Poręczenie i zastaw jako zabezpieczenie kontraktu

Rodzaje poręczeń

Poręczenie występuje w polskim prawie w dwu podstawowych odmianach. Po pierwsze, może być poręczeniem cywilnoprawnym, a po drugie - mocniejszym poręczeniem wekslowym. Wskazane instytucje niekiedy się zazębiają i jest możliwa konwersja poręczenia wekslowego (awalu) na cywilnoprawne. Z drugiej strony, jak wskazał SN w wyroku z 24 października 2003 r. (sygn. akt III CK 35/02, niepublikowany): poręczenie wekslowe jest instytucją całkowicie odrębną od poręczenia cywilnego i stosuje się do niego wyłącznie przepisy prawa wekslowego. Przepisy kodeksu cywilnego o poręczeniu nie mają zastosowania do poręczenia wekslowego nawet w drodze analogii. Nie ma zatem także zastosowania do poręczenia wekslowego przepis art. 887 k.c.¹przewidujący odpowiedzialność odszkodowawczą wierzyciela wobec poręczyciela za szkodę wyrządzoną w wyniku wyzbycia się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych. Co z tego wynika dla wierzyciela? Otóż jest on stroną uprzywilejowaną i może pociągnąć poręczyciela do odpowiedzialności, nawet w sytuacji gdy zobowiązanie dłużnika głównego jest nieważne. Oczywiście inaczej będzie w razie nieważności całego weksla na skutek wady formalnej (np. zeskanowanego podpisu).

Poręczenie cywilne może dać każdy

Najpierw zajmiemy się jednak poręczeniem cywilnym. Jest to po prostu umowa, na mocy której poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik tego nie uczynił. 

ZAPAMIĘTAJ

Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie. Nie może zatem żadną miarą dojść do ustnego zobowiązania - podobnie nie będzie skuteczne przesłanie oświadczenia faksem lub mailem (nie ma tu własnoręcznego podpisu).

Warto wiedzieć, że można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej. Jeżeli nie oznaczono wysokości długu, cała umowa poręczenia jest nieważna. Bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie. Poręczenie ma charakter akcesoryjny, czyli zależy od istnienia głównego długu. Innymi słowy o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika. Jeśli zatem dłużnik główny zwróci część pieniędzy, to od razu maleje zobowiązanie żyranta. Przy tym czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela.

PRZYKŁAD

10 marca 2009 r. Adam W. i Janusz P. zawarli umowę sprzedaży samochodu marki Toyota Corolla z 2008 r. za cenę 45 000 zł. Zapłatę tej ceny poręczyła w pisemnej umowie spółka jawna „Peritus”. Tydzień później strony zgodnie zwiększyły cenę sprzedaży do 48 500 zł na skutek zamontowania w samochodzie dodatkowego wyposażenia. W takim wypadku zwiększenie odpowiedzialności poręczyciela jest możliwe, tylko gdy wyrazi on na takie rozwiązanie zgodę na piśmie.

 

Kolejną dobrą dla wierzyciela informacją jest ta, że jeżeli z umowy nie wynika nic innego, poręczyciel obok świadczenia głównego (zwrotu głównego długu) jest zobowiązany także do świadczeń ubocznych (np. odsetek za opóźnienie) i zapłaty kosztów niezbędnych do zabezpieczenia lub dochodzenia roszczenia. Ponosi także odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wierzycielowi na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania i odpowiada za wady rzeczy. Innymi słowy zawsze zakres jego odpowiedzialności jest refleksem obowiązków ciążących na dłużniku głównym i w zasadzie się z tymi obowiązkami pokrywa. Podstawową zaletą poręczenia cywilnego jest jednak solidarność zobowiązania. Zgodnie z art. 881 k.c. w braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny, co oznacza, że musi płacić zamiast osoby pierwotnie zobowiązanej.

