Pracodawca musi poinformować pracowników o przejęciu firmy

Podstawą prawną przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę jest najczęściej sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego wydzierżawienie. Podstawą może być również przekształcenie podmiotu w spółkę, połączenie (podział) osoby prawnej albo skutek działania przepisów prawa (np. decyzja uprawnionego organu o oddaniu nieruchomości w trwały zarząd). W praktyce dość często przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę jest skutkiem umów cywilnoprawnych zawartych pomiędzy podmiotami gospodarczymi. Najczęściej strony umawiają się na wydzielenie z zakresu działalności danego podmiotu (dotychczasowego pracodawcy) określonych usług np. w zakresie ochrony obiektów lub utrzymania czystości i przekazanie ich podmiotowymi zewnętrznemu. Podmioty gospodarcze, chcąc obniżyć koszty działalności, dochodzą do wniosku, że bardziej opłacalne (tańsze) będzie dla nich zawarcie kontraktu gospodarczego z innym podmiotem, niż dalsze utrzymywanie pracowników świadczących dotychczas te usługi w ramach stosunku pracy. Często skutkiem tego jest sytuacja, w której grupa pracowników (np. ochrony) świadczy czynności pracownicze z niezmienionym zakresem obowiązków w dotychczasowym miejscu pracy, ale pracodawcą dla nich jest już nowy podmiot.

Trzeba podkreślić, że przejścia zakładu pracy nie można łączyć jedynie ze zmianą własności nad określonymi składnikami materialnymi (budynki, urządzenia itp.). Pojęcie to łączy się z przejściem zakładu pracy rozumianego nie tylko przedmiotowo (przede wszystkim jako składniki majątkowe przedsiębiorstwa, w którym świadczona jest praca), ale też jako ogółu zadań (funkcji). Wielokrotnie wskazywał na to w swych orzeczeniach Sąd Najwyższy. Przypomniał o tym także w wyroku z 7 lutego 2007 r. (I PK 212/06, OSNP 2008/5-6/66), uznając, że części zakładu pracy w rozumieniu art. 23¹ par. 1 k.p., nie można utożsamiać wyłącznie ze składnikami materialnymi, ponieważ mogą ją także stanowić zadania pracodawcy.

Obecnie wiele firm decyduje się na przejęcie części innego przedsiębiorstwa. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nastąpiło to zgodnie z przepisami prawa pracy?

Przejście części dotychczasowego zakładu pracy na nowego pracodawcę może budzić wątpliwości. Nie wiadomo przede wszystkim, jak definiować to pojęcie. Trudno też ustalić, którzy pracownicy mają zostać przejęci. Jeśli chodzi o pierwsze zagadnienie, to cenną wskazówkę dał w tym zakresie Sąd Najwyższy wyroku z 20 listopada 1996 r. (I PKN 21/96, LEX nr 192324), wskazując, że przez część zakładu pracy w rozumieniu art. 23¹ k.p. nie należy rozumieć każdego składnika mienia dotychczasowego pracodawcy, jak np. lokalu, maszyny, określonego prawa majątkowego. Częścią zakładu pracy staną się one dopiero wówczas, gdy będą tworzyć zespół składników zakładu, który może być potraktowany jako odrębna placówka zatrudnienia dla pracowników, którzy wykonują w niej pracę. Musi to być więc pewna zorganizowana całość, na którą składają się określone elementy materialne i majątkowe, system organizacyjny i struktura zarządzania, które będą dawały możliwość dalszego wykonywania pracy przez pracowników w niej zatrudnionych.