu. Na co liczą najbardziej?

    Lista oczekiwań przedsiębiorców wobec nowego rządu jest całkiem długa, a otwierają ją: odblokowanie środków z KPO, przywrócenie dialogu społecznego i stabilności wprowadzania zmian w przepisach czy powrót do poprzedniego sposobu rozliczania składki zdrowotnej.

    REKLAMA

    1000 zł na całe świąteczne zakupy? Taka kwota wystarczy połowie Polaków

    Ponad połowa badanych Polaków planuje przeznaczyć na wszystkie świąteczne (chodzi oczywiście o Święta Bożego Narodzenia) zakupy do 1000 zł - wynika z badania opublikowanego 6 grudnia 2023 r. przez Mastercard. Dodano, że ok. 46 proc. odkłada na ten cel z dużym wyprzedzeniem.

    Prawdziwa szynka, wędlina, kiełbasa, wędzonka – z czego powinny być zrobione? Określi rozporządzenie

    Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotował 5 grudnia 2023 r. projekt rozporządzenia, które ma na celu wprowadzenie zasad stosowania określeń "szynka" „wędlina”, „wędzonka”, „kiełbasa” przy znakowaniu produktów żywnościowych. Po wejściu w życie tych przepisów będzie jasne jakie produkty będą mogły być oznaczane na opakowaniach tymi określeniami. Projekt ten spotkał się ze sprzeciwem polskich producentów żywności roślinnej.

    Do 200 tys. euro i szansa rozwoju w USA. 10-12 polskich startupów zostanie wybranych w I kwartale 2024 roku

    Maverick Nation wyselekcjonuje technologiczne startupy z Polski i umożliwi im rozwój w Stanach Zjednoczonych. Na początku II kwartału 2024 roku swoich sił w USA spróbuje od 10 do 12 polskich startupów, które na ten cel otrzymają do 200 tys. euro i niespotykane dotąd wsparcie biznesowe. To pierwszy polski, całkowicie prywatny projekt tego typu, utworzony bez wsparcia publicznego ze strony Polskiego Funduszu Rozwoju czy Europejskiego Funduszu Innowacji, co jest ewenementem w inicjatywach tego typu.

    Co dostaniemy zamiast podwyżki w 2024 roku? Firmy szukają oszczędności. Ale pracownicy mogą na tym zyskać!

    Widmo wysokich kosztów firmowych skłania pracodawców do szukania rozwiązań, które pozwolą optymalizować wydatki. Jednym z nich jest wdrożenie strategii pozapłacowej bazującej na benefitach żywieniowych, która zapewnia oszczędności zarówno firmie, jak i zatrudnionym. Aby przyciągnąć i zatrzymać talenty, firmy coraz częściej już na etapie rekrutacji informują o wartości finansowej benefitów, ponieważ kandydaci nie mają świadomości, z czego składa się całkowity pakiet wynagrodzeń. 

    REKLAMA

    Branża transportowa najdłużej czeka na pieniądze od kontrahentów

    Branża TSL jest najszybciej rozwijającym się sektorem gospodarki. Najważniejszą składową tego sukcesu jest transport, który w ciągu ostatnich 10 lat zwiększył zatrudnienie o blisko ćwierć miliona osób (najnowszy raport „Transport drogowy w Polsce 2023”). Skąd zatem biorą się finansowe wyzwania i problemy tej branży? Chociażby z długich terminów płatności. 

    Które branże mają najlepsze perspektywy na przyszły rok?

    Pozytywne dane z NBP pokazujące wzrost wskaźnika prognoz popytu dają optymizm firmom. Które branże mają najlepsze perspektywy? 

    REKLAMA