REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność karna pracodawcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Bartłomiej Sikora
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Przestępstwem zagrożonym karą nawet do 2 lat pozbawienia wolności jest złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy.

Prawa pracownicze chronione są nie tylko przez prawo pracy czy też prawo cywilne. Na ochronę interesów pracowniczych, a tym samym na odpowiedzialność pracodawcy z tytułu naruszenia tych interesów wskazuje również prawo karne. W szczególności zaś uregulowania takie znalazły się w rozdziale XXVIII Kodeksu Karnego zatytułowanym „Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową”.

REKLAMA

Naruszenie praw pracowniczych

REKLAMA

Co do zasady naruszenie praw pracowniczych jest wykroczeniem z art. 281 i art. 282 § 1 k.p., ale jeżeli następuje ono złośliwie lub uporczywie, będzie to już przestępstwo z art. 218 § 1 Kodeksu karnego. Co ważne, nie ma w tym przypadku potrzeby wykazywania, że pracownik został narażony na jakąkolwiek szkodę.

Kodeks karny stanowi, że kto, wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo nawet pozbawienia wolności do 2 lat. Pracodawca, który złośliwie lub uporczywie odmawia ponownego przyjęcia pracownika do pracy, o którego przywróceniu orzekł sąd, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

W tym miejscu można zadać pytanie, czy taką samą ochroną będą objęte osoby, które wykonują pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednak jednoznaczna. Jeżeli strony zawarły umowę cywilnoprawną, a faktycznie nawiązały stosunek pracy (tzn. praca jest wykonywana pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę), to prawa zleceniobiorcy, będącego faktycznym pracownikiem, będą chronione przez art. 218 k.k. Jeżeli natomiast umowa zlecenie jest faktycznie umową cywilnoprawną, to w takim przypadku prawa zleceniobiorcy nie będą podlegały ochronie przewidzianej w przedmiotowym przepisie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przez pojęcie prawa pracownika, które są chronione w myśl art. 218 k.k., należy rozumieć prawo do:

• wolności pracy,

• minimalnego wynagrodzenia za pracę,

• wypoczynku,

• poszanowania godności i innych dóbr osobistych,

• równości i niedyskryminacji,

• godziwego wynagrodzenia,

• ułatwień w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych.

Stąd też przestępstwem będzie każde złośliwe i uporczywe zachowanie pracodawcy (zarówno działanie, jak i zaniechanie), które oznacza naruszenie któregokolwiek z praw pracownika wynikających ze stosunku pracy.

Do takich zachowań można zaliczyć:

• wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów prawa pracy,

• naruszenie przepisów o czasie pracy,

• niewypłacenie wynagrodzenia lub świadczenia ubezpieczeniowego,

• odmowę udzielenia urlopu,

• naruszenie praw kobiet i młodocianych wynikających z przepisów prawa pracy.

Prawa pracownika wynikające z ubezpieczenia społecznego obejmują prawo do otrzymywania świadczeń z ubezpieczenia społecznego w przewidzianych przez prawo sytuacjach, w określonych terminach i wysokości.

Kodeks karny w art. 218 nie chroni prawa pracownika do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ponieważ ochrona tego prawa znalazła się w odrębnym przepisie Kodeksu karnego (art. 220 k.k.).

WaŻne!

Ochrona przewidziana w art. 218 k.k. nie obejmuje praw wynikających ze zbiorowego prawa pracy, tj. prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych czy prawa do strajku.

Nieprzywrócenie do pracy

Warunkiem odpowiedzialności z art. 218 k.k. jest to, aby pracodawca odmówił przywrócenia pracownika do pracy, w sytuacji gdy o takim przywróceniu orzekł właściwy organ. Wątpliwości w tym aspekcie nie powoduje sytuacja, gdy to sąd orzeka o przywróceniu pracownika do pracy. Jeżeli jednak pracownik nie pójdzie do sądu, a zażąda postępowania przed komisją pojednawczą, w którego efekcie zostanie zawarta ugoda między stronami, to pojawia się wątpliwość, czy niewykonanie takiej ugody będzie przestępstwem. Niewykonanie ugody nie wystarczy do odpowiedzialności za przestępstwo. W art. 218 k.k. mowa jest bowiem wyraźnie o orzeczeniu, a nie o ugodzie - stąd niewykonanie ugody nie jest przestępstwem, a jedynie wykroczeniem.

Obowiązek wypłaty wynagrodzenia

Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (DzU nr 89, poz. 589 ze zm.) dodała do art. 218 regulację, w myśl której pracodawca, który jest zobowiązany orzeczeniem sądu do wypłaty wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy, obowiązku tego nie wykonuje - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Szczególną uwagę w tym zakresie zwraca wysokość sankcji za takie działanie pracodawcy. Naruszenie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub z ubezpieczenia społecznego podlega karze pozbawienia wolności do 2 lat. W regulacji, o której mowa, kara pozbawienia wolności może zostać orzeczona nawet na 3 lata.

Sprawca przestępstwa

Sprawcą przestępstwa z art. 218 k.k. może być tylko pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu. Nie ma wątpliwości, że jeżeli pracodawcą jest osoba fizyczna, to tylko ta osoba indywidualnie może być sprawcą tego przestępstwa. Problem może pojawić się w zakładach pracy, które mają złożoną strukturę organizacyjną. W takich zakładach sprawcą może być każda osoba, która z mocy przepisów wewnętrznych spółki (regulaminu, statutu) jest upoważniona do wykonywania w imieniu pracodawcy czynności z zakresu prawa pracy, np. członek zarządu, kierownik działu kadr).

