REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kwalifikacje i uprawnienia pracownika

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Andrzej Marek
Andrzej Marek
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Pracodawca może sprawdzić praktyczne kwalifikacje pracownika, np. zatrudniając go na okres próbny. Natomiast uprawnienia nie podlegają ocenie pracodawcy, ponieważ są to formalne upoważnienia do wykonywania zawodu.

Kodeks pracy nie wyjaśnia pojęć kwalifikacje zawodowe i uprawnienia posiadane przez pracownika, choć posługuje się nimi dosyć często. Pojęciom tym (szczególnie kwalifikacjom zawodowym) można przypisać wiele znaczeń.

REKLAMA

Złożone pojęcie kwalifikacji

W pojęciu kwalifikacje zawodowe (będącym elementem szerszego pojęcia kwalifikacji danej osoby) mieszczą się cechy osobowości pracownika, jego wykształcenie, doświadczenie zawodowe związane ze stażem pracy. Elementy te mogą wskazywać na praktyczne umiejętności pracownika niezbędne do prawidłowego wykonywania danej pracy.

Kwalifikacje zawodowe pracowników wymagane do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku mogą być ustalane w przepisach wewnątrzzakładowych (np. układzie zbiorowym pracy) lub w przepisach szczególnych.

Podnoszenie kwalifikacji - obowiązek czy dobra wola pracodawcy

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Cechą charakterystyczną pojęcia kwalifikacje zawodowe jest obowiązek pracodawcy ułatwiania pracownikowi ich podnoszenia (art. 17 i art. 94 pkt 6 k.p.). Jest to istotna powinność pracodawcy, która została podniesiona do rangi podstawowej zasady prawa pracy. Nie znaczy to jednak, że pracodawca jest zobowiązany do samodzielnego szkolenia pracownika, a jedynie ułatwiania podnoszenia kwalifikacji.

Obowiązek ten nie oznacza jednak, że pracownik może domagać się od pracodawcy zorganizowania i przeprowadzenia określonego rodzaju szkolenia, np. komputerowego (wyrok SN z 25 maja 2000 r., I PKN 657/99).

Sąd Najwyższy wskazał, że do pracodawcy należy „ułatwianie” podnoszenia kwalifikacji, przez co należy rozumieć nieodmawianie bez uzasadnionych przyczyn zgody na korzystanie z wybranej przez pracownika formy kształcenia oraz tworzenie pozytywnej atmosfery wobec uczących się pracowników (uzasadnienie uchwały z 10 marca 2005 r., II PZP 2/05).

REKLAMA

Obowiązek pracodawcy ułatwiania pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych znalazł rozwinięcie w art. 1031-1036 dodanych do Kodeksu pracy ustawą nowelizująca z 20 maja 2010 r. Pierwszy z tych przepisów wskazuje, że przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.

W definicji nie wskazuje się, że podnoszenie kwalifikacji zawodowych musi być związane z rodzajem aktualnie wykonywanej przez pracownika pracy (określonej w umowie o pracę). Stanowisko w tej sprawie zajęło Ministerstwo Pracy. Wynika z niego, że nowe przepisy Kodeksu pracy dotyczą przede wszystkim podnoszenia kwalifikacji zawodowych w ramach pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika, ale również będą mogły mieć zastosowanie w przypadku, gdy planowany jest awans pracownika lub też pracodawca zamierza zaproponować mu inne warunki pracy, np. pracę na innym stanowisku ze względu na zmianę profilu działalności firmy.

Niezbędne posiadanie uprawnień

O ile w ramach pojęcia kwalifikacji zawodowych pracownika (oprócz elementów formalnych) można mówić o kwestiach podlegających ocenie pracodawcy (np. cechy osobowościowe pracownika), o tyle pojęcie uprawnień należy łączyć z formalnym upoważnieniem do wykonywania przez pracownika danego (szczególnego) rodzaju pracy lub zawodu. Wykonywanie niektórych zawodów uzależnione jest bowiem od posiadania niezbędnych uprawnień zawodowych. Dotyczy to np. zawodu lekarza, kierowcy, sędziego, pilota itp. W związku z tym osoby, które nie posiadają tych uprawnień, nie mają prawa do wykonywania danego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska.

Konsekwencje utraty uprawnień

Kodeks pracy nie definiuje pojęcia uprawnień pracownika. Określa jedynie możliwe konsekwencje utraty takich uprawnień. Rodzaj tych konsekwencji prawnych uzależniony jest dodatkowo od tego, czy do utraty uprawnień dochodzi na skutek zawinionego zachowania pracownika czy też nie. Utrata tych uprawnień z reguły powoduje, że dalsze zatrudnienie pracownika na danym stanowisku staje się niemożliwe.

