REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność karna pracodawcy

Bartłomiej Sikora
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Przestępstwem zagrożonym karą nawet do 2 lat pozbawienia wolności jest złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy.

Prawa pracownicze chronione są nie tylko przez prawo pracy czy też prawo cywilne. Na ochronę interesów pracowniczych, a tym samym na odpowiedzialność pracodawcy z tytułu naruszenia tych interesów wskazuje również prawo karne. W szczególności zaś uregulowania takie znalazły się w rozdziale XXVIII Kodeksu Karnego zatytułowanym „Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową”.

REKLAMA

Naruszenie praw pracowniczych

REKLAMA

Co do zasady naruszenie praw pracowniczych jest wykroczeniem z art. 281 i art. 282 § 1 k.p., ale jeżeli następuje ono złośliwie lub uporczywie, będzie to już przestępstwo z art. 218 § 1 Kodeksu karnego. Co ważne, nie ma w tym przypadku potrzeby wykazywania, że pracownik został narażony na jakąkolwiek szkodę.

Kodeks karny stanowi, że kto, wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo nawet pozbawienia wolności do 2 lat. Pracodawca, który złośliwie lub uporczywie odmawia ponownego przyjęcia pracownika do pracy, o którego przywróceniu orzekł sąd, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

W tym miejscu można zadać pytanie, czy taką samą ochroną będą objęte osoby, które wykonują pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednak jednoznaczna. Jeżeli strony zawarły umowę cywilnoprawną, a faktycznie nawiązały stosunek pracy (tzn. praca jest wykonywana pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę), to prawa zleceniobiorcy, będącego faktycznym pracownikiem, będą chronione przez art. 218 k.k. Jeżeli natomiast umowa zlecenie jest faktycznie umową cywilnoprawną, to w takim przypadku prawa zleceniobiorcy nie będą podlegały ochronie przewidzianej w przedmiotowym przepisie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przez pojęcie prawa pracownika, które są chronione w myśl art. 218 k.k., należy rozumieć prawo do:

• wolności pracy,

• minimalnego wynagrodzenia za pracę,

• wypoczynku,

• poszanowania godności i innych dóbr osobistych,

• równości i niedyskryminacji,

• godziwego wynagrodzenia,

• ułatwień w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych.

Stąd też przestępstwem będzie każde złośliwe i uporczywe zachowanie pracodawcy (zarówno działanie, jak i zaniechanie), które oznacza naruszenie któregokolwiek z praw pracownika wynikających ze stosunku pracy.

Do takich zachowań można zaliczyć:

• wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów prawa pracy,

• naruszenie przepisów o czasie pracy,

• niewypłacenie wynagrodzenia lub świadczenia ubezpieczeniowego,

• odmowę udzielenia urlopu,

• naruszenie praw kobiet i młodocianych wynikających z przepisów prawa pracy.

Prawa pracownika wynikające z ubezpieczenia społecznego obejmują prawo do otrzymywania świadczeń z ubezpieczenia społecznego w przewidzianych przez prawo sytuacjach, w określonych terminach i wysokości.

Kodeks karny w art. 218 nie chroni prawa pracownika do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ponieważ ochrona tego prawa znalazła się w odrębnym przepisie Kodeksu karnego (art. 220 k.k.).

WaŻne!

Ochrona przewidziana w art. 218 k.k. nie obejmuje praw wynikających ze zbiorowego prawa pracy, tj. prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych czy prawa do strajku.

Nieprzywrócenie do pracy

Warunkiem odpowiedzialności z art. 218 k.k. jest to, aby pracodawca odmówił przywrócenia pracownika do pracy, w sytuacji gdy o takim przywróceniu orzekł właściwy organ. Wątpliwości w tym aspekcie nie powoduje sytuacja, gdy to sąd orzeka o przywróceniu pracownika do pracy. Jeżeli jednak pracownik nie pójdzie do sądu, a zażąda postępowania przed komisją pojednawczą, w którego efekcie zostanie zawarta ugoda między stronami, to pojawia się wątpliwość, czy niewykonanie takiej ugody będzie przestępstwem. Niewykonanie ugody nie wystarczy do odpowiedzialności za przestępstwo. W art. 218 k.k. mowa jest bowiem wyraźnie o orzeczeniu, a nie o ugodzie - stąd niewykonanie ugody nie jest przestępstwem, a jedynie wykroczeniem.

Obowiązek wypłaty wynagrodzenia

Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (DzU nr 89, poz. 589 ze zm.) dodała do art. 218 regulację, w myśl której pracodawca, który jest zobowiązany orzeczeniem sądu do wypłaty wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy, obowiązku tego nie wykonuje - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Szczególną uwagę w tym zakresie zwraca wysokość sankcji za takie działanie pracodawcy. Naruszenie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub z ubezpieczenia społecznego podlega karze pozbawienia wolności do 2 lat. W regulacji, o której mowa, kara pozbawienia wolności może zostać orzeczona nawet na 3 lata.

Sprawca przestępstwa

Sprawcą przestępstwa z art. 218 k.k. może być tylko pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu. Nie ma wątpliwości, że jeżeli pracodawcą jest osoba fizyczna, to tylko ta osoba indywidualnie może być sprawcą tego przestępstwa. Problem może pojawić się w zakładach pracy, które mają złożoną strukturę organizacyjną. W takich zakładach sprawcą może być każda osoba, która z mocy przepisów wewnętrznych spółki (regulaminu, statutu) jest upoważniona do wykonywania w imieniu pracodawcy czynności z zakresu prawa pracy, np. członek zarządu, kierownik działu kadr).

Uporczywość i złośliwość działania

REKLAMA

Przestępstwo z art. 218 k.k. może zaistnieć, gdy pracodawca działa w sposób uporczywy lub złośliwy. W doktrynie przyjmuje się, że złośliwe zachowanie ma miejsce, gdy pracodawca wstrzymuje pracownikowi wynagrodzenie w celu dokuczenia mu, wyrządzenia mu przykrości. Innymi słowy, złośliwość musi wynikać z chęci dokuczenia, okazania lekceważenia itp.

Uporczywość zachodzi natomiast w sytuacji, w której pracodawca wielokrotnie odmawia żądaniu pracownika, chociaż jest ono uzasadnione i oparte na prawie. Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdził, że pojęcie uporczywości zawiera zarówno wielokrotność uchylania się od wykonania powinności, jak i świadomość niweczenia tym możliwości osiągnięcia stanu założonego przez prawo (postanowienie SA z 13 grudnia 2000 r., II AK z 289/00, KZS 2000/12/28).

Postępowanie

Ściganie przestępstw w art. 218 k.k. następuje z oskarżenia publicznego z urzędu. Sprawy takie rozpoznaje sąd rejonowy. Postępowanie jest prowadzone natomiast w formie dochodzenia przez prokuraturę. Państwowa Inspekcja Pracy sama nie może prowadzić takiego postępowania, nie ma do tego uprawnień. Natomiast najczęściej to PIP jest autorem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, na skutek którego wszczynane jest takie postępowanie.

Bartłomiej Sikora

aplikant adwokacki

 

Podstawa prawna:

• art. 218 Kodeksu karnego.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wakacje składkowe. Przedsiębiorcy złożyli już ponad 333 tys. wniosków

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że od 1 do 12 listopada przedsiębiorcy złożyli ponad 333 tys. wniosków o wakacje składkowe. W jakim województwie było ich najwiecej, a w jakim najmniej? 

Świadczenie interwencyjne: dla kogo, warunki, gdzie złożyć wniosek?

Świadczenie interwencyjne: dla kogo, warunki, gdzie złożyć wniosek? Czym jest świadczenie interwencyjne? Komu przysługuje? Jakie warunki należy spełniać by je otrzymać? Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku?

