REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nienadzorcze obowiązki rady nadzorczej spółki z o.o.

Maciej Bielecki
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jakie nienadzorcze obowiązki rady nadzorczej spółki z o.o. wynikają z przepisów kodeksu spółek handlowych, a jakie mogą zostać przyznane jej na mocy postanowień umowy spółki?

Zgodnie z wymogami kodeksu spółek handlowych (art. 213 § 2) rada nadzorcza lub komisja rewizyjna musi być powołana tylko w takiej spółce z o.o., której kapitał zakładowy przekracza kwotę 500 000 zł, a wspólników jest więcej niż 25. W pozostałych przypadkach to wspólnicy tworzący spółkę z o.o. według swego uznania podejmują decyzję o ustanowieniu w spółce (lub nie) rady nadzorczej. Wspólnicy mogą ponadto w umowie spółki powierzyć radzie nadzorcze szczególne obowiązki, niewynikające z przepisów k.s.h.

REKLAMA

 


W myśl art. 219 § 1 k.s.h. rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, w zakresie ich zgodności zarówno z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku lub pokrycia straty, a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny (art. 219 § 3 k.s.h.). Jednocześnie - zgodnie z art. 220 k.s.h. - umowa spółki może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej, a w szczególności stanowić, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej przed dokonaniem oznaczonych w umowie spółki czynności oraz przekazać radzie nadzorczej prawo zawieszania w czynnościach, z ważnych powodów, poszczególnych lub wszystkich członków zarządu.

 


Artykuł 220 k.s.h. akcentuje zatem możliwość rozszerzenia uprawnień rady nadzorczej (ponad zakres wynikający z art. 219 § 1 i 3 k.s.h.), podając jednocześnie opcje takiego rozszerzenia. Opcje te mają jednak tylko charakter przykładowy, a ustawodawca nie pozbawia wspólników możliwości uposażenia rady również w inne uprawnienia, jeżeli tylko nie będą sprzeczne z naturą i istotą funkcjonowania spółki z o.o.

 


Przyznanie radzie nadzorczej dodatkowych uprawnień, zapewniających oddziaływanie na zarząd, może mieć szczególne znaczenie w sytuacji, gdy wspólnicy uzyskują pozycję członków rady nadzorczej, powołując jednocześnie do zarządzania spółką specjalistów spoza swego grona. Rada nadzorcza jest zwykle organem „sprawniejszym” niż zgromadzenie wspólników, prostsze są zasady organizacji posiedzeń rady, podejmowania uchwał w radzie nadzorczej oraz protokołowania uchwał. Rada może zatem szybciej reagować na określone działania zarządu - pod warunkiem że ma ku temu stosowne podstawy.


Rozszerzenie uprawnień rady nadzorczej - funkcja doradcy

Dalszy ciąg materiału pod wideo
 


Rada nadzorcza, zarówno na mocy postanowień umowy spółki, jak i bez takiego zapisu w treści umowy, może wystosowywać do zarządu różnego typu stanowiska/porady. Rada nadzorcza może bowiem, obok obowiązkowego nadzoru, występować w roli organu doradczego. W myśl art. 219 § 2 k.s.h. rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Nie oznacza to jednak zakazu występowania przez radę do zarządu z opiniami/zaleceniami.

 


Z art. 219 § 2 k.s.h. należy jedynie wywodzić wniosek o braku obowiązku zarządu do automatycznego stosowania się do takich zaleceń. Władcze ingerowanie w działania zarządu, które mogłoby narazić spółkę na szkodę, grozi członkom rady konsekwencją w postaci pociągnięcia do odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie art. 293 § 1 k.s.h. w zw. z art. 219 § 2 k.s.h. Zarząd może jednak uwzględnić różnego rodzaju stanowiska/opinie rady o charakterze doradczym. Wydaje się wręcz, że taka praktyka może mieć istotne znaczenie dla ewentualnej odpowiedzialności zarządu wobec osób trzecich i spółki. Niewątpliwie bowiem lepsza będzie sytuacja prawna członka zarządu, który uzasadni swoją decyzję określonym stanowiskiem rady nadzorczej.

 


Nie ma przeszkód, aby umowa spółki formułowała nawet obowiązek zarządu w zakresie konsultacji, narad lub spotkań z radą w kwestiach szczególnie istotnych dla funkcjonowania spółki.

 


Funkcję doradczą mogą realizować także indywidualni członkowie rady. Kodeks spółek handlowych nie zakazuje bowiem, aby członek rady przedstawiał swoje poglądy w określonej sprawie zarządowi. Należy jednak pamiętać, że jeżeli w spółce została ustanowiona rada nadzorcza, to formą zaprezentowania przez nią kolektywnej opinii (wyrażenia woli/poglądu/zgody) jest podjęcie uchwały, a opinie wyrażane przez jednego członka rady nie mogą być traktowane jako stanowisko całego organu.


Czynności mieszane: kontrolno-nadzorczo-doradcze

 


Bardzo szeroko można ukształtować zakres uprawnień rady w zakresie wyrażania zgody na pewne czynności zarządu. W tej formule można zawrzeć zarówno elementy nadzoru, jak i doradztwa. Kodeks spółek handlowych nie określa katalogu spraw, które mogą wymagać zgody rady nadzorczej. Z tego względu umowa spółki może stosunkowo swobodnie kreować taką listę. Wśród najczęściej spotykanych w praktyce uprawnień rady nadzorczej znajdują się m.in.:

 

1) wyrażanie zgody na zaciąganie zobowiązań powyżej określonej kwoty,

 

2) wyrażanie zgody na czynności rozporządzające powyżej określonej kwoty,

 

3) wyrażanie zgody na zatrudnianie pracowników na stanowiskach kierowniczych,

 

4) wyrażanie zgody na powołanie przez zarząd prokurenta.

 


Możliwe jest także ustalenie, że wymóg zgody wspólników - tam gdzie ustawa na to zezwala - zostanie zastąpiony wymogiem zgody rady nadzorczej (np. na nabycie/zbycie nieruchomości - por. art. 228 pkt 4 k.s.h. lub na czynności określone w art. 230 k.s.h.).


Powoływanie i odwoływanie członków zarządu

 


Pośród nienadzorczych kompetencji rady nadzorczej należy wymienić także prawo do powoływania i odwoływania członków zarządu (w myśl art. 220 k.s.h. w zw. z art. 201 § 4 k.s.h., umowa spółki może przyznać takie uprawnienie radzie nadzorczej).

 


Jeżeli wspólnicy planują przyznać sobie pozycję członków rady nadzorczej, to powierzenie radzie nadzorczej prawa powoływania i odwoływania członków zarządu może zapewnić sprawną kontrolę poczynań zarządu. Chociaż, jak wcześniej wskazano, rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki, to jednak członek zarządu, który wie, że jego „los” spoczywa w gestii rady nadzorczej, będzie niewątpliwie „zmotywowany” do sumiennego rozważenia wszelkich jej sugestii.


Zawieszanie w czynnościach członków zarządu

 


Kolejnym przykładem nienadzorczego uprawnienia rady jest możliwość powierzenia radzie nadzorczej kompetencji do zawieszania członków zarządu w funkcji z ważnych powodów. Umowa spółki może przyznawać radzie prawo zawieszania w funkcji poszczególnych członków zarządu lub wszystkich (czyli całego zarządu). Kwestia ta powinna zostać precyzyjnie uregulowana w umowie spółki, aby nie powstały wątpliwości, jak szerokie jest uprawnienie rady nadzorczej w tym zakresie.

 


Należy podkreślić, że zawieszenie jest aktem odmiennym od odwołania z funkcji i nie powoduje utraty mandatu członka zarządu. Pozbawia ono natomiast członka zarządu prawa do prowadzenia spraw spółki oraz do jej reprezentacji. Wybranie zawieszenia zamiast odwołania może wyrażać negatywną ocenę poczynań członka zarządu, z jednoczesną intencją zachęcenia go do zmiany sposobu postępowania. Ponadto, jeżeli wspólnicy nie mają jeszcze koncepcji dotyczącej nowego zarządcy, a jednocześnie chcą uniknąć sytuacji, w której zarząd spółki stałby się organem niekompletnym (tj. niezdolnym do działania) - w związku ze zmniejszeniem się liczby członków zarządu poniżej minimum określonego umową spółki, powinni wybrać zawieszenie. Zawieszenie nie zawsze musi prowadzić do odwołania z funkcji. Nie można zatem utożsamiać tego aktu z czynnością przygotowującą do odwołania.

 


Zawieszenie w czynnościach członka zarządu (całego zarządu) w myśl art. 220 k.s.h. może nastąpić tylko „z ważnych powodów”. O tym, czy takie powody zachodzą, rozstrzyga rada nadzorcza.

 


Również umowa spółki może wskazywać ważne powody - np. długą chorobę, prowadzenie działalności konkurencyjnej bez zgody spółki, sprzeczność koncepcji rozwoju spółki z założeniami wspólników przyjętymi przy zakładaniu spółki, dłuższy wyjazd za granicę itp.

 


Jeżeli uchwała rady o zawieszeniu w funkcji członka zarządu zostanie podjęta mimo braku ważnych powodów, członek zarządu może rozważyć wystąpienie z powództwem o ustalenie - w trybie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego - ważności/nieważności takiej uchwały. Jeżeli przyczyny zawieszenia nie zostały określone w umowie spółki, ryzyko kwestionowania uchwał rady o zawieszeniu istotnie wzrasta. Z tego względu wskazane jest, aby powody zawieszenia były ujmowane w umowie spółki.

 


Okoliczność zawieszenia członka zarządu podlega ujawnieniu w rejestrze sądowym (zob. art. 39 pkt 5 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186).


Delegowanie członka rady do zarządu

 


Przepis art. 220 k.s.h. nie wymienia pośród przykładów rozszerzenia kompetencji rady nadzorczej spółki z o.o. prawa do oddelegowania członka rady do zarządu. Regulacja taka wprowadzona została natomiast na gruncie spółki akcyjnej - w art. 383 § 1 k.s.h. Zgodnie z jego treścią, do kompetencji rady nadzorczej spółki akcyjnej należy m.in. delegowanie członków rady nadzorczej, na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, do czasowego wykonywania czynności członków zarządu, którzy zostali odwołani, złożyli rezygnację albo z innych przyczyn nie mogą sprawować swoich czynności. Uprawnienie to przysługuje zatem radzie nadzorczej spółki akcyjnej wprost na mocy przepisów k.s.h., bez potrzeby odrębnego regulowania tej kwestii w statucie (podobnie zresztą, jak prawo zawieszenia członka/ów zarządu spółki akcyjnej w czynnościach).

 


Zdaniem autora niniejszej publikacji (choć w doktrynie prezentowane są również poglądy przeciwne), należy opowiedzieć się za koncepcją dopuszczającą prawo delegowania członka rady nadzorczej spółki z o.o. do zarządu. Umowa spółki powinna w takim przypadku zawierać regulację nawiązującą do rozwiązania przyjętego na tle art. 383 § 1 k.s.h. W związku z tym delegowanie członka rady nadzorczej powinno być dopuszczalne tylko na pewien okres (wydaje się, że wskazanie okresu dłuższego niż 3 miesiące również będzie dopuszczalne, niemniej jednak nie powinien to być stan trwały) oraz dotyczyć sytuacji precyzyjnie określonych w umowie spółki.


Reprezentowanie spółki w umowach i sporach z członkami zarządu

 


Kolejnym szczególnym obowiązkiem rady nadzorczej jest reprezentowanie spółki w umowach i sporach z członkami zarządu (art. 210 § 1 k.s.h.). Regulacja ta znajduje zastosowanie do wszelkich umów z członkami zarządu, zarówno tych związanych ze sprawowaną przez nich funkcją (np. umowa o pracę, umowa-zlecenie, umowa o zakazie konkurencji), jak i tych niezwiązanych z piastowanym stanowiskiem (np. umowa sprzedaży samochodu na rzecz członka zarządu, umowa najmu, umowa spółki - gdzie spółka i członek zarządu wspólnie zakładają nową spółkę). Przepis ten stosuje się także do umów objętych dyspozycją art. 15 § 1 k.s.h., z którego wynika, że zawarcie przez spółkę umowy pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu albo na rzecz członka zarządu wymaga zgody zgromadzenia wspólników.


Udzielanie zgody na interesy konkurencyjne

 


Rada nadzorcza może być także uposażona w prawo wyrażania zgody na zajmowanie się przez członka zarządu interesami konkurencyjnymi. W myśl art. 211 k.s.h., członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10 proc. udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powołania zarządu. Z tego względu, jeżeli umowa spółki powierza kompetencję do powołania zarządu radzie nadzorczej, to właśnie rada nadzorcza będzie organem właściwym do wyrażania zgody, o której mowa powyżej.


Zaskarżanie uchwał wspólników

 


Uprawnienie rady nadzorczej oraz jej poszczególnych członków do zaskarżania uchwał wspólników (por. art. 250 pkt 1 k.s.h.) wiąże się niewątpliwie z funkcją nadzorczą rady. Niemniej jednak zaskarżenie nie musi być w każdy przypadku efektem nadzoru. Może być ono także skutkiem negatywnej oceny jakiegoś zdarzenia, kiedy to rada wyraziła stanowisko o charakterze doradczym nieuwzględnione przez wspólników.


Uchwalenie regulaminu rady

 


Nienadzorczym obowiązkiem rady może być także opracowanie i uchwalenie przez radę jej regulaminu. Przepis art. 222 § 6 k.s.h. stanowi, że regulamin rady nadzorczej może zostać uchwalony przez zgromadzenie wspólników, które może jednak również upoważnić radę nadzorczą do uchwalenia tego regulaminu. Upoważnienie dla rady do uchwalenia przez nią powyższego regulaminu powinno zostać udzielone w stosownej uchwale zgromadzenia wspólników. Nie ma również przeszkód, aby w uchwale zgromadzenia wspólników „narzucić” radzie pewne postanowienia, które powinny znaleźć się w regulaminie (np. w kwestii formalnych kompetencji przewodniczącego), albo też wskazać, jakie zagadnienia powinny zostać objęte treścią regulaminu.

 


Podstawa prawna:

 

- ustawa z 15 września 2007 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.).


Maciej Bielecki

 

radca prawny

 

www.kancelaria-bieleccy.pl 

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA