Kwalifikacje pracowników

Przepisy Kodeksu pracy nie precyzują, jakie kwalifikacje potrzebne są do zajmowania określonego stanowiska. Artykuł 102 k.p. stanowi, że kwalifikacje zawodowe pracowników wymagane do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku mogą być ustalane w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy, takich jak układ zbiorowy pracy czy regulamin, w takim zakresie, w jakim nie regulują powyższej kwestii przepisy szczególne. Zasadniczo więc ustawodawca dał pracodawcom pewien margines swobody w tym zakresie, pozostawiając kwestie związane z organizacją stanowisk pracy oraz określeniem kwalifikacji niezbędnych do ich zajmowania w gestii pracodawcy. Jednak nie oznacza to, że swoboda pracodawcy jest nieograniczona. Ograniczenia w tym zakresie dotyczą m.in. pracowników tzw. sfery budżetowej oraz osób wykonujących zawody powszechnie uznawane, a zawody zaufania publicznego, np. lekarz, pielęgniarka, sędzia, nauczyciel, gdzie kwalifikacje niezbędne do zajmowania określonego stanowiska określają przepisy szczególne.

Określając kwalifikacje niezbędne do zajmowania określonego stanowiska lub wykonywania określonej pracy, pracodawca powinien pamiętać, że pojęcie kwalifikacji należy rozumieć szerzej, nie ograniczając się jedynie do samego wykształcenia pracownika. Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 4 października 2000 r. (I PKN 61/00, Pr. Pracy 2001/5/33), przez pojęcie „kwalifikacje” należy rozumieć nie tylko przygotowanie zawodowe pracownika, a więc jego formalne wykształcenie, zdobyte doświadczenie zawodowe i potrzebne umiejętności, ale również właściwości psychofizyczne pracownika, predyspozycje psychiczne oraz zdolności do wykonywania określonych czynności z punktu widzenia zdrowia fizycznego. W praktyce posiadanie kwalifikacji to zespół cech i umiejętności koniecznych do wykonywania pracy.

Zazwyczaj zatrudniany na konkretnym stanowisku pracownik posiada wymagane do jego zajmowania umiejętności i kwalifikacje. Jednak nie oznacza to, że od tego momentu zostaje zwolniony z powinności dalszego doskonalenia zawodowego i dokształcania. Nierzadko zdarza się, że aby móc właściwie wykonywać powierzane obowiązki, musi przejść dodatkowe szkolenia, kursy lub nawet zdobyć określone umiejętności we własnym zakresie. Oprócz obowiązkowego szkolenia bhp pracodawcy organizują dla swoich pracowników różne szkolenia, kursy, wykłady pomagające im przyswoić niezbędną wiedzę, poznać zasady i przepisy regulujące sposób wykonywania pracy na danym stanowisku, zapoznać się z oferowanymi przez pracodawcę produktami lub usługami, obowiązującymi w firmie zasadami obsługi klienta lub wdrożoną polityką jakości.