Polska prezydencja w UE 2025: priorytety przedsiębiorców to m.in. wzmocnienie i ochrona jednolitego rynku UE w związku z rosnącą rolą Chin i wyborami prezydenckimi w USA

Już z początkiem 2025 roku Polska obejmie prezydencję w Radzie UE. Przedsiębiorcy widzą w tym szanse na kształtowanie unijnej polityki, wspieranie jednolitego rynku oraz odpowiedź na wyzwania związane z globalną konkurencją, rosnącą rolą Chin i zmianami politycznymi w USA. Wśród priorytetów są zwiększenie konkurencyjności UE, bezpieczeństwo energetyczne i poszerzenie Unii o Ukrainę i Mołdawię.

Regulacje ESG w transporcie. Z czym to się wiąże?

Branża TSL nie ma łatwo. Firmy z tego sektora muszą zmierzyć się z nowymi wymogami regulacyjnymi i raportowymi – ESG (Environmental, Social, Governance). Chodzi o poprawę standardów środowiskowych, społecznych i zarządzania korporacyjnego. Któe regulacje już są w Europie obowiązkowe, a na które jeszcze czekamy? I najważniejsze - ile trzeba na to wydać i co grozi za ignorowanie tych zmian? 

REKLAMA

Na jakie reformy czeka rynek pracy?

Przedsiębiorcy oczekują większego wsparcia od rządu, zwłaszcza w kwestii aktywizacji grup niedoreprezentowanych na rynku pracy. Chcieliby również zmniejszenia kosztów zatrudnienia i zapewnienia dostępu do kandydatów z państw trzecich. Nawołują także do stworzenia warunków sprzyjających rozwojowi kompetencji i kwalifikacji zawodowych. 

Maksymalizacja bezpieczeństwa: Dlaczego oprogramowanie on-premise ma kluczowe znaczenie w świecie zdominowanym przez SaaS?

Jak wynika z szacunków Gartnera, już za 3 lata aż 75 proc. przedsiębiorstw będzie traktować tworzenie kopii zapasowych aplikacji typu SaaS (Oprogramowanie jako Usługa) jako wymóg krytyczny. Jeszcze w tym roku było to 15 proc . Ta istotna różnica wynika z oceny ryzyka. O ile oprogramowanie dostępne w modelu SaaS jest coraz częstszym wyborem organizacji na całym świecie, kluczowe staje się zapewnienie, że przechowywane tam dane są zarówno dobrze chronione, jak i możliwe do odzyskania. W tym kontekście zasadne może być pytanie o dostępne alternatywy, a zwłaszcza możliwość korzystania z tradycyjnego oprogramowania on-premise, które jest instalowane i zarządzane lokalnie.

3 cechy innowacyjnego przedsiębiorstwa. Jak ważna jest ochrona środowiska? [WYWIAD]

Co dziś często przesądza o wyborze kontrahenta? Jak ważna jest ochrona środowiska w świecie biznesu? Jakie proste rozwiązania mogą wprowadzić wszystkie przedsiębiorstwa branży ogrodniczej? O 3 głównych cechach innowacyjności opowiada członek zarządu przedsiębiorstwa W.Legutko, Adam Legutko.

Jak chronić firmowe pieniądze przez utratą wartości

Wielu przedsiębiorców zastanawia się jak uchronić swój kapitał w czasach wysokiej inflacji. Podobnie jak oni, ich pieniądze powinny pracować. Bank Pekao ma propozycję dla prowadzących działalność gospodarczą, spółkę cywilną lub osobową z uproszczoną księgowością, pozwalającą łączyć wysokie oprocentowanie z elastycznością

REKLAMA

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni?

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni? Szacuje się, że z tego rozwiązania skorzysta ok. 2,4 mln przedsiębiorców. Rada ministrów przyjęła projekt nowelizacji.

Prognozy na 2025 rok: jakie trendy będą kształtować przyszłość biznesu e-commerce?

Jakie trendy ukształtują branżę e-commerce w nadchodzącym 2025 roku? Jakie narzędzia powinny wykorzystać firmy, żeby się rozwijać?

REKLAMA