PRZYKŁAD

11 marca 2009 r. jeden ze wspólników spółki cywilnej poręczył na piśmie za dług zaciągnięty przez przedsiębiorcę prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą do kwoty 4500 zł. Poręczyciel odpowiada za spłatę zobowiązania solidarnie z dłużnikiem głównym. W praktyce solidarność oznacza, że wierzyciel może wybrać zobowiązaną osobę (według dowolnego kryterium - np. z powodu jej lepszej sytuacji materialnej) i dochodzić od niej bezpośrednio zapłaty - nawet nie domagając się pieniędzy od dłużnika głównego. Jedynym obowiązkiem wierzyciela (który jednak nie ma wypływu na charakter odpowiedzialności) jest zawiadomienie poręczyciela o opóźnieniu. Co gorsza, jeśli wspólnik reprezentował spółkę na mocy art. 865 i 866 k.c., to zaciągnął zobowiązanie skuteczne względem pozostałych wspólników.

Wymagalność długu

Dług osoby, która poręczyła za przedsiębiorcę, staje się wymagalny już z chwilą, gdy dłużnik główny opóźni się ze spełnieniem swego świadczenia. Z tego wynika, że niezawiadomienie poręczyciela o opóźnieniu pozostaje bez wpływu na wymagalność roszczenia (wyrok SA w Katowicach z 29 stycznia 2004 r.; sygn. akt I ACa 401/03, niepublikowany). Jeżeli jednak termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia, poręczyciel może po upływie sześciu miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły - od daty powstania długu żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty albo z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia. Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość temu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa. Nie jest przy tym konieczne oczekiwanie na wiążącą odpowiedź wierzyciela - wystarczy, jeśli ta nie nadejdzie niezwłocznie. Poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika, wzywając go do wzięcia udziału w sprawie. Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, nie może on podnieść przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi, a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział. Z kolei poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze (wiedział o wskazanych okolicznościach).

Jeżeli poręczenie zostało udzielone za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze. Jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę.

Zapamiętaj

Ze względów dowodowych zawiadomień należy dokonywać na piśmie.

 

Poręczenie wekslowe

Poręczenie wekslowe (aval) umieszcza się na wekslu albo na przedłużku i oznacza wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem równoznacznym (ręczę,per aval); podpisuje je poręczyciel. Sam podpis na przedniej stronie weksla uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub trasata. Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano (w braku takiej wskazówki uważa się, że udzielono go za wystawcę). Artykuł 32 prawa wekslowego statuuje zasadę, zgodnie z którą poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Co do zasady poręczenie nie może być ograniczone do określonej daty ani skutecznie cofnięte (nawet gdy dotyczy ono weksla niezupełnego). Jak wskazał SN w uchwale z 29 listopada 2005 r. (sygn. akt III CZP 107/05, Pr.Bankowe z 2006 r. nr 4, poz. 9): zastrzeżenie, według którego poręczenie wekslowe jest ograniczone terminem końcowym, jest bezskuteczne; nie powoduje ono nieważności tego poręczenia. Jest to zatem niezwykle proste i skuteczne zabezpieczenie.

Wybór między poręczeniem wekslowym a cywilnoprawnym jest jasny. Jeśli wierzyciel ma taką możliwość, powinien dążyć do wystawienia weksla i zabezpieczenia go dodatkowo awalem. Niekiedy będzie to oczywiście nadmierna ostrożność, ale z drugiej strony zwłaszcza duże kontrakty wymagają odpowiedniego rozważenia. Przy poręczeniu wekslowym jedynym ryzykiem, jakie ponosi wierzyciel, jest jego nieważność z powodu np. wady oświadczenia woli lub wady weksla, co jednak odnosi się w równej mierze do wszelkich innych zobowiązań. Przy poręczeniu cywilnoprawnym trzeba ponadto uważać na rozbudowane zarzuty, jakimi dysponuje dłużnik. Wszelkie wekslowe zabezpieczenia mają poza tym tę podstawową zaletę, że ich realizację można znacznie przyspieszyć, po prostu sprzedając weksel. W ten sposób wierzyciel od razu otrzymuje do ręki, jeśli nie całą wierzytelność, to przynajmniej jej znaczną część.

Zastaw

Do niedawna popularnym zabezpieczeniem był zastaw, który jednak obecnie nie spełnia już zbyt dobrze swej funkcji z powodu przestarzałej i skomplikowanej regulacji i konkurencji z zastawem rejestrowym. Zastaw może stanowić pewną alternatywę w zestawieniu z omówionymi już formami zabezpieczenia, jednak dość ułomną i stąd godną polecenia tylko przy mniejszych sprawach i możliwości przejęcia rzeczy w posiadanie. Jest on bowiem kłopotliwy z powodu konieczności zabrania i przechowywania rzeczy i sprawdza się np. w lombardach, które jednak również okres swej świetności mają za sobą. Szerzący się na rynkach kryzys finansowy może jednak przyczynić się do odrodzenia wskazanej instytucji.

Zaletą zastawu jest rzeczowy charakter, który oznacza, że zbycie rzeczy nie prowadzi do wygaśnięcia zastawu, który obciąża rzecz w zasadzie bez względu na stosunki własnościowe. Jak stanowi art. 306 k.c., w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne. Zastaw można ustanowić także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej. Do ustanowienia zabezpieczenia potrzebna jest umowa między właścicielem (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły. Już sam przepis o konieczności wydania rzeczy jest mocno krępujący w warunkach obrotu wolnorynkowego. Dalsze regulacje wyglądają niewiele nowocześniej.

Zapamiętaj

Jeżeli w chwili ustanowienia zastawu rzecz jest już obciążona innym prawem rzeczowym, zastaw powstały później ma pierwszeństwo przed prawem powstałym wcześniej, chyba że zastawnik działał w złej wierze. Będą to jednak sporadyczne wypadki.

 

Nieważne jest zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, że nie dokona zbycia lub obciążenia rzeczy przed wygaśnięciem zastawu. Ta regulacja jest dość obiecująca, jednak kolejnym problemem jest sposób zaspokojenia wierzyciela. Następuje ono bowiem według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Konieczne jest więc przeprowadzenie egzekucji z zajęciem rzeczy i ewentualnie jej licytacyjną sprzedażą, co przy ruchomościach o niezbyt wielkiej wartości skutecznie krępuje ręce wierzycielowi. Zastaw zabezpiecza także roszczenia związane z wierzytelnością zabezpieczoną, w szczególności roszczenie o odsetki nieprzedawnione, o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o zwrot nakładów na rzecz oraz o przyznane koszty zaspokojenia wierzytelności. Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem nie narusza uprawnienia zastawnika do uzyskania zaspokojenia z rzeczy obciążonej. Nie dotyczy to roszczenia o odsetki lub inne świadczenia uboczne.

Zastawnik, któremu rzecz została wydana, powinien czuwać nad jej zachowaniem stosownie do przepisów o przechowaniu za wynagrodzeniem. Po wygaśnięciu zastawu powinien zwrócić rzecz, a jeżeli przynosi ona pożytki (np. czynsz), zastawnik powinien, w braku odmiennej umowy, pobierać je i zaliczać na poczet wierzytelności i związanych z nią roszczeń. Po wygaśnięciu zastawu obowiązany jest złożyć zastawcy rachunek. Jeżeli rzecz obciążona zostaje narażona na utratę lub uszkodzenie, zastawca może żądać bądź złożenia rzeczy do depozytu sądowego, jej zwrotu za jednoczesnym ustanowieniem innego zabezpieczenia, bądź sprzedaży rzeczy. W razie sprzedaży zastaw przechodzi na uzyskaną cenę, która powinna być złożona do depozytu sądowego. Warto też wskazać na fakt, że przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem pociąga za sobą przeniesienie zastawu. Z kolei zastaw nie może być przeniesiony bez wierzytelności, którą zabezpiecza, a w razie przeniesienia wierzytelności z wyłączeniem zastawu po prostu wygasa. Jeżeli zastawnik zwróci rzecz zastawcy, zastaw wygasa bez względu na zastrzeżenia przeciwne, chyba że zabezpieczona wierzytelność jest obciążona prawem osoby trzeciej lub na jej rzecz zajęta.

PRZYKŁAD

Dwóch przedsiębiorców umówiło się na przekazanie jako zabezpieczenie umowy dostawy w formie zastawu dwóch obrazów o wartości 24 000 zł. Po miesiącu jeden z nich na prośbę dłużnika został zwrócony. W takiej sytuacji zastaw wygasa niezależnie od ewentualnej umowy stron. Dzieje się tak z mocy praw, więc jeśli strony dysponują pisemną umową, to po kolejnym przekazaniu obrazu wierzycielowi nie może on bez żadnych dodatkowych czynności kontynuować wykonywania praw zastawnika. Musiałby po prostu dopisać w umowie konkretne postanowienie przywracające zastaw na zwróconym obrazie.

Przedmiotem zastawu mogą być także prawa, jeżeli są zbywalne. Ta sytuacja znajdzie częstsze praktyczne zastosowanie, zwłaszcza jeśli chodzi o zastaw ustanowiony na papierach wartościowych (weksle, akcje) lub udziałach w spółce z o.o. I takie zabezpieczenie jest z kolei godne polecenia, choć nie wyzbywa się ono pewnej sztywności wynikającej z odpowiedniego stosowania przepisów o zastawie na rzeczach. Do ustanowienia zastawu na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa. Jednakże umowa powinna być zawarta na piśmie z datą pewną, chociażby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy. Jeżeli ustanowienie zastawu na wierzytelności nie następuje przez wydanie dokumentu ani przez indos, potrzebne jest pisemne zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez zastawcę. Zastawnik może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania prawa obciążonego zastawem. Jeżeli wymagalność wierzytelności obciążonej zależy od wypowiedzenia przez wierzyciela, zastawca może dokonać wypowiedzenia bez zgody zastawnika. Jeżeli zabezpieczona wierzytelność zastawem jest już wymagalna, zastawnik może wierzytelność obciążoną wypowiedzieć do wysokości wierzytelności zabezpieczonej. Jeżeli wymagalność wierzytelności zależy od wypowiedzenia przez dłużnika, wypowiedzenie powinno nastąpić także względem zastawnika. Jeżeli wierzytelność pieniężna jest już wymagalna, zastawnik może żądać zamiast zapłaty, ażeby zastawca przeniósł na niego wierzytelność obciążoną, jeżeli jest pieniężna, do wysokości wierzytelności zabezpieczonej zastawem.

Interesujące dla wierzyciela może być ustanowienie zastawu na akcjach. Przedmiotem zastawu jest w tym wypadku tak naprawdę prawo, jakie przysługuje akcjonariuszowi wobec spółki, nie zaś dokument akcji. W wypadku akcji imiennych konieczne jest zawarcie umowy między akcjonariuszem a wierzycielem, a także wręczenie dokumentu akcji zastawnikowi. Umowa o zastaw na akcjach imiennych, zgodnie z art. 329 § 1 k.c., powinna być zawarta w osobnym dokumencie w formie pisemnej z datą pewną. Na dokumencie akcji można na podstawie art. 339 k.s.h.²umieścić wzmiankę o ustanowieniu zastawu, która ma tylko znaczenie informacyjne, na przykład dla przyszłych nabywców akcji. Podobnie wygląda to przy akcjach na okaziciela. W przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności polega na ustanowieniu zastawu na określonej liczbie akcji zapisanych na rachunku papierów wartościowych klienta (zastawcy), tj. akcjach dopuszczonych do publicznego obrotu, dom maklerski, po otrzymaniu umowy zastawu i złożeniu przez klienta pisemnej dyspozycji, dokonuje na rachunku zastawcy blokady tych papierów. Po ustanowieniu blokady wystawia się imienne świadectwo depozytowe, opiewające na te papiery. W treści świadectwa zamieszcza się wzmiankę o ustanowieniu blokady, czasie jej trwania oraz o wysokości zabezpieczonej wierzytelności.

Zapamiętaj

Zastawnikowi przysługują wszelkie inkorporowane w akcji prawa majątkowe, które można określić jako pożytki z prawa. Między innymi jest to prawo do dywidendy i do partycypacji w masie likwidacyjnej.

 

Jak stanowi art. 340 § 3 k.s.h. w spółce akcyjnej zastawnik może wykonywać prawo głosu z akcji imiennej lub świadectwa tymczasowego, na której ustanowiono zastaw, jeżeli przewiduje to czynność prawna ustanawiająca ograniczone prawo rzeczowe oraz gdy w księdze akcyjnej dokonano wzmianki o jego ustanowieniu i o upoważnieniu do wykonywania prawa głosu. Jeżeli jednak akcje są dopuszczone do publicznego obrotu, a ustanowiono na nich ograniczone prawo rzeczowe i akcje są zdematerializowane, zastawnikowi nie przysługuje prawo głosu.