Uporczywość i złośliwość działania

REKLAMA

Przestępstwo z art. 218 k.k. może zaistnieć, gdy pracodawca działa w sposób uporczywy lub złośliwy. W doktrynie przyjmuje się, że złośliwe zachowanie ma miejsce, gdy pracodawca wstrzymuje pracownikowi wynagrodzenie w celu dokuczenia mu, wyrządzenia mu przykrości. Innymi słowy, złośliwość musi wynikać z chęci dokuczenia, okazania lekceważenia itp.

Uporczywość zachodzi natomiast w sytuacji, w której pracodawca wielokrotnie odmawia żądaniu pracownika, chociaż jest ono uzasadnione i oparte na prawie. Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdził, że pojęcie uporczywości zawiera zarówno wielokrotność uchylania się od wykonania powinności, jak i świadomość niweczenia tym możliwości osiągnięcia stanu założonego przez prawo (postanowienie SA z 13 grudnia 2000 r., II AK z 289/00, KZS 2000/12/28).

Postępowanie

Ściganie przestępstw w art. 218 k.k. następuje z oskarżenia publicznego z urzędu. Sprawy takie rozpoznaje sąd rejonowy. Postępowanie jest prowadzone natomiast w formie dochodzenia przez prokuraturę. Państwowa Inspekcja Pracy sama nie może prowadzić takiego postępowania, nie ma do tego uprawnień. Natomiast najczęściej to PIP jest autorem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, na skutek którego wszczynane jest takie postępowanie.

Bartłomiej Sikora

aplikant adwokacki

 

Podstawa prawna:

• art. 218 Kodeksu karnego.

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Branża budowlana: mimo działań prewencyjnych liczba wypadków przy pracy nie chce spadać

Brokerzy ubezpieczeniowi alarmują> Firmy budowlane nieraz bagatelizują skalę oraz prawdopodobieństwo wypadków i zawierają ubezpieczenia OC działalności z niskimi sumami gwarancyjnymi i limitami. Tymczasem rośnie liczba wypadków ze skutkiem śmiertelnym.

Rząd opóźnia obowiązek raportowania ESG. Raportowanie dopiero od 2028 i 2029 r. [projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów]

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy odraczający o dwa lata obowiązek raportowania ESG dla firm. Nowe przepisy mają ograniczyć biurokratyczne obciążenia i dać przedsiębiorcom więcej czasu na dostosowanie się do unijnych regulacji.

Jak założyć klub fitness lub siłownię? [Poradnik eksperta]

Obecnie w Polsce działa ponad trzy tysiące siłowni i klubów fitness, z czego przeważająca większość funkcjonuje w ramach większych sieci. Dbanie o zdrowie i kondycję fizyczną stało się globalnym i nieprzemijającym trendem, co można zawdzięczać m.in. influencerom z branży fitness (trenerom i instruktorom).

Dlaczego Polacy nie ufają zagranicznym sklepom online? [Raport]

Zagraniczne firmy napotykają na poważną barierę na polskim rynku e-commerce – brak zaufania. Aż 2/3 Polaków unika zakupów w zagranicznych e-sklepach z obawy o zwroty, reklamacje i autentyczność produktów. Kluczową rolę w decyzjach zakupowych odgrywają opinie innych klientów. Pokonanie tej nieufności to klucz do sukcesu w polskim e-handlu.

REKLAMA

Rząd podwyższy w 2026 r. płacę minimalną tylko o wskaźnik inflacji - przedsiębiorcy chwalą takie rozwiązanie, dlaczego

Płaca minimalna w 2026 roku wzrośnie o 140 złotych brutto do kwoty 4806 złotych. To mniejszy wzrost niż w minionych latach, ale przedsiębiorcy przyznają, że jest to kompromis pomiędzy możliwościami przedsiębiorców, a oczekiwaniami pracowników.

Szczęście i spełnienie może iść w parze

Rozmowa z dr Mary E. Anderson, autorką książki „Radość osiągania” – o tym, jak być szczęśliwym wysoko efektywnym człowiekiem.

Ludzie wciąż listy piszą, ale polecone wysyłają głównie urzędy. Rynek pocztowy w Polsce ma się dobrze

Jednak główną siłą napędową pozostają wciąż usługi kurierskie, które odpowiadają za 73,3 proc. wartości rynku i 56,5 proc. jego wolumenu. Mimo dominacji tego segmentu, istotną rolę wciąż odgrywają przesyłki listowe.

Miód podrożeje, bo prawo wymaga zmiany etykiet na słoikach a to kosztuje

Równo za rok na sklepowych półkach pojawią się nowe etykiety miodu, wynikające z przyjętej unijnej dyrektywy. Wprowadzają one niepozorną, ale mogącą narobić sporo zamieszania zmianę. Jednocześnie nielegalny handel miodem rozwija się niemal bez nadzoru.

REKLAMA

Rolnicy radzą sobie dużo lepiej z długami niż firmy przetwarzające plony ich pracy

Polska żywność ma się dobrze, ale kondycja finansowa branży już mniej. Sektor rolno-spożywczy musi oddać wierzycielom 760,6 mln zł, a wiarygodność płatnicza przetwórców i dostawców staje się coraz większym problemem. Nie dotyczy to rolników, którzy na ogół są wiarygodni finansowo.

Małe firmy z dużymi obawami przed kolejnym wysokim wzrostem płacy minimalnej

Duże wzrosty płacy minimalnej w ostatnich latach hamują wzrost małych i średnich firm. Poza bezpośrednim obciążeniem kosztami pracowniczymi oznaczają dla przedsiębiorców skokowy wzrost koszt w postaci coraz wyższych składek ZUS.

REKLAMA