Z powodu utraty uprawnień zawodowych pracodawca może rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę ze skutkiem natychmiastowym (art. 52 § 1 pkt 3 k.p.), jeżeli nastąpiło to z przyczyn zawinionych przez pracownika (wina umyślna lub rażące niedbalstwo) i dotyczy zatrudnienia na danym stanowisku.

Przyczyny utraty tych uprawnień mogą być różne i wynikać zarówno z naruszenia przez pracownika obowiązków pracowniczych lub zasad etyki zawodowej, jak i z dopuszczenia się wykroczenia lub przestępstwa.

Utrata uprawnień może nastąpić w drodze wyroku sądowego w wyniku zastosowania jednego ze środków karnych przewidzianych w art. 39 k.k., np. zakazu:

• zajmowania określonych stanowisk,

• wykonywania określonego zawodu,

• prowadzenia określonej działalności.

Możliwe jest też pozbawienie stosownych uprawnień na podstawie decyzji administracyjnej, na mocy której cofa się - w związku ze skazaniem za popełnione przestępstwo - zezwolenie na: wykonywanie danego zawodu lub posiadanie określonego uprawnienia, a także decyzji upoważnionego do tego organu organizacji zawodowej.

Jak wskazał Sąd Najwyższy, utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku może też uzasadniać rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia, jeżeli pracownik został pozbawiony tych uprawnień ze swojej winy wskutek naruszenia pracowniczych obowiązków i dopuszczenia się wykroczenia lub przestępstwa. Chodzi tu zatem nie tyle o sam zawiniony czyn pracownika, ile o stwierdzenie jego skutków w sferze uprawnień zawodowych (wyrok z 26 października 1984 r., I PRN 142/84).

Przykład

Pracownik zatrudniony jako lekarz w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej popełnił przestępstwo, w którego wyniku ucierpiał jego pacjent. Lekarz został skazany wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres 3 lat. Sąd zastosował wobec niego także środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu lekarza przez 3 lata. W tej sytuacji nastąpiła zawiniona utrata uprawnień do wykonywania zawodu lekarza, co daje podstawy do rozwiązania umowy w trybie art. 52 § 1 pkt 3 k.p.

Jeśli natomiast pracownik utracił uprawnienia z przyczyn przez siebie niezawinionych (np. ze względów zdrowotnych), wówczas pracodawca może dokonać wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy albo wypowiedzieć temu pracownikowi umowę o pracę w sposób definitywny.

Andrzej Marek

sędzia Sądu Okręgowego w Legnicy

Podstawa prawna:

• art. 17, art. 52 § 1 pkt 3, art. 94 pkt 6, art. 1031-1036, art. 2373 § 1 i 2 Kodeksu pracy,

• art. 39 pkt 2 Kodeksu karnego.

Orzecznictwo:

• wyrok SN z 26 października 1984 r. (I PRN 142/84, OSNC 1985/7/99),

• wyrok SN z 25 maja 2000 r. (I PKN657/99, OSNP 2001/22/660),

• uchwała SN z 10 marca 2005 r. (II PZP 2/05, OSNP 2005/16/240).

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Relaks nie jest dla słabych. Dlaczego liderom tak trudno jest odpoczywać?

Wyobraź sobie, że siedzisz z kubkiem ulubionej herbaty, czujesz bryzę morską, przymykasz oczy, czując promienie słońca na twarzy i… nie masz wyrzutów sumienia. W twojej głowie nie pędzi pendolino tematów, kamieni milowych i zadań, które czekają w kolejce do pilnej realizacji, telefon służbowy milczy. Brzmi jak science fiction? W świecie liderów odpoczynek to często temat tabu, a relaks – luksus, na który prawdziwy przywódca nie może sobie pozwolić. Uważam, że to już najwyższy czas, abyśmy przestali się oszukiwać i zaczęli zadawać niewygodne pytania dotyczące relaksu – przede wszystkim sobie - powiedziała Dyrektorka zarządzająca, dyrektorka Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w KIR Dorota Dublanka.

Polscy wykonawcy działający na rynku niemieckim powinni znać VOB/B

VOB/B nadal jest w Niemczech często stosowanym narzędziem prawnym. Jak w pełni wykorzystać zalety tego sprawdzonego zbioru przepisów, minimalizując jednocześnie ryzyko?

BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

REKLAMA

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

REKLAMA

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

REKLAMA