PRZYKŁAD

Antoni H. podpisał ze Stefanem W. umowę zastawu na 1200 akcjach spółki. W takiej sytuacji zastawnikowi przysługują wszelkie inkorporowane w akcji prawa majątkowe. Do pożytków, które zastawnik będzie mógł pobierać i zaliczać na poczet wierzytelności, należy np. dywidenda. Jeżeli zaś chodzi o prawa organizacyjne, to zastawnik, po spełnieniu pewnych warunków, może wykonywać z akcji będących przedmiotem zastawu prawo głosu (a więc i uczestniczyć w obradach walnego zgromadzenia akcjonariuszy). Jeżeli jednak akcje są zdematerializowane i dopuszczone do publicznego obrotu, prawo głosu będzie nadal przysługiwało właścicielowi.

Zastaw rejestrowy

Nowocześniejszą wersją zastawu jest zastaw rejestrowy. Jest on również zabezpieczeniem o charakterze rzeczowym, a zatem obciąża rzecz niezależnie od przekształceń własnościowych (do wyjątków należy np. konfuzja, czyli przejście przedmiotu zastawu na własność zastawnika). Do ustanowienia zastawu rejestrowego są wymagane umowa o ustanowienie tego zastawu (umowa zastawnicza) między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów. Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o zastawie rejestrowym³ wierzytelność zabezpieczona zastawem rejestrowym podlega zaspokojeniu z przedmiotu tego zastawu z pierwszeństwem przed innymi wierzytelnościami, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Zaletą w obrocie gospodarczym jest fakt, że zabezpiecza się wierzytelności wyrażone w polskiej lub obcej walucie i to zarówno już istniejące, jak i przyszłe lub warunkowe. Niewątpliwą zaletą w zestawieniu z zastawem zwykłym jest ta, że rzeczy obciążone zastawem rejestrowym, a także papiery wartościowe lub inne dokumenty dotyczące praw obciążonych takim zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej wskazanej w umowie o ustanowienie zastawu, jeżeli wyraziła ona na to zgodę. Jeżeli zastawca może korzystać z rzeczy, powinien dbać o zachowanie jej w stanie nie gorszym niż wynikający z prawidłowego utrzymania, a w wyznaczonym terminie obowiązany jest umożliwić zbadanie stanu przedmiotu zastawu. W wypadku niezgodnego z umową zbycia rzeczy zastawnik może żądać natychmiastowego zaspokojenia wierzytelności. Jeżeli umowa zastawnicza nie stanowi inaczej, zastaw rejestrowy obejmuje przysługujące zastawcy roszczenia o odszkodowanie z tytułu utraty, zniszczenia, uszkodzenia lub obniżenia wartości rzeczy.

Zgodnie z art. 25 ustawy bezpośrednio przed podjęciem czynności mających na celu zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego zastawnik powinien na piśmie zawiadomić zastawcę o zamierzonym podjęciu działań zmierzających do zaspokojenia jego roszczeń wynikających z zastawu rejestrowego. Natomiast zastawca może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia zaspokoić zastawnika bądź wystąpić do sądu z powództwem o ustalenie, że wierzytelność nie istnieje albo nie jest wymagalna w całości lub w części. Jeżeli przedmiotem zastawu rejestrowego jest zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, a wierzytelność zabezpieczona stała się wymagalna, zastawnik może w pisemnym zawiadomieniu żądać od zastawcy zabezpieczenia roszczeń przez przeprowadzenie spisu z natury składników majątkowych przedmiotu zastawu rejestrowego, w sposób określony przez strony umowy zastawniczej.

Przejęcie przedmiotu zastawu na własność

Umowa może przewidywać zaspokojenie wierzyciela przez przejęcie przez niego rzeczy na własność, jeżeli:

• zastaw rejestrowy ustanowiony został na instrumentach finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub na innym rachunku w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi⁴,

• przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy występujące powszechnie w obrocie towarowym,

• przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy, wierzytelności i prawa lub zbiory rzeczy lub praw stanowiące całość gospodarczą, a strony w umowie zastawniczej ściśle oznaczyły wartość przedmiotu zastawu albo określiły sposób ustalenia jego wartości dla zaspokojenia zastawnika,

• przedmiotem zastawu rejestrowego jest wierzytelność z rachunku bankowego.

Adam Malinowski - radca prawny

¹ Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

² Ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

³ Ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. nr 149, poz. 703 z późn. zm.).

⁴ Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. nr 183, poz. 1538 z późn. zm.).