Przekształcenie spółki cywilnej w jawną

Obowiązek dostosowania umowy w praktyce sprowadzi się do sporządzenia stosownego aneksu do umowy spółki cywilnej, w którym znajdą się postanowienia ważne dla funkcjonowania spółki jawnej. Teza taka wynika nie tylko z brzmienia art. 26 par. k.s.h., ale została także wyrażona w uchwale SN z 12 marca 2003 r. (sygn. akt III CZP 96/2002). W powołanej uchwale wyraźnie stwierdzono, że: do wniosku o rejestrację spółki jawnej w trybie art. 26 par. 4 k.s.h. należy dołączyć umowę spółki cywilnej ze zmianami dostosowującymi jej treść do wymagań przewidzianych dla spółki jawnej. Aneks wraz z dotychczasową umową spółki powinien być załączony do zgłoszenia i przewidywać, że wchodzi w życie z dniem rejestracji spółki. Ten ostatni wymóg jest o tyle istotny, że przekształcenie następuje dopiero z chwilą wpisu. Warto też podkreślić w treści aneksu, że celem zmian nie jest rozwiązanie spółki cywilnej, a tylko jej przekształcenie. W grę wchodzić może również odpowiednie przeredagowanie starych postanowień bez konieczności aneksowania umowy.

Wspólnicy spółki cywilnej muszą przede wszystkim nadać spółce jawnej firmę. Firma jest oznaczeniem, pod którym prowadzona jest działalność przedsiębiorcy. Spółka cywilna nie posiada firmy w sensie prawnym, jej wspólnicy, będący przedsiębiorcami, działają pod swoimi imionami i nazwiskami. Zgodnie z art. 25 k.s.h. ten element (firma) powinien być bezwzględnie określony w umowie. Dlatego, obierając firmę dla przekształcanej spółki, trzeba mieć na względzie regulację art. 24 k.s.h. Stanowi ona, że firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie: spółka jawna. W obrocie dopuszczalne jest również używanie skrótu sp. j. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Nie może też wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności i źródeł zaopatrzenia.

Następnie należy określić wkłady. W tym punkcie umowy trzeba określić, kto wnosi wkłady i w jakiej wysokości; jeśli są to wkłady niepieniężne (budynki, prawa, świadczenie usług itp.), to także należy je dokładnie oznaczyć. W przeważającej mierze będą to przedmioty współwłasności łącznej wspólników cywilnych. Zgodnie z art. 48 par. 2 k.s.h. wkład wspólnika do spółki jawnej może polegać na obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Wkłady do spółki mogą być pieniężne i niepieniężne. W tym ostatnim przypadku mogą to być ruchomości i nieruchomości, a także usługi, praca i używanie praw niezbywalne. Różni to istotnie zdolność wkładową do spółki jawnej i do spółek kapitałowych. Wśród wkładów można wyróżnić ponadto wkłady wnoszone na własność i wkłady oddane do korzystania. To, że umowa spółki jawnej powinna określać wkłady wnoszone przez każdego wspólnika oraz ich wartość, nie oznacza, że wkłady do przekształcanej spółki powinny być ponownie wniesione. Artykuł 26 par. 5 k.s.h. przyjmuje zasadę sukcesji uniwersalnej spółki jawnej odnośnie do majątku wspólnego wspólników przekształconej spółki. Ustawodawca pozostawił wyłącznej decyzji wspólników wysokość i przedmiot wnoszonych wkładów, wystarczy, aby wspólnicy spółki cywilnej, którzy nie wnieśli do niej wkładu, zobowiązali się w ramach dostosowania przekształconej spółki do wniesienia symbolicznych nawet wkładów i w ten sposób uczynili zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 28 k.